Sary – Candace Kaleimamoowahinekapu Galla
Ny taona 2019, ho fandraisana anjara ao anatin'ny fanentanana media sosialy hanandratana ny fahasamihafàm-piteny an-tserasera [1], ifandimbiasan'ireo mpikatroka ho an'ny teny no sady mpanandra-peo teratany Amerindiàna sy avy amin'ny Firenena Voalohany ny fitantanana ny kaonty Twitter @NativeLangsTech [2] mba hizaràna ny zava-niainan-dry zareo amin'ny famelomana aina indray sy ny fampahafantarana ny fiteny Teratany Amerindiàna sy ireo Firenena Voalohany. Ny lahatsoratra etoana dia momba an'i Candace Kaleimamoowahinekapu Galla (@candacekgalla [3]) sy izay kasainy horesahana mandritra ny herinandro itantanany ny kaonty.
Rising Voices: Azafady, mba lazalazao anay ny momba anao.
Aloha (Arahaba). Candace Kaleimamoowahinekapu Galla no anarako ary profesora ‘agregée’ ao amin'ny departemanta fampianarana momba ny Teny sy fampianarana mamaky teny sy manoratra [4] (fakiolte-ny Fanabeazana) ary ny Ivontoerana Fandalinana momba ny Vazimba teratany [5] (Fakiolten'ny zavakanto) ao amin'ny Oniversite Britanika ao Kôlômbià [6]. Teratany Kanaka Maoli aho (Teraka Hawaiian) ary Filipiàna avy ao amin'ny nosy Hawaii, Nahazo ny B.A momba ny Teny [7], M.A. amin'ny Tenin'ireo Amerindiàna [8], ary Ph.D amin'ny Teny, Vakiteny, ary ny Kolontsaina [9]. Efa Mpandindra ny Fandaharanasa tao amin'ny Ivontoerana Fampivoarana ny Teny Amerikàna sy Indiàna – fandaharanasa iray namelona ny fankamamiako hianatra ilay fiteny sy nanome aingampanahy ahy tamin'ny fikarohako momba ny hanomezana aina vao indray ny tenin'ireo vazimba teratany ary ny teknolojia nomerika. Rehefa nahazo diplaoma, niverina tany amin'ny nosy Hawaiʻi aho, ary niasa ho toy ny profesora mpanampy nahazo fanasàna avy tamin'ny Ka Haka ʻUla O Keʻelikōlani College of Hawaiian Language [10] ao amin'ny Oniversiten'i Hawaiʻi Hilo [11].
RV: Ny toerana misy ny fiteninao ao amin'ny aterineto sy ivelan'ny aterineto?
ʻŌlelo Hawaiʻi (Hawaiian) dia hita tety anaty tontolo nomerika sy ny tambajotra efa hatramin'ny andian-taona 1990, hita tanatin'izany ny taratasim-pifandraisana nomerika, ny toerana natao ho toy ny tranomboky anaty tambajotra nametrahana ireo loharano navadika ho amin'ny endrika nomerika (oh: rakibolana an-tambajotra), ireo antontan-kevitra noraketina ho tahiry, toy ny gazety amin'ny fiteny Hawaiian, fampianarana ety anaty tambajotra ny fiteny (mirindra sy tsy mirindra), fandrindràna fitendry ho an'ny Apple sy Windows, Google translate, sy ny maro hafa.
Indreto rohy vitsivitsy mankany amin'ireo famoahana misongadina miresaka ny fitenim-bazimba teratany ary ny teknolojia nomerika.
- Galla, C.K. (2018). Ny zavamisy nomerika momba ny fanomezana aina vao ny fitenim-bazimba teratany: topimaso amin'ny teknolojian'ny teny Hawaiian anatin'ny tontolo maoderina, Language & Literacy, Special Issue, 20(3), 100-120. DOI: https://doi.org/10.20360/langandlit29412 [12]
- Galla, C.K. (2018). Fiofànana sy fampiharana teknolojia tao amin'ny Ivontoerana Fampivoarana ny Teny Amerikàna sy Indiàna: Fampiharana anaty solosaina ho an'ireo vondrom-piarahamonina mampiasa ny tenim-bazimba teratany, Canadian Modern Language Review, 74(3), 388-433. DOI: https://doi.org/10.3138/cmlr.4044 [13]
- Galla, C.K. (2016). Fanomezana aina vao ny tenim-bazimba teratany, fampiroboroboana ary fampianarana: Asan'ny teknoljia nomerika. Computer Assisted Language Learning, 29(7), 1137-1151. DOI: https://doi.org/10.1080/09588221.2016.1166137 [14]
- Galla, C.K. (2012). Fanohanana ireo andian-taranaka vaovao mitondra feon'ny vazimba teratany: fakàna ny fiteny sy fampidirana ny teknolojia ampiasàna media maro. World Indigenous Nations Higher Education Consortium Journal, 59-67. http://winhec.org/wp-content/uploads/2016/06/2012-WINHEC-Journal.pdf [15]
- Galla, C.K. (2009).Fanomezana aina vao ny tenim-bazimba teratany sy ny teknolojia : Miainga avy amin'ny nentin-drazana mankany amin'ny sehatra amin'izao fotoana izao. Ao anatin'ny J. Reyhner & L. Lockard (Eds.), Indigenous language revitalization: Encouragement, guidance & lessons learned (pp. 167- 182). Stabilizing Indigenous Languages Symposium. Flagstaff, AZ: Northern Arizona University. http://jan.ucc.nau.edu/~jar/ILR/ILR-13.pdf [16]
RV: Lohahevitra toa inona no kasainao hifantohana mandritra ny herinandro izay hitantanana ny kaonty Twitter @NativeLangsTech ?
Mandritra ny herinandro, eritreritro ny hifantoka amin'ireo loharano nomerika, izay azo raisina sy idiran'ireo mpianatra sy mpiteny ny fiteny Hawaiian ao Hawaiʻi sy any am-pielezana.
RV: Inona no tena antony manosika anao amin'ny fikatrohanoa an-tserasera ho an'ny fiteninao? Inona avy ireo fanantenanao sy nofinofinao ho an'ny fiteninao?
Ny tena mandrisika ahy ho amin'ny fikatrokana nomerika dia noho ny hoe maro aminay Kanaka Maoli no tsy manana zo sy fahafahana mahazo na mianatra ny ʻŌlelo Hawaiʻi. Efa ho ny antsasak'ireo mponina no miaina lavitra ireo nosy Hawaiian, ary araka izany dia voafetra kokoa ny loharanon-teny ho azy ireny. Ny teknolojia nomerika no ahafahan'ilay fiteny mivelona any ivelan'ny faritry ny tanindrazanay. Ny fanantenako dia ny hoe tsy ho ela ny ʻŌlelo Hawaiʻi dia mba hanana sata marina sy mitovy amin'ireo fiteny mibahan-toerana betsaka.