(Fanamarihana: lahatsoratra fandrakofana lohahevitra iray manokana nataon'ny Global Voices tamin'ny taona 2014 – Ny rohy tsy misy fanamarihana manokana dia mitondra ho amin'ny lahatsoratra amin'ny fiteny anglisy)

Sary an'i Kopachris, Deviant Art (CC BY-NC-SA 3.0) 

Bokin-tantara iray mpitahiry ny nentindrazana, ampiasain'ny lisea ao Korea Atsimo,  niteraka resabe nandritra ny herinandro maro tao amin'ny firenena satria namadika ny ampahany sasany ao anatin'ny tantara, toy ny fanjanahana nataon'ny Japoney, ho lasa zavatra miabo ka niampangàna ny governemanta ho manome vàhana ireo boky izay manohana ny faharesendahatra politikany sy mandambolambo fomba fijery mahafinaritra kokoa amin'ireo vanimpotoana samihafa tao anatin'ny tantara.

Tsy hoe fotsiny notefotefohana noho ny tsy maha-marina azy ilay bokin-tantara navoakan'ny Kyohak Publishing Co, fa koa noho ny fanadiovany ireo tsy fetezanjavatra vitan'ireo vondrona sasantsasany mpahazo tombontsoa tamin'ny lasa. Lazain'ireo mpanakiana fa henjana raha ny habetsahan'ny hadisoana – mihoatra ny 750 – hita ao anatin'ilay boky, ka ampy hanilihana azy tsy ho toy ny fitaovana entina mampianatra eken'ny rehetra.

Maro ireo ray aman-dren ysy mpianatra nanohitra mafy an'ireo sekoly marobe nanaiky ny hampiasa io boky navoakan'ny Kyohak io ary nahavita nanafoana ilay fanapahankevitra nony farany. Na izany aza, ny Ministeran'ny Fampianarana dia nanolotra fialantsiny ho an'ireo mpanonta boky, voalohany indrindra tamin'ny filazana fa tsy io no dika farany amin'ilay boky. Na taorian'ny namborahana aza fa hoe mbola tsy narahan'ny Kyohak ihany ireo fanitsiana takiana amin'ilay boky fianarana, ary ny dika farany nasiana fanitsiana dia nahitàna hadisoana miisa 350, dia neken'ny ministera indray ilay izy avy eo, niaraka tamin'ny filazàna fa mbola dika andrana ihany io. Araka ny tatitra avy ao an-toerana, mpahay tantara iray no niteny fa  [ko] “tao anatin'ny 22 taona naha-mpampianatra tantara azy, tsy mbola nandre velively izy zavatra tahaka izany hoe “boky dika andrana” izany, ary nahatankina azy ny fanambaràna nipoapoaka nataon'ny ministera.”

Midadasika be ny fiantraikan'ireo [ko] hadisoana: ireo famaritana mamitaka nomena ny fifehezan'ny amperoran'i Japàna an'i Korea, ireo anarana diso amin'ny sarintany, ary ireo fanambaràna diso manao hoe i Etazonia dia nanana zanatany tao amin'ny faritr'i Indôshina. Hadisoana iray hafa mivandravandra ny fahitàna famaritana iray diso momba ny rain'ny filoha Park Geun-hye, ilay miaramila mpanao jadona efa nodimandry Park Chung-hee: ambaran'ilay boky fianarana fa ny salan-karaman'ny ankamaroan'ireo Koreàna dia nahatratra 10.000 dolara amerikàna teo ambanin'ny fitondràny, nefa tokony ho 1.000.

Lazain'ilay boky ihany koa fa ireo ambara ho vehivavy mpanala sorisory – tovovavy na efa ramatoa, izay ny ankamaroany dia Koreàna, noteren'ny Ampiran'i Japàna hivaro-tena nandritra ny Ady Lehibe Faharoa mba “hanala sorisory” ireo andian-tafika – “nanaraka ireo miaramila japoney tany rehetra tany”, nahatonga azy ireny nisafidy ny hanompo an-tsitrapo ny tafika noho ny resaka vola. Misy aza hadisoana ahiahiana ho nalaina avy aminà lahatsoratra tanaty bilaogy tety amin'ny aterineto.

Vao haingana ny New York Times no nanampy trotraka tamin'ny alàlan'ny matoandahatsoratra nitondra lohateny hoe “ireo Politisiàna sy ireo Boky fampianarana” ka tao anatin'izany ilay gazety dia niampanga ny filoha Park ho manamaivana ny fiarahana miasa misy amin'ny Koreàna sy ireo imperialista  Japoney nandritra ny fanjanahan'i Japàna an'i Korea teo anelanelan'ny 1940 sy 1945. Nofehezin'ny toniandahatsoratra tamin'ny hoe “atosik'i Park, iarahany amin'ny filoha japoney Shinzo Abe, ny hanànana boky fampianarana eny amin'ireo lisea ao amin'ny fireneny, boky naveriny nosoratana hifanaraka amin'ny fijery politika ananany.” Namaly bontana ny Ministeran'ny Raharaha Ivelany ao Korea, tamin'ny filazàna fa “hanao dingana maromaro izy hanenjehana ny New York Times noho ireo fandisoana ny zavamisy.”

