- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

Manao vy very ny ainy amin'ny asa fanaovan-gazety any amin'ny fanjakana anjakazakan'ny mpivaro-drongony mahery

Sokajy: Honduras, Fifindràmonina, Media sy Fanoratan-gazety, Mediam-bahoaka, Mpitsoa-ponenana, Zon'olombelona

Miaramila sy polisy nifanatrika tamin'ny mpanao fihetsiketsehana nanohitra ny fanonganam-panjakana tany Honduras tamin'ny taona 2009. 11 Aogositra 2009. Saripika: Francesco Michele / Flickr

Mpanao gazety miisa 38 no maty tany Honduras nanomboka hatramin'ny taona 2010 araka ny tatitra nataon'ny UNESCO momba ny isan'ny mpanao gazety maty [1]. Mbola tsy voavaha ny 70 isan-jato mahery tamin'ireo raharahara ireo.

Nahatonga an'i Honduras ho toerana mampidi-doza indrindra any Amerika ho an'ny mpanao gazety manao ny asany ireo tarehimarika ireo.

Nanamarika [2] ny Reporters Sans Frontières fa ireo mpanao gazety izay maneho ny heviny malalaka na mitsikera ny governemanta” no matetika lasibatry ny fandrahonana ho faty na ny herisetra na voatery nandositra any ivelany. Matetika ihany koa izy ireo no iharan'ny fihoara-pahefana amin'ny dingana ara-pitsarana ary fahita matetika ny fanagadrana an-tranomaizina noho ny fanalam-baraka sy arahan'ny fandrarana azy ireo tsy hanao ny asany amin'ny maha-mpanao gazety azy ireo aorian'ny famotsorana azy ireo. ”

Tamin'ny fitantaran'olona manokana [3] nataon'ny gazety Salvadoreana El Faro, nanazava ny fahasarotana amin'ny fanaovana tatitra ao amin'ny fireneny i Jennifer Ávila, talen'ny tranokalam-baovao nomerika Honduran Contra Corriente [4]:

In Honduras, doing independent journalism means constantly running into a wall. This wall is built by mafia-run institutions that have silenced and terrorized whole communities. To simplify a complex reality, the media has labelled the country a narco-state.

Midika fihazakazahana midona amin'ny rindrina ny fanoratan-gazety mahaleotena eto Honduras. Naorin'ny andrim-panjakana tantanan'ny mafia io rindrina io izay nampangina sy nampihorohoro ny vondrom-piarahamonina rehetra. Nomen'ny  fampitam-baovao anarana hoe fanjakana mpivaro-drongony ny firenena mba hanatsorana zava-misy sarotra.

Na izany aza, mino i Ávila fa ny “tahotra sy ny tsy fahatokisan'ny vahoaka” ny tena fandrahonana lehibe indrindra amin'ny asa fanaovan-gazety Honduran. Heverina ho mpivaro-tena amin'ny governemanta na mpikatroka ara-politika ny mpanao gazety, ary milaza izy fa manaraka io fironana io ny fampitam-baovao Honduran sasany. Tsy manana sehatra firy noho izany ny mpanao gazety mahaleo tena mba hahazoana ny fahatokisan'ny vahoaka sy fahitana ny fahamarinana:

Journalists covering street protests are often labelled as “sell outs” or as “reporters of the people.” On one hand, they are seen as victims of the demonstrations, while on the other hand they are seen as aggressors. The popular belief that journalism is done to attack others and not to reveal truth explains a lot about power structures in Honduras. Journalism can either show the consequences of an event or turn that same event into a problem. It turns Honduras into even more of a hostile environment for journalism.

Matetika no lazaina fa “mpamadika” na “mpitati-baovao ho an'ny vahoaka” ireo mpanao gazety mitatitra ny fihetsiketsehana an-dalambe. Etsy ankilany, hita fa lasibatry ny fihetsiketsehana ihany koa izy ireo, raha etsy andaniny kosa dia jerena ho mpanao herisetra izy ireo. Ny fiheverana malaza fa natao hanafihana ny hafa fa tsy ny natao hampahafantarana ny marina ny asa fanaovan-gazety no manazava betsaka momba ny rafi-pahefana ao Honduras. Na mampiseho ny vokatry ny hetsika iray na manova io hetsika io ho olana ny asa fanaovan-gazety. Izany no mahatonga ny tontolo ho henjana kokoa ho an'ny asa fanaovan-gazety ao Honduras.

Milaza ihany koa i Ávila fa tokony hihoatra lavitra amin'ny fitantarana ny antsipiriany ny lafiny maha-olona ny tantara mampihoron-koditra momba ireo mpifindra monina izay naverina nody tany amin'ny toerana toa ny any an-tanindrazany any El Progreso [5] any Avaratr'i Honduras. Tokony handalina bebe kokoa ny anjara andraikitry ny andrim-panjakana ao amin'ny fitondrana ny fitantarana, izay mety hahatonga ny fahamailoana bebe kokoa amin'ny manampahefana, hoy izy:

I told the story of Pilar, a member of COFAMIPRO [6], a committee made up of the mothers who organize every year to travel to Mexico in search of their sons or daughters who have disappeared while migrating north. Pilar has spent years searching for her daughter. (…) To be a mother in Honduras is to know that you may find your child’s body hacked into pieces. To be a journalist in Honduras is to know that these stories are not an exception. The country is in pain. Telling these stories means it’s also necessary to tell what causes them, but that’s just where more problems begin.

Notantaraiko ny tantaran'i Pilar, mpikambana ao amin'ny COFAMIPRO [6], komity mandrafitra ireo reny izay mikarakara isa-taona mankany Meksika hitady ny zanak'izy ireo lahy na ny zanany vavy izay nanjavona rehefa nifindra monina tany avaratra. Nandany taona maro nikarohana ny zanany vavy i Pilar. (…) Mila mahafantarana ny reny ao Honduras fa mety ho hitany voarasarasa indray andro ny zanany. Mila mahafantatra ny mpanao gazety ao Honduras fa tsy maningana ireo tantara ireo. Marary ny firenena. Midika ny fitantarana izany tantara izany fa ilaina ihany koa ny milaza ny antony mahatonga izany kanefa eo indrindra no manomboka ny olana bebe kokoa.

Tsidiho azafady ny El Faro raha hamaky ny lahatsoratra feno [3].