Ahariharin'ny fanairana fahafotsian'ny vatoharan'i Tobago fa tsy misy ny ‘lalan-kafa’ iadiana amin'ny krizin'ny toetrandro
Tafiditra tsara ao anatin'ny rafi-boary an-dranomasina sy ny toekarenan'i Tobago ny vatoharany. Fonenan'ireo karazan-javamananaina an-dranomasina (sady fahazoan'ireo mpanjono ao an-toerana ny trondro betsaka indrindra), miaro ny morontsiraka amin'ny fikikisan'ny onja sy ny fiantraikan'ny tafio-drivotra an-tany mafana koa izy ireny. Fisintonana fizahantany malaza ihany koa ny toerana be mpandeha tahaka ny harandranomasin'i Buccoo.
Saingy taorian'ny famoahana taratasy an-gazetin'ny Ivotoerana misahana ny resaka an-dranomasina (IMA) an'ny firenena tamin'ny 22 aogositra 2019, izay nampitandrina — araka ny valim-panadihadiana navoakan'ny Coral Reef Watch avy amin'ny Fitantanana ara-atmôsifera sy Riaka Nasionaly (NOAA) — dia napetraka ho araha-maso akaiky amin'ny “fanairana fahafotsiana dingana voalohany ” ny vatoharan'i Tobago. Azo heverina tsara koa fa mety hiditra dingana faharoa ao anatin'ny herinandro vitsivitsy monja izao fahafotsiana izao, izay tsy mandrahona ny fisian'ny vatohara ihany fa ny fiainana an-dranomasina ao amin'ilay nosy sy ny vahoakany ihany koa.
Fa inona marina ilay lany loko [mihafotsy]?
Miaina miaraka amin'ny lompotra symbiotika ary lasa fonenany mihitsy moa ireo vatohara, manampy azy io hitahiry ny otrikaina sy hanilika ny loto. Ho setrin'izany, omen'ny lompotra ny angovo ilainy ny vatohara hitomboany, fa mety manohintohina io fifandraisam-piasana miaraka io ny fiovana mahery vaika amin'ny maripanan'ny rano.
Ahifiky ny vatohara ny lompotra, izany hoe ny foto-tsakafony, rehefa mafana na mangatsiaka loatra ny rano. Ho avy ny fotoana ho faty mosary ny vatohara, ny marika miharihary indrindra amin'izany toe-javatra izany dia ny fahaverezan'ny vatohara ny lokony avy amin'ny volombatolalala matroka na maitso ho fotsy tahaka ny nify na ny taolana
Midika ny “fanairana fahafotsiana dingana voalohany ” fa efa tena manomboka mihafotsy ny vatohara. Manoro hevitra ny biôlojista sy ny olompirenena ny IMA hanara-maso akaiky ny fihafotsiana ao anatin'ny 9-12 herinandro na mihoatra.
Ny fahafotsiana dingana faharoa dia fanondroana fielezan'ny fahafotsian'ny vatohara sy ny fahafatesany.
Inona no miteraka izany?
Araka an'i Anjani Ganase, manampahaizana ao an-toerana momba ny haran-dranomasina, ny fitomboan-kafanan'ny rano no mpandray anjara voalohany amin'ny fahafotsian'ny vatohara ao Tobago –izay vokatry ny fikorontanan'ny toetrandro.
Amin'ny alalan'ny imailaka i Ganase no nanazava fa ny riaka no mitelina ny hafanana amin'ny atmosfera, izay mahatonga ny rano hihamafana — indrindra fa ny rano marivo tahaka ny riakan'i Karaiba.
Ny marina, efa mihoatra lavitra an'i Tobago mankany amin'ny harandranomasin'ireo Antilles kelikely ny fanaraha-maso akaiky maharitra 12 herinandro napetraky ny NOAA. Efa tafatoetra ao amin'ny fanairana dingana faharoa amin'ny fahafotsiana ny harandranomasina any amin'ireo Antilles lehibebe sy ao Kiobà :
This makes me so sad. The coral reefs in Tobago have been dying for years. The littering, fishing, oil/gas emissions have destroyed our beautiful reefs. We just have to try and protect what is still there😢😢 https://t.co/4R053KMVOL
— Dawn Marissa (@DawnMarissa1) August 29, 2018
Sioka voatonona: Hitany ny atsasaky ny vatohara eto amin'ny planeta. Ankehitriny manamafy ity siantifika ity fa ny fahasarotana mihatra amin'ny vatohara no “fanombohan'ny voina manerantany”.
Mahatonga ahy halahelo izany. Efa taona maro izao ny miala aina ny haran-dranomasin'i Tobago. Ny loto, ny fandefasantsolika sy etona, ny fanjonoana no nanimba ireo haran-dranomasintsika mahafinaritra. Mila miaro izay sisa tavela isika.
Manao ahoana ny fiantraikany?
Fandrahonana mampanahy ny fahafotsian'ny vatohara. Satria ny harandranomasina no manome fonenana ahafahan'ny trondro mialoka, sakafo ary ny tena zava-dehibe dia fialofana ho an'ny zanany mandra-pahavonona ireo hiavo-tena any amin'ny riaka midadasika kokoa, hampisy fiantraikany amin'ny fahafahan'ireny karazan-trondro ireny hiavo-tena ny fahaverezan'ireny haran-dranomasina ireny. Ary hisy voka-dratsy amin'ny fiainan'ny mpanjono ao an-toerana ihany koa izany.
Miankina tanteraka amin'ny sehatry ny fizahantany ao an-toerana i Tobago; voalaza fa mahasintona ny 40 isanjaton'ny mpizahatany ao amin'ny nosy ny haran-dranomasiny. Hihena ireo harandranomasina maha-te hizaha raha mihafotsy hatrany ireo vatohara, ary hampihena ny dôlaran'ny fizahantany izany, izay hiantraika any amin'ireo sehatrasan'ny fampiantranoana: hotels, restaurants, tolotra fitaterana ary orinasam-pitetezantany.
Ny tena mahasadaikatra amin'ity toe-javatra ity, tena mila dia mila ny harandranomasina isika hitelina ny herin'ny onja sy hanangana fampitoniana manelanelana ny riaka sy ny morondrano amin'izao tafio-drivotra an-tany mafana mihamahery vaika izao, saingy ireo haran-dranomasina ireo mihitsy izao no simban'ny fihafanan'ny tany amin'ny ankapobeny.
Asehon'ny fanadihadiana fa ny haran-dranomasina no miaro ny 90 isanjaton'ny morondranomasin'i Tobago tsy ho kaohin'ny onja.
Tao amin'ny kabary nasongadina iray nandritra ny taona Iraisampirenena ho an'ny Harandranomasina tao amin'ny Oniversiten'i Antilles tamin'ny taona 2018, nilaza ny tena maha-zavadehibe io fomba fiasa io ny Profesora John Agard noho ny fitomboan-kerin'ny tadio sy ny fiakaran'ny haavon'ny ranomasina.
Ahoana ny hampitsaharantsika izany?
NIlaza i Ganase fa ny tsi-fisian'ny fitantanana sahaza nahatonga ny fanjonoana tafahoatra sy ny tsy fahafehezana ny fandotoana no nahatonga ny fahafotsian'ny vatoharan'i Tobago ho ratsy indrindra. Raha mitohy izao, hoy ny fanazavany, dia ilaina indrindra ny fitantanana mavitrika sy ny fiarovana hisian'ny fahasitranana sy ny fitomboana :
Ideally, coral reefs should be closedto the public and placed into an intensive recovery programme to ensure healthy fish communities and water quality that will support coral growth and recruitment.
Ny tena tsara indrindra dia tokony tsy ho azon'ny daholobe idirana any amin'ny haran-dranomasina ka ho ampidirina ao amin'ny fandaharana fanasitrahana mavitrika hiantohana ny firoboroboan'ireo andian-trondro sy hahatsara ny rano izay hanohana ny fitomboan'ny vatohara sy ny fandraisana azy.
Nampiany:
Individual actions to reduce our carbon footprintare are always warranted but we also need citizens to demand more action from our governments to provide the infrastructure, resources and education for climate conservation and adaptation. Communities need the support to manage and conserve our natural resources not just from governments but from businesses and corporations that also utilise these resources.
Voamarina hatrany ny hetsiky ny tsirairay hampihena ny dian-karibônina saingy mila olompirenena ihany koa isika hitaky hetsika bebe kokoa avy amin'ny governemantantsika hanome fotodrafitrasa, fitaovana sy fanabeazana ilaina amin'ny fiarovana ny toetrandro sy ny fizàrana azy. Mila fanohanana ny vondrom-piarahamonina hitantana sy hikajy ny loharanonkarena voajanaharintsika tsy avy amin'ny governemanta ihany fa avy amin'ireo fihariana sy vondronasa mampiasa ireo loharanonkarena ireo.
Tokony hotakian'ireo governemantan'ireo nosy ao amin'ny faritra ny ezaka iraisampirenena hiatrehana ity krizin'ny toetrandro ity. Tamin'ny 11 Septambra 2019 i Mia Mottley, Praiminisitr'i Barbades, no niresaka ity lohahevitra ity tao amin'ny Foiben'ny Firenena Mikambana tao Geneva, mandrisika ireo firenen-dehibe hanao izay tsaratsara kokoa hiadiana amin'ny fikovan'ny toetrandro. Nolazainy tamin'izany fa “tsy manana fotoana ho amin'izany ny nosin'i Karaiba satria mbola sahirana miavo-tena izahay”.
Manaiky amin'ny maha-vay an-dohan-draharaha azy ity i Ganase. “Mila ezaka” izay endrika rehetra amin'ny fanampiana hiadiana amin'ny fiovan'ny toetrandro sy fahafotsian'ny vatohara, hoy izy, indrindra eo amin'ny ambaratonga politika:
It's not going to be easy as seen internationally, but there is really no alternative.
Tsy ho mora izany raha amin'ny jery iraisampirenena, saingy tsy misy mihitsy ny fomba hafa
Sokajy

Atombohy ny resaka
Sokajy
Tantara Malaza Indrindra Manerantany
Mpiserasera Facebook?
Araho Twitter
Hevitra farany
Taorian'ny Nilazan'Ilay Ministra Indiana Hoe 'Indraindray Tsara Ny Fanolanana', Mijoro...
LALANA IZANY
Hong Kong: 'Raha Afaka Mampirafy Ny Lehilahy? Nahoana Kosa Ny...
ny fampirafesana dia fomba mamohehatra hitovizan'ny olona sy ny biby ary ny lehilahy no mpanao...
Tahiry isambolana
- Janoary 2021 45 Lahatsoratra
- Desambra 2020 45 Lahatsoratra
- Novambra 2020 35 Lahatsoratra
- Oktobra 2020 42 Lahatsoratra
- Septambra 2020 46 Lahatsoratra
- Aogositra 2020 49 Lahatsoratra
- Jolay 2020 51 Lahatsoratra
- Jona 2020 59 Lahatsoratra
- Mey 2020 41 Lahatsoratra
- Avrily 2020 61 Lahatsoratra
- Marsa 2020 40 Lahatsoratra
- Febroary 2020 50 Lahatsoratra
- Janoary 2020 53 Lahatsoratra
- Desambra 2019 109 Lahatsoratra
- Novambra 2019 91 Lahatsoratra
- Oktobra 2019 103 Lahatsoratra
- Septambra 2019 94 Lahatsoratra
- Aogositra 2019 89 Lahatsoratra
- Jolay 2019 166 Lahatsoratra
- Jona 2019 234 Lahatsoratra
- Mey 2019 190 Lahatsoratra
- Avrily 2019 202 Lahatsoratra
- Marsa 2019 159 Lahatsoratra
- Febroary 2019 174 Lahatsoratra
- Janoary 2019 291 Lahatsoratra
- Desambra 2018 204 Lahatsoratra
- Novambra 2018 316 Lahatsoratra
- Oktobra 2018 307 Lahatsoratra
- Septambra 2018 172 Lahatsoratra
- Aogositra 2018 200 Lahatsoratra
- Jolay 2018 248 Lahatsoratra
- Jona 2018 216 Lahatsoratra
- Mey 2018 207 Lahatsoratra
- Avrily 2018 230 Lahatsoratra
- Marsa 2018 165 Lahatsoratra
- Febroary 2018 143 Lahatsoratra
- Janoary 2018 186 Lahatsoratra
- Desambra 2017 177 Lahatsoratra
- Novambra 2017 148 Lahatsoratra
- Oktobra 2017 224 Lahatsoratra
- Septambra 2017 165 Lahatsoratra
- Aogositra 2017 228 Lahatsoratra
- Jolay 2017 180 Lahatsoratra
- Jona 2017 227 Lahatsoratra
- Mey 2017 227 Lahatsoratra
- Avrily 2017 152 Lahatsoratra
- Marsa 2017 134 Lahatsoratra
- Febroary 2017 129 Lahatsoratra
- Janoary 2017 112 Lahatsoratra
- Desambra 2016 103 Lahatsoratra
- Novambra 2016 136 Lahatsoratra
- Oktobra 2016 158 Lahatsoratra
- Septambra 2016 142 Lahatsoratra
- Aogositra 2016 142 Lahatsoratra
- Jolay 2016 129 Lahatsoratra
- Jona 2016 132 Lahatsoratra
- Mey 2016 152 Lahatsoratra
- Avrily 2016 126 Lahatsoratra
- Marsa 2016 115 Lahatsoratra
- Febroary 2016 114 Lahatsoratra
- Janoary 2016 125 Lahatsoratra
- Desambra 2015 86 Lahatsoratra
- Novambra 2015 128 Lahatsoratra
- Oktobra 2015 131 Lahatsoratra
- Septambra 2015 129 Lahatsoratra
- Aogositra 2015 142 Lahatsoratra
- Jolay 2015 109 Lahatsoratra
- Jona 2015 108 Lahatsoratra
- Mey 2015 107 Lahatsoratra
- Avrily 2015 115 Lahatsoratra
- Marsa 2015 110 Lahatsoratra
- Febroary 2015 106 Lahatsoratra
- Janoary 2015 47 Lahatsoratra
- Desambra 2014 99 Lahatsoratra
- Novambra 2014 81 Lahatsoratra
- Oktobra 2014 100 Lahatsoratra
- Septambra 2014 102 Lahatsoratra
- Aogositra 2014 95 Lahatsoratra
- Jolay 2014 146 Lahatsoratra
- Jona 2014 99 Lahatsoratra
- Mey 2014 94 Lahatsoratra
- Avrily 2014 94 Lahatsoratra
- Marsa 2014 71 Lahatsoratra
- Febroary 2014 127 Lahatsoratra
- Janoary 2014 125 Lahatsoratra
- Desambra 2013 137 Lahatsoratra
- Novambra 2013 137 Lahatsoratra
- Oktobra 2013 133 Lahatsoratra
- Septambra 2013 106 Lahatsoratra
- Aogositra 2013 47 Lahatsoratra
- Jolay 2013 114 Lahatsoratra
- Jona 2013 103 Lahatsoratra
- Mey 2013 76 Lahatsoratra
- Avrily 2013 116 Lahatsoratra
- Marsa 2013 118 Lahatsoratra
- Febroary 2013 95 Lahatsoratra
- Janoary 2013 126 Lahatsoratra
- Desambra 2012 158 Lahatsoratra
- Novambra 2012 210 Lahatsoratra
- Oktobra 2012 124 Lahatsoratra
- Septambra 2012 75 Lahatsoratra
- Aogositra 2012 135 Lahatsoratra
- Jolay 2012 147 Lahatsoratra
- Jona 2012 80 Lahatsoratra
- Mey 2012 97 Lahatsoratra
- Avrily 2012 118 Lahatsoratra
- Marsa 2012 170 Lahatsoratra
- Febroary 2012 106 Lahatsoratra
- Janoary 2012 101 Lahatsoratra
- Desambra 2011 80 Lahatsoratra
- Novambra 2011 91 Lahatsoratra
- Oktobra 2011 142 Lahatsoratra
- Septambra 2011 99 Lahatsoratra
- Aogositra 2011 110 Lahatsoratra
- Jolay 2011 93 Lahatsoratra
- Jona 2011 94 Lahatsoratra
- Mey 2011 87 Lahatsoratra
- Avrily 2011 108 Lahatsoratra
- Marsa 2011 160 Lahatsoratra
- Febroary 2011 130 Lahatsoratra
- Janoary 2011 98 Lahatsoratra
- Desambra 2010 57 Lahatsoratra
- Novambra 2010 59 Lahatsoratra
- Oktobra 2010 82 Lahatsoratra
- Septambra 2010 89 Lahatsoratra
- Aogositra 2010 96 Lahatsoratra
- Jolay 2010 101 Lahatsoratra
- Jona 2010 38 Lahatsoratra
- Mey 2010 44 Lahatsoratra
- Avrily 2010 43 Lahatsoratra
- Marsa 2010 52 Lahatsoratra
- Febroary 2010 47 Lahatsoratra
- Janoary 2010 31 Lahatsoratra
- Desambra 2009 32 Lahatsoratra
- Novambra 2009 28 Lahatsoratra
- Oktobra 2009 36 Lahatsoratra
- Septambra 2009 49 Lahatsoratra
- Aogositra 2009 58 Lahatsoratra
- Jolay 2009 30 Lahatsoratra
- Jona 2009 26 Lahatsoratra
- Mey 2009 68 Lahatsoratra
- Avrily 2009 12 Lahatsoratra
- Marsa 2009 36 Lahatsoratra
- Febroary 2009 70 Lahatsoratra
- Janoary 2009 62 Lahatsoratra
- Desambra 2008 89 Lahatsoratra
- Novambra 2008 14 Lahatsoratra
- Oktobra 2008 51 Lahatsoratra
- Septambra 2008 51 Lahatsoratra
- Aogositra 2008 70 Lahatsoratra
- Jolay 2008 106 Lahatsoratra
- Jona 2008 65 Lahatsoratra
- Mey 2008 95 Lahatsoratra
- Avrily 2008 160 Lahatsoratra
- Marsa 2008 94 Lahatsoratra
- Febroary 2008 20 Lahatsoratra
- Janoary 2008 231 Lahatsoratra
- Desambra 2007 87 Lahatsoratra
- Novambra 2007 104 Lahatsoratra
- Oktobra 2007 111 Lahatsoratra
- Septambra 2007 33 Lahatsoratra
Faly be aho fa misy olona tia ny teny Malagasy toa ahy. Mirehareha aho amin'ny...
Raha ny fahalalako azy, toa fanerena avy amin'ny Banky Foiben'ny Madagasikara io sora-bola tsy maintsy...
Miarahaba an'i Naritsimba, ary izaho koa rehefa mieritreritra hoe banky dia ireo bankin'ny vazaha foana...