@ActLenguas : Atsofok'i Genner Llanes Ortiz ho ao anatin'ny fanelezana ny fiteny Maya ny aterineto sy ny haikanto

Sary natolotr'i Genner Llanes Ortiz.
Amin'izao taona 2019 izao dia nanasa vahiny samihafa izahay mba hitantana ny kaonty Twitter @ActLenguas sy hizara ny traikefan-dry zareo amin'ny resaka famelomana indray sy fampiroboroboana ny tenindreniny. Ato anatn'ity lahatsoratra ity ianao dia hahafantatra misimisy kokoa momba an'i Genner Llanes Ortiz sy ireo lohahevitra horesahany mandritra ny herinandro ampiantranoany ny kaonty.
Rising Voices (RV) : Lazalazao anay ny momba anao…
Soy un antropólogo maya yucateco y siempre he estado involucrado en el trabajo con comunidades y con organizaciones de la sociedad civil. De pequeño, no me enseñaron la lengua, pero la he ido re-aprendiendo en espacios de organización política y movilización cultural. A principios de este siglo, salí de mi región para estudiar y luego trabajar, pero siempre regresa mi corazón y mi anhelo a la tierra donde nací. En las redes sociales, escribí un blog, y compilé contenidos relacionados con la cultura y la lengua maya. También, he promovido campañas virtuales de visibilización de los pueblos e individuos mayas, junto con otros activistas. Más recientemente, compilé una lista de canciones en lenguas mayas en Spotify y de videos musicales en YouTube. Actualmente trabajo como profesor en la Universidad de Leiden en Holanda..
Maya avy ao Yucatan aho ary antropology (mpahay momba ny olombelona). Niasa mandrakariva niaraka tamin'ireo vondrom-piarahamonina sy ireo fikambanana sivily. Fony aho mbola zaza, tsy nisy nandetika io fiteny io tao an-tsaiko, fa niverenako nianarana ilay izy tany anatin'ny habak'ireo fikambanana politika sy ireo fihetsiketsehana ara-kolontsaina. Tany am-piandohan'ity taonjato ity aho no nandao ny faritra nisy ahy, saingy ny foko sy ny fitiavako dia miverina hatrany any amin'ilay tany nilatsahan'ny tavoniko. Raha momba ny tambajotra sosialy indray, namorona bilaogy aho ary tao no natambatro ireo votoaty mifamatotra amin'ny kolontsaina sy ny fiteny maya. Niaraka tamin'ireo mpikatroka hafa dia nandray anjara koa aho tamin'ireo fanentanana tety anaty aterineto mba hametrahana ho eny amin'ny lohalaharana ireo vahoaka sy ny maya isam-batanolona. Vao haingana, nandrafitra lisitra iray ao amin'ny Spotify aho ahitàna ireo hira amin'ny fiteny maya sy lahatsary iray hafa ao amin'ny Youtbe. Amin'izao isika miresaka izao, mpampianatra ao amin'ny anjerimanontolo ao Leyde any Hollande aho.
RV : Ny toerana misy ny fiteninao ety anaty sy ivelan'ny aterineto amin'izao fotoana izao?
La lengua maya fue el idioma predominante de comunicación cotidiana en la península de Yucatán hasta mediados del siglo XX. Desde entonces, ha ido perdiendo hablantes a una velocidad acelerada. A pesar de los discursos de gobierno, predomina la discriminación hacia los maya-hablantes, lo cual desanima la transmisión de la lengua a las generaciones más jóvenes. La lengua maya se usa en la enseñanza básica, y cuenta con literatura, música y otros medios que circulan de manera limitada. El uso de la lengua en línea ha aumentado en los últimos años pero aún falta mucho por hacer.
Hatrany afovoan'ny taonjato faha-20 ny fiteny maya dia fiteny iray tena nampiasaina hifandraisana isanandro tao amin'ny saikinosy Yucatan. Rehefa nandeha ny fotoana, vetivety dia nilaozan'ireo mpiteny azy izy. Na eo aza ny kabary ataon'ny governemanta, mbola misy hatrany ny fanavakavahana ireo olona miteny ny fiteny maya ary izany dia tsy mandrisika ny fampitàna ilay fiteny ho any amin'ny andian-taranaka aty aoriana. Ampiasaina any amin'ny sekoly ambaratonga fototra ny fiteny maya ary misy koa ireo boky, hira sy fitaovana tohana samihafa, saingy tsy mifamoivoy loatra izy ireny. Na ohatra aza ny fiteny maya ka hita be ety anaty aterineto tato anatin'ny taona vitsivitsy farany, mbola betsaka ny asa miandry.
RV : Lohahevitra momba ny inona no ho ampitainao amin'nyu alàlan'ny kaonty @NativeLangsTech ?
En mi participación en esta campaña planeo compartir reflexiones sobre el papel de las artes en la revitalización de lenguas indígenas y otros idiomas minorizados en el mundo, sobre los factores más complejos que influyen en la pérdida de hablantes, así como sus efectos más dañinos. También compartiré ejemplos interesantes de comunidades lingüísticas que trabajan por la revaloración y la sostenibilidad de sus idiomas, tanto en América Latina como en otras regiones del mundo.
Ao anatin'ny fotoana andraisako anjara amin'ity fanentanana ity, eritreretiko ny hizara ireo fisaintsainana momba ny anjara asan'ny haikanto amin'ny famelomana indray ireo teny zanatany sy ireo teny hafa vitsy an'isa eto ambonin'ny tany, ary koa momba ireo singa manahirana mifanjevo izay mandray anjara amin'ny fisintahan'ireo mpiteny azy ireny sy ny vokatra tena ratsy aterany. Hozaraiko ihany koa ireo ohatra mahaliana momba ny vondrom-piarahamonin'ireo mpahay/mpandinika momba ny fiteny miasa ho an'ny fanombànana indray sy ny fampaharetana ny tenin-dry zareo ao Amerika Latina, sy any amin'ny faritra hafa eto amin'izao tontolo izao.