Toy ireto ambany ireto ny fanehoankevitr'ireo Koreàna feno hatezerana:

교학사 역사교과서는 새누리당 선거홍보 책자로나 가치있을까@hee1025w @EuiQKIM

— Chung,Ikjin (@ikjchung) January 13, 2014

Tsy misy azo anasokajiana ilay boky navoakan'ny Kyohak Publishing afa-tsy ny hoe bokikely fampielezankevitry ny Saenurin, antoko eo amin'ny fitondràna.

◆JTBC 손석희에 출연한 양철우 교학사 회장의 인터뷰를 보니, 저런 걸레같은 친일 교과서가 왜 나왔는지 단번에 이해가 된다. 자기 역사 교과서는 잘못 된게 없고 8종의 교과서중 가장 올바른 역사 교과서이며 일선 역사교사들은 좌파랍니다. ㅋㅋㅋ

— 술상무100 (@natureslaw100) January 14, 2014

Rehefa avy nijery ny antsafa nataon'ny filohan'ny Kyohak Publishing Yang Cheol-woo tao amin'ny vaovao an-tsarin'ny JTBC Sohn Suk-hee, dia vitako tanteraka ny nahita ny fomba nahaterahan'ity fakom-boky mpiandany amin'ny Japoney imperialista ity. Tohizany ny filazàna hoe tsy misy tsininy na kely aza ilay boky nataon-dry zareo ary io no hany boky tena akaiky indrindra ny zavanisy. Nampangainy mihitsy ho mitongilana mankany amin'ny “ankavia” aza ireo boky sasany.

Misy ireo ahiahy hafa mipongatra arakaraky ny nivoahan'ireo tatitra [ko] hoe avy hatrany taorian'ny nandavan'ny ray aman-dreny sy ny mpianatra ilay bokin-tantara navoakan'ny Kyohak Publishing, natomboky ny governemanta sy  ny antoko eo amin'ny fitondrana ny faneriterena momba ny hanontàna ilay boky sy ny hanerana ny fampiasàna azy manerana ny firenena. Amin'izao fotoana izao, manana ny teniny amin'ny dingana fisafidianana ny boky fampianarana ireo mpianatra sy ireo ray aman-dreny ary mpampianatra , ary manana safidy manoloana ireo boky marobe isankarazany. Nampangain'ny avy amin'ny antoko mpanohitra ilay hetsika [ko], ho toy ny ezaka hanemporana ireo fomba fijery tsy mitovy amin'ny an-dry zareo mpitondra, ary nanehoan-dry zareo hevitra hoe ny rafitra boky-tokana-mety-ho-any-rehetra dia zavatra iray tena ankafizin'ireo mpitondra mpanao jadona izay afaka ny hilalao amin'ny fomba tsotra ny votoaty ao anatiny. Mety ho i Korea Avaratra sy Rosia no tranga tena azo asongadina amin'ny resaka rafitra boky tokana ho an'ny firenena iray manontolo.

교학사 국사교과서가 학생·교사·학부모들에게 완벽하게 퇴출되었으면 부끄러워하고 반성해야지, 마치 보복하듯이 통째로 뒤엎어 국정교과서 체제로 가겠다는 발상은 역사를 모독하고 국민을 우습게 여기는 처사다_김삼웅 http://t.co/3XYJH8QGcZ

— 문성호 Moon Sung-ho (@ilpyungdad) January 13, 2014

Rehefa tsinjon-dry zareo fa tena nahiliky ny mpianatra, ny ray aman-dreny ary ny mpampianatra ilay bokin-tantara navoakan'ny Kyohak, ny fomba tsara indrindra  hamaliana an'izay dia ny mitodika any aoriana mijery ny hadisoana sy mahalàla menatra ary miala tsiny. Saingy ahoana no nataon-dry zareo? Toy ny hoe miketrika valifaty ry zareo, tereny ny hikisahana hampiasàna ilay rafitra boky tokana fampianarana ho an'ny rehetra. Tena fanaovana tsinontsinona tanteraka ny tantara izany ary tsy fanajàna ny vahoaka.

Ilay henoin-teny ao amin'ny Twitter sady mpahay tantara, Jeon Woo-yong (@histopian) dia nibitsika andiana hafatra maromaro momba io olana io:

조선시대 왕도 사관의 역사 서술에는 간섭하지 않았습니다. 권력이 역사를 두려워해야지, 역사가 권력에 빌붙어서는 안 됩니다. 권력이 역사를 장악하려 드는 것은, 역사 앞에 당당할 자신이 없거나 아예 그럴 의지가 없기 때문입니다.

— 전우용 (@histopian) January 12, 2014

Na ny fitondran'olontokana fony fanjakan'ny dinastia Joseon aza tsy nitsabatsabaka mihitsy tamin'ny asan'ireo mpandalina ny tantara. Ireo mitàna ny fahefana no tokony hatahotra ny tantara, fa tsy ny tantara mifikitra amin'ny fahefàna. Ny antony mahatonga ireo mitàna ny fahefana mitady izay hifehezana ny tantara dia,  na satria ry zareo menatra hiatrika ny tantara, na ry zareo tsy miezaka akory  hanao izay tsy hahatsapan'ny tenany hoe menatra’.