Tsy mamerina ny fahalalahana ny fandraisana loka momba ny haisoratra: Antsafa niarahana tamin'i Behrouz Boochani, mpanoratra sady mpangataka fialokalofana,

Pikantsary avy amin'ilay lahatsary fanadihadiana mampiseho ny fiainan'i Behrouz Boochani tao amin'ny toby tao Manus.
[Lahatsoratra anglisy nivoaka tamin'ny 29 Aogositra 2019]
Lazaina i Aostralia fa firenena iray tsara fandray ireo mpifindramonina, fa ny fomba fitondrany amin'izao fotoana izao an'ireo mpitsoa-ponenana sy mpangataka fialokalofana dia miteraka hasosorana, na avy ao anatiny izany, na eo amin'ny sehatra iraisam-pirenena. Zavamisy iray izay angamba ny tena mahalaza azy dia ny zava-nanjo an'i Behrouz Boochani, Kiorda Iraniàna mpanoratra, mpamokatra sarimihetsika no sady mpanao gazety ary mbola mpitsoaponenana ihany koa. Taona enina no lanin'i Boochani tao amin'ny toby fitazonana tao Manus. Tamin'ny 2017, rehefa nakatona ilay toby, izay tao Papouasie-Nouvelle Guinée no nisy azy, nafindra tany Port Moresby i Boochani, tsy mbola azo antoka izay ho tohin'ny fiainan-koaviny.
Ny fanapahankevitr'i Boochani hanohy ny fisiany mba ho afaka hijoro ho vavolombelona momba ny toedraharaha iainana ao amin'ilay toby no nitondra azy ho amin'ny fahavitan-javatra nampitolagaga :nanoratra diary iray izy ary nampiasa ny fandefasana hafatra WhatsApp mba hamondronana ilay fitantarana ny momba ny tenany sy nahazoany loka, No Friend But the Mountains: Writing from Manus Prison ( Tsy manana namana afa-tsy ny tendrombohitra: Nosoratana avy aty am-ponjan'i Manus, dika amin'ny teny frantsay an'ny Ed. Hugo Doc 2019) dia ny Loka Victoria ho an'ny Literatiora sy ny loka avy amin'ny Praiminisitra ao Victoria ho an'ny tantara tsy noforonina, tamin'ny Janoary 2019.
Araka ireo tatitra, sy ny fitantarana mivantana avy amin'i Boochani ao anatin'ilay bokiny, olona 16 raha kely indrindra no namoy ny ainy tany amin'ireny toby fitazonana ireny. Mbola marobe ireo ohatra hafa momba ny famonoantena voarakitra, ny fampijaliana tena, ary ny herisetra tafahoatra. Ireo famantarana dia mampiseho fa matory anaty tranolay feno lomotra sy miaraka amin'ny voalavo ary kadradraka ireo olona voatàna any, anatin'izany ireo vehivavy sy ankizy, no sady tsy mahazo fikarakaràna ara-pahasalamàna. Herisetra iray nateraky ny politikan'ny fanilihan-draharaha ho any ivelany ao Aostralia, napetraka mba handresena lahatra ny olona tonga any Aostralia amin'ny alàlan'ny fanasaziana ireo tonga avy any an-tsambo mba hitady fialofana azo antoka.
Ity ny ampahany fohy fampahafantarana ilay lahatsary fanadihadiana notontosain'i Behrouz Boochani tamin'ny telefaona finday ary mampiseho ny toby ao Manus :
Tsy ela akory izay, afaka nifampiresaka tamin'i Boochani tamin'ny fiteny persiàna aho, tao amin'ny WhatsApp. Ity ny dika narafitra avy tamin'ilay antsafa:
Fred Petrossian :Marobe ireo maminavina hoe toy ny fitondra olona nanao heloka bevava no fitondra ireo mpitsoaponenana sy mpangataka fialokalofana tany anatin'ireny toby fitazonana ireny, nefa tsy nanao heloka bevava na iray aza izy ireny. Ianao milaza fa mbola ratsy lavitra noho izany aza. Azonao hazavaina ve?
Behrouz Boochani : Zavadehibe ny manipika hoe tsy manan-jo na kely aza ny olona any anatin'ireny toby ireny. Raha ireo mpanao heloka bevava any am-pigadràna aza afaka misitraka ireo zo fototra sasantsasany, toy ny zo ho afaka miantso an-telefaona, na dia any anatin'ny rafitra faran'izay ratsy indrindra aza, tsy omena an'ireo mpitsoaponenana sy mpangataka fialokalofana kosa any anatin'ireny toby ireny izany zo fototra izany.
Ny fotoana no tena zavadehibe entina hamaritana io rafitra io. Ny olona aiditra am-ponja dia mahafantatra ny halavan'ny sazy hoefainy, fa tsy izany izahay, ary tsy hainay hoe rahoviana izahay no ho afaka handao an'ity toerana ity. Mitondra ny tena fijalian-tsaina izany. Sady koa, tsy misy afa-tsy vanimpotoana tokana eto amin'ity nosy ity. Ary tena manelingelina, satria tsy hainao intsony ny mamaritra ny fotoana mandalo.
FP : Anatin'ny toedraharaha toy izany, ahoana no mety hahafahan'ny fanoherana hisy?
BB : Karazany roa ny atao hoe fanoherana. Ny iray dia isambatanolona, toy ny fitokonana tsy hisakafo. Samy manana endrika fanoherana an'ny tenany manokana ary tsy itoviany ny olona: nanomboka nanoratra aho, iray hafa nanangana zaridaina mirefy 1 metatra toradroa, iray hafa nihira. Endrika iray hafa amin'ny fanoherana ihany koa ny fampijaliana tena : ny fampiasàna ny vatanao ihany ho toy ny hany fitaovampiadiana satria fitaovana politika iray ny vatana. Afaka manisa mihoatra ny zato aho tamin'ny toerana nanaovan'ny olona an'izany tamin'ny tenan'izy ireo. Ary notaterina tany anaty tatitra maro fa hoe fomba fanao nihanaka teny anivon'ireo mpitsoaponenana izany.
Karazany iray hafa ilay iarahan'ny rehetra, hetsika iraisana anoherana ny rafitra. Tamin'ny Febroary ny fitroarana tena goavna tao amin'io fonja io. Samy nampiasa herisetra ny andaniny roa, ireo mpiambina ny toby sy ireo voatazona, nitarika nankamin'ny fahafatesan'ny mpitsoaponenana iray, Reza Barati. Nandritra ny tapabolana, nanao hetsika fitakiana am-pilaminana ireo voatàna tao. Tamin'ny Janoary 2015 ny faharoa, fotoana nitokonan'ny olona 800 tsy hisakafo nandritra ny roa herinandro. Nanomboka nampiasa herisetra ny mpitantana ny toby, naniboka ireo mpitarika, namely toby roa ary nandratra olona maro. Ny hetsika fahatelo dia nitranga tamin'ny 2017 rehefa nandà tsy ho afindra any an-toerana hafa ireo voatàna. Naharitra 23 andro io ary tsy nisy herisetra, saingy tany amin'ny fiafarany dia notafihana izahay ary betsaka no naratra. Ny zavanisy, hoe na teo aza ny maha-mpitsoaponenana anay nefa notafihan’ireo mponina, dia natosiky ny fampielezankevitra aostraliàna mampiseho anay ho toy ny loza mitatao ho an'ny fiarahamonina…..
FP : Manoratra ianao hoe “ny tahotra no lalaovin” i Aostralia mba hampisamantsamahana ireo mpitsoaponenana sy ny mponina. Ireo mpitsoaponenana rahateo efa aseho ho toy ny mpanao heloka bevava ary ny mponina ho toy ny olondia. Tsy nitsahatra nitondra vokatra hatrany teny amin'ny olona ve io resaka io ?
BB : Rafitra miorina amin'ny tahotra io, ary hatramin'ny andro voalohany izy no efa namorona tsy fifampitokiana sy fifankahalàna teny anivon'ny mponina sy ireo mpitsoaponenana. Samy mizaka ny vokatr'io rafitra io daholo ireo vondrona roa andaniny sy ankilany. Saingy rehefa nanomboka nivoaka sy nifanerasera tamin'ny vahoaka ireo mpitsoaponenana, nisinda ilay resaka fa mbola tavela kosa ny tsy fifampitokisana.
FP : Nahoana no lavin'i Aostralia ny tolokevitr'i Nouvelle-Zélande handray mpitsoaponenana miisa 150, ary nilazany izany ho “fotoana fanararaotra ara-barotra” ho an'ireo mpampita olona antsokosoko” ?
BB : Satria tsy tian'ny Antoko Liberaly aostraliàna ho foanana ny toby fitazonana, noho ny antony marobe. Ny voalohany dia ampiasain-dry zareo liberaly io politikan'ny fitazonana io mba hampihorohoroana ny olona ao anatin'ny fifaninanany amin'ny antokon'ny mpiasa, amin'ny fitenenana bontolo hoe “raha tsy eo izy, hiverina ireo olon'ny sambo”. Fanambaràna feno fitaka izany. Tsy hoe satria naverina an-kerisetra nitodi-doha ireo sambo dia tsy hiverina. Tsy niteraka vokany maharesy lahatra ireo toby ao Manus sy Nauru. Misy vola be mihodina ihany koa ao anatin'io politikan'ny fitazonana io, miaraka amin'ireo vola an-davitrisa maro laniana amin'ny femetrahana kolikoly. Ary farany, iray amin'ireo antony mahatonga ny olona hiijaly, dia ny fanavakavahana sy ny habibiana lozantany.
FP : Vao haingana kely, nisy mpitsoaponenana tao Manus nilaza rehefa notolorana ny loka momba ny zon'olombelona tany Soisa, fa zendana izy mahita ny tsy firaharahian'ny olon-drehetra manoloana ny zavamisy any amin'ireo toby fitazonana ao Aostralia. Ahoana no mahatonga izany? Ahoana no hamoronana fanairana ny tsikalakalam-pieritreretana?
BB : Nandritra ny enina taona, andro sy alina, tsy nitsahatra aho nanoratra. Ny fahasarotana lehibe indrindra dia miatrika governemanta liberaly tandrefana iray isika, izay miteraka karazana sary iray miabo any an-tsain'ny daholobe. Misy karazana fahaizamamorona artistika sy ara-literatiora ao Manu izay hahita ny làlany any ivelany sy afaka hanaitra ny sain'ny rehetra. Ohatra, ny bokiko dia hatonta any aminà firenena 25, ary ny sarimihetsika nataoko dia ho alefa any amin'ireo fetibe marobe iraisampirenena. Amin'ny alàlan'ny fomba firesaky ny taokanto, azon'ny olona atao ny mahatakatra tsara ilay rafitra, fa tsy toy ny omen'ireo mpampahalala vaovao.
Na ao Aostralia aza, mirehidrehitra ny adihevitra momba ireo toby. Ny antokon'ny mpiasa midradradradra hoe tsy vitan'i Peter Dutton, minisitry ny atitany aostraliàna, ny misahana ny fifehezana ny sisintanin'ny firenena, tamin'ny fanamafisana fa, hatramin'ny 2014, olona 80.000 no tonga tamin'ny fiaramanidina mba hangataka fialokalofana. Nalefa ihany koa ireo fiampangàna kolikoly, satria miteraka fandaniana an-davitrisa io politika io no sady mamorona asa ihany koa.
Raha miampanga ireo fanitsakitsahana miseho lany ireo ny olomanandaza sy ireo fikambanana iraisampirenena maro, toy ilay mpilalao ao Hollywood Russel Crowe sy ny Amnesty International, ireo sasany mpanao politika kosa mipao-tsatroka amin'ilay lasitra aostraliàna. Ilay efa praiminisitra lefitra tao Italia fahiny, Matteo Salvini, dia efa ela no nitanisa ny rafitra fifndramonina ao Aostralia ho idealy ho an'izao tontolo izao. Tsy misy na iray aza manamarina ny hoe noforonina avy any Aostralia ny ady ataon'i Trump amin'ireo mpitsoaponenana.
Atombohy ny resaka
Tantara Malaza Indrindra Manerantany
Mpiserasera Facebook?
Araho Twitter
Hevitra farany
Taorian'ny Nilazan'Ilay Ministra Indiana Hoe 'Indraindray Tsara Ny Fanolanana', Mijoro...
LALANA IZANY
Hong Kong: 'Raha Afaka Mampirafy Ny Lehilahy? Nahoana Kosa Ny...
ny fampirafesana dia fomba mamohehatra hitovizan'ny olona sy ny biby ary ny lehilahy no mpanao...
Tahiry isambolana
- Marsa 2021 7 Lahatsoratra
- Febroary 2021 50 Lahatsoratra
- Janoary 2021 49 Lahatsoratra
- Desambra 2020 45 Lahatsoratra
- Novambra 2020 35 Lahatsoratra
- Oktobra 2020 42 Lahatsoratra
- Septambra 2020 46 Lahatsoratra
- Aogositra 2020 49 Lahatsoratra
- Jolay 2020 51 Lahatsoratra
- Jona 2020 59 Lahatsoratra
- Mey 2020 41 Lahatsoratra
- Avrily 2020 61 Lahatsoratra
- Marsa 2020 40 Lahatsoratra
- Febroary 2020 50 Lahatsoratra
- Janoary 2020 53 Lahatsoratra
- Desambra 2019 109 Lahatsoratra
- Novambra 2019 91 Lahatsoratra
- Oktobra 2019 103 Lahatsoratra
- Septambra 2019 94 Lahatsoratra
- Aogositra 2019 89 Lahatsoratra
- Jolay 2019 166 Lahatsoratra
- Jona 2019 234 Lahatsoratra
- Mey 2019 190 Lahatsoratra
- Avrily 2019 202 Lahatsoratra
- Marsa 2019 159 Lahatsoratra
- Febroary 2019 174 Lahatsoratra
- Janoary 2019 291 Lahatsoratra
- Desambra 2018 204 Lahatsoratra
- Novambra 2018 316 Lahatsoratra
- Oktobra 2018 307 Lahatsoratra
- Septambra 2018 172 Lahatsoratra
- Aogositra 2018 200 Lahatsoratra
- Jolay 2018 248 Lahatsoratra
- Jona 2018 216 Lahatsoratra
- Mey 2018 207 Lahatsoratra
- Avrily 2018 230 Lahatsoratra
- Marsa 2018 165 Lahatsoratra
- Febroary 2018 143 Lahatsoratra
- Janoary 2018 186 Lahatsoratra
- Desambra 2017 177 Lahatsoratra
- Novambra 2017 148 Lahatsoratra
- Oktobra 2017 224 Lahatsoratra
- Septambra 2017 165 Lahatsoratra
- Aogositra 2017 228 Lahatsoratra
- Jolay 2017 180 Lahatsoratra
- Jona 2017 227 Lahatsoratra
- Mey 2017 227 Lahatsoratra
- Avrily 2017 152 Lahatsoratra
- Marsa 2017 134 Lahatsoratra
- Febroary 2017 129 Lahatsoratra
- Janoary 2017 112 Lahatsoratra
- Desambra 2016 103 Lahatsoratra
- Novambra 2016 136 Lahatsoratra
- Oktobra 2016 158 Lahatsoratra
- Septambra 2016 142 Lahatsoratra
- Aogositra 2016 142 Lahatsoratra
- Jolay 2016 129 Lahatsoratra
- Jona 2016 132 Lahatsoratra
- Mey 2016 152 Lahatsoratra
- Avrily 2016 126 Lahatsoratra
- Marsa 2016 115 Lahatsoratra
- Febroary 2016 114 Lahatsoratra
- Janoary 2016 125 Lahatsoratra
- Desambra 2015 86 Lahatsoratra
- Novambra 2015 128 Lahatsoratra
- Oktobra 2015 131 Lahatsoratra
- Septambra 2015 129 Lahatsoratra
- Aogositra 2015 142 Lahatsoratra
- Jolay 2015 109 Lahatsoratra
- Jona 2015 108 Lahatsoratra
- Mey 2015 107 Lahatsoratra
- Avrily 2015 115 Lahatsoratra
- Marsa 2015 110 Lahatsoratra
- Febroary 2015 106 Lahatsoratra
- Janoary 2015 47 Lahatsoratra
- Desambra 2014 99 Lahatsoratra
- Novambra 2014 81 Lahatsoratra
- Oktobra 2014 100 Lahatsoratra
- Septambra 2014 102 Lahatsoratra
- Aogositra 2014 95 Lahatsoratra
- Jolay 2014 146 Lahatsoratra
- Jona 2014 99 Lahatsoratra
- Mey 2014 94 Lahatsoratra
- Avrily 2014 94 Lahatsoratra
- Marsa 2014 71 Lahatsoratra
- Febroary 2014 127 Lahatsoratra
- Janoary 2014 125 Lahatsoratra
- Desambra 2013 137 Lahatsoratra
- Novambra 2013 137 Lahatsoratra
- Oktobra 2013 133 Lahatsoratra
- Septambra 2013 106 Lahatsoratra
- Aogositra 2013 47 Lahatsoratra
- Jolay 2013 114 Lahatsoratra
- Jona 2013 103 Lahatsoratra
- Mey 2013 76 Lahatsoratra
- Avrily 2013 116 Lahatsoratra
- Marsa 2013 118 Lahatsoratra
- Febroary 2013 95 Lahatsoratra
- Janoary 2013 126 Lahatsoratra
- Desambra 2012 158 Lahatsoratra
- Novambra 2012 210 Lahatsoratra
- Oktobra 2012 124 Lahatsoratra
- Septambra 2012 75 Lahatsoratra
- Aogositra 2012 135 Lahatsoratra
- Jolay 2012 147 Lahatsoratra
- Jona 2012 80 Lahatsoratra
- Mey 2012 97 Lahatsoratra
- Avrily 2012 118 Lahatsoratra
- Marsa 2012 170 Lahatsoratra
- Febroary 2012 106 Lahatsoratra
- Janoary 2012 101 Lahatsoratra
- Desambra 2011 80 Lahatsoratra
- Novambra 2011 91 Lahatsoratra
- Oktobra 2011 142 Lahatsoratra
- Septambra 2011 99 Lahatsoratra
- Aogositra 2011 110 Lahatsoratra
- Jolay 2011 93 Lahatsoratra
- Jona 2011 94 Lahatsoratra
- Mey 2011 87 Lahatsoratra
- Avrily 2011 108 Lahatsoratra
- Marsa 2011 160 Lahatsoratra
- Febroary 2011 130 Lahatsoratra
- Janoary 2011 98 Lahatsoratra
- Desambra 2010 57 Lahatsoratra
- Novambra 2010 59 Lahatsoratra
- Oktobra 2010 82 Lahatsoratra
- Septambra 2010 89 Lahatsoratra
- Aogositra 2010 96 Lahatsoratra
- Jolay 2010 101 Lahatsoratra
- Jona 2010 38 Lahatsoratra
- Mey 2010 44 Lahatsoratra
- Avrily 2010 43 Lahatsoratra
- Marsa 2010 52 Lahatsoratra
- Febroary 2010 47 Lahatsoratra
- Janoary 2010 31 Lahatsoratra
- Desambra 2009 32 Lahatsoratra
- Novambra 2009 28 Lahatsoratra
- Oktobra 2009 36 Lahatsoratra
- Septambra 2009 49 Lahatsoratra
- Aogositra 2009 58 Lahatsoratra
- Jolay 2009 30 Lahatsoratra
- Jona 2009 26 Lahatsoratra
- Mey 2009 68 Lahatsoratra
- Avrily 2009 12 Lahatsoratra
- Marsa 2009 36 Lahatsoratra
- Febroary 2009 70 Lahatsoratra
- Janoary 2009 62 Lahatsoratra
- Desambra 2008 89 Lahatsoratra
- Novambra 2008 14 Lahatsoratra
- Oktobra 2008 51 Lahatsoratra
- Septambra 2008 51 Lahatsoratra
- Aogositra 2008 70 Lahatsoratra
- Jolay 2008 106 Lahatsoratra
- Jona 2008 65 Lahatsoratra
- Mey 2008 95 Lahatsoratra
- Avrily 2008 160 Lahatsoratra
- Marsa 2008 94 Lahatsoratra
- Febroary 2008 20 Lahatsoratra
- Janoary 2008 231 Lahatsoratra
- Desambra 2007 87 Lahatsoratra
- Novambra 2007 104 Lahatsoratra
- Oktobra 2007 111 Lahatsoratra
- Septambra 2007 33 Lahatsoratra
Faly be aho fa misy olona tia ny teny Malagasy toa ahy. Mirehareha aho amin'ny...
Raha ny fahalalako azy, toa fanerena avy amin'ny Banky Foiben'ny Madagasikara io sora-bola tsy maintsy...
Miarahaba an'i Naritsimba, ary izaho koa rehefa mieritreritra hoe banky dia ireo bankin'ny vazaha foana...