RV : Inona no tena antony manosika anao ho amin'ny fikatrohana an-tserasera ho an'ny fiteninao? Inona no fanantenanao sy nofinofinao ho an'ny fiteninao?
A lo largo de estos años, al igual que otros compañeros y compañeras activistas, me ha quedado claro que las lenguas que no se hablen en el espacio familiar, no sobrevivirán la discriminación. Pero “hablar” las lenguas también significa hacerlas visibles en público, tanto en la escuela y el gobierno como en los medios de comunicación. Antes del internet, la circulación de materiales escritos en lenguas indígenas requería de recursos y herramientas que muchos hablantes no tenían. La web 2.0 cambió radicalmente esto. Hacer públicos los idiomas indígenas implica escribirlos, cantarlos, declamarlos, actuarlos, animarlos, comentarlos, etc. Espero que la transformación de los medios nos dé mayores posibilidades de “ver” nuestros idiomas más frecuentemente, tanto en línea como en la calle. Mi sueño es poder contribuir a que esto suceda.
Rehefa nifanesy ny taona, toa hitako mibaribary, toy ireo namana hafa mpikatroka rahateo, fa tsy ho ela velona manoloana ny fanilikilihana ireo fiteny tsy tenenina intsony eny anivon'ny ankohonana. Nefa “ny fitenenana” ireny teny ireny dia midika ihany koa fa tsy maintsy ampiasaina eny imasom-bahoaka izy ireny, na any an-tsekoly izany na any anivon'ireo mpitantana sy ny fampahalalambaovao isankarazany. Talohan'ny vanim-potoanan'ny aterineto, ny fivezivezen'ny zavatra voasoratra tamin'ny fiteny zanatany (indizeny) dia niankina betsaka tamin'ireo fitaovana sy ny hoenti-manana, izay tsy betsaka tamin'ireo mpiteny azy no nanana azy ireny. Nanova izany tanteraka ny Tranonkala 2.0. Ny fampahafantarana ny daholobe momba ny fiteny zanatany dia mitaky ny hoe mila soratana izy ireny, hiraina, tanisaina, lalaovina, amporisihana, ary itondràna fanehoankevitra, sns…. Antenaiko fa ny fanovàna ireo fitaovana fifandraisana dia hanome fahitàna misimisy kokoa ho an'ny teniny, na ety anivon'ny aterineto izany, na amin'ny fiainana isanandro. Ny nofinofiko dia ny ho afaka handray anjara hahatanteraka izany.
Atombohy ny resaka
Sokajy
Tantara Malaza Indrindra Manerantany
Mpiserasera Facebook?
Araho Twitter
Hevitra farany
Taorian'ny Nilazan'Ilay Ministra Indiana Hoe 'Indraindray Tsara Ny Fanolanana', Mijoro...
LALANA IZANY
Hong Kong: 'Raha Afaka Mampirafy Ny Lehilahy? Nahoana Kosa Ny...
ny fampirafesana dia fomba mamohehatra hitovizan'ny olona sy ny biby ary ny lehilahy no mpanao...
Tahiry isambolana
- Marsa 2021 9 Lahatsoratra
- Febroary 2021 50 Lahatsoratra
- Janoary 2021 49 Lahatsoratra
- Desambra 2020 45 Lahatsoratra
- Novambra 2020 35 Lahatsoratra
- Oktobra 2020 42 Lahatsoratra
- Septambra 2020 46 Lahatsoratra
- Aogositra 2020 49 Lahatsoratra
- Jolay 2020 51 Lahatsoratra
- Jona 2020 59 Lahatsoratra
- Mey 2020 41 Lahatsoratra
- Avrily 2020 61 Lahatsoratra
- Marsa 2020 40 Lahatsoratra
- Febroary 2020 50 Lahatsoratra
- Janoary 2020 53 Lahatsoratra
- Desambra 2019 109 Lahatsoratra
- Novambra 2019 91 Lahatsoratra
- Oktobra 2019 103 Lahatsoratra
- Septambra 2019 94 Lahatsoratra
- Aogositra 2019 89 Lahatsoratra
- Jolay 2019 166 Lahatsoratra
- Jona 2019 234 Lahatsoratra
- Mey 2019 190 Lahatsoratra
- Avrily 2019 202 Lahatsoratra
- Marsa 2019 159 Lahatsoratra
- Febroary 2019 174 Lahatsoratra
- Janoary 2019 291 Lahatsoratra
- Desambra 2018 204 Lahatsoratra
- Novambra 2018 316 Lahatsoratra
- Oktobra 2018 307 Lahatsoratra
- Septambra 2018 172 Lahatsoratra
- Aogositra 2018 200 Lahatsoratra
- Jolay 2018 248 Lahatsoratra
- Jona 2018 216 Lahatsoratra
- Mey 2018 207 Lahatsoratra
- Avrily 2018 230 Lahatsoratra
- Marsa 2018 165 Lahatsoratra
- Febroary 2018 143 Lahatsoratra
- Janoary 2018 186 Lahatsoratra
- Desambra 2017 177 Lahatsoratra
- Novambra 2017 148 Lahatsoratra
- Oktobra 2017 224 Lahatsoratra
- Septambra 2017 165 Lahatsoratra
- Aogositra 2017 228 Lahatsoratra
- Jolay 2017 180 Lahatsoratra
- Jona 2017 227 Lahatsoratra
- Mey 2017 227 Lahatsoratra
- Avrily 2017 152 Lahatsoratra
- Marsa 2017 134 Lahatsoratra
- Febroary 2017