- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

21 no maty ary anjatony ny maratra tamin'ny fihovitrovitry ny tany mahery tao Albania

Sokajy: Eoropa Afovoany & Atsinanana, Albania, Mediam-bahoaka, Vaovao Mafana, Voina, Vonjy Voina
[1]

Fahasimbana nateraky ny horohorontany tao Durrës, Albania, tamin'ny 26 Novambra 2019. Saripikan'i Redi Muçi, nahazoana alalana.

Farafahakeliny 21 no maty [2] ary mihoatra ny 600 no naratra taorian'ny horohorontany mahatratra ny maridrefy 6,4 [3] nahazo an'i Albania [4] ny marainan'ny talata 26 Novambra 2019. Ny foiben'izany dia tao an-tanàna seranantsambon'i Durrës, tokony ho 32 km avy ao an-drenivohitra Tirana.

Nampahafantatra ny Fanarahamaso ara-Jeôlôjikan'i Etazonia (USGS) fa nahazo ny firenena avy any amin'ny 20 kilaometatra lalina anaty any fihovitrovitra. Tsapa tany amin'ireo tanàna manodidina, ka anisan'izany ny renivohitra, ny hozongozona.

Raha maro no nikoropaka, dia maro no tafahitsoka tao anatin'ny korontan'ny fanorenana nidaraboka.

Mbola mitohy ny asam-panavotana [5]. Mandritra izany fotoana izany ny olona misioka sary sy lahatsary.

Nangovingovitra ny fanorenana tao Shëngjin taorian'ny fihovitrovitry ny tany mirefy 6.4 nandòna an'i Albania. Hatramin'izao dia mponina 13 no maty ary 600 no naratra

Horohorontany tao Durres
Tatitra voalohany ny fahasimbana!

Nifampiresahan'ny Global Voices i Redi Muçi, injenieran'ny fanorenana sady profesora ao amin'ny Fakiolten'ny Jeolozia sy ny Harena ankibon'ny tany ao Tirana. Nanatrimaso ny taorian'ny horohorontany izy:

Ardi Pulaj (AP): Manao ahoana ny toedraharaha any amin'ireo toerana notsidihanao?

Redi Muçi (RM): I visited Durrës, but not Thumana (Fushë Krujë). These are the most affected areas. There is fear there will be more victims as there is news that many people are still trapped in the debris.

Nitsidika an'i  Durrës aho fa tsy Thumana (Fushë Krujë). Ireo no toerana tena tratrany indrindra. Misy ny tahotra fa mbola ho betsaka ny niharamboina satria misy ny vaovao fa maro ny olona mbola voafandrika ao anaty korontan-javatra.

AP: Manao ahoana ny famalin'ny manampahefana amin'ny hamehana?

RM: There is a full mobilization of the military, firefighters, police, who are dealing with the situation on the scenes. All are doing their best, although there seems to be a problem in managing the situation. As they are digging the debris there are people who are not using proper protective gear such as helmets and gloves. This gives you the impression that they don’t know what they are doing. I believe there is a lack of special units trained to react in such situations.

Mihetsiketsika mafy ny miaramila, ny mpamonjy voina, ny polisy, izay miatrika ny toe-draharaha teny amin'ireo sehatra ireo. Samy manao izay mety indrindra izy rehetra ireo, na dia hita aza fa misy olana amin'ny fitantanana ny toe-draharaha. Raha mihady amin'ireo korontana ry zareo dia misy ny olona tsy manao ireo fitafy fiarovana araka ny tokony ho izy toy ny aroloha sy ny fonontanana. Tahaka ny mahatonga anao hieritreritra izany fa tsy fantatry ry zareo izay ataon-dry zareo. Mino aho fa tsy ampy ny vondrona manokana nozarina amin'ny toe-draharaha tahaka izao.

[15]

Fahasimbàna nateraky ny horohorontany tao Durrës, Albania, tamin'ny 26 Novambra 2019. Saripikan'i Redi Muçi, nahazoana alalana.

AP: Ny zavatra hitanay dia maro ny trano potika. Inona ny azonao lazaina momba io toe-draharaha io?

RM: I met engineers that were evaluating the damages. The number isn’t sufficient. I am sure there is a lack of an emergency plan that takes into consideration the seismic micro zoning, the type of buildings and the quality of them. Also, there is a lack of a detailed rescue plan when there is a catastrophe. A big number of buildings are at risk of being destroyed by aftershocks. This is dangerous for all the inhabitants and we don’t know how we will get out of this situation. Over the past years we've seen buildings being built without a rigorous criteria regarding the structures and lacking a geology study.

Nihaona tamin'ireo injeniera izay nanombana ny fahapotehana aho.Tsy ampy ny isa. Matoky aho fa misy fahabangana ny drafi-panavotana manome lanja ny famaritam-paritra bitika ara-horohorontany (seismika), ny karazam-panorenana sy ny kalitaon'izy ireny. Misy ihany koa ny fahabangana amin'ny drafi-panavotana antsipirihany rehefa misy ny voina lehibe. Maro ireo fanorenana lehibe ahiana ho potika rehetra tratran'ny voina. Mampididoza izany ho an'ny mponina rehetra ary tsy fantatray hoe ahoana no hialana amin'ny toe-draharaha tahaka izany. Nandritra ny taona maromaro izay izahay nahita tranobe natsangana tsy nijerena masontsivana henjana amin'ny rafitra nanaovana azy sady tsy ampy fanadihadiana ara-jeolojia.

Nilaza [16] ny praiminisitra Albaney Edi Rama fa efa mirotsaka avokoa amin'ny asam-panavotana ny andrim-panjakana rehetra raha niantso ny vahoaka ho tony izy. Niantso [17] ny vahoaka hanampy ireo tratran'ny horohorontany i Lulzim Basha lehiben'ny fanoherana. Nataon'ny Filoha Ilir Meta misaona ireo saina ao amin'ny biraony “ho fanomezam-boninahitra ireo aina nafoy voka'ity voina nahazo ny tanindrazantsika ity,” hoy ny filazany [18].

Nanome baiko ny sekoly rehetra hikatona ny talata sy alarobia ny minisiteran'ny fanabeazana. Koa satria miatrika ny toe-draharaha ny firenena, dia mbola mitohy ny fahasimbana taorian'ny dona [19]. Tonga avy any amin'ireo firenena manodidina, avy amin'ny Vondrona Eoropeana ary avy ao Etazonia ny hafatra firaisankina sy fanolorana fanampiana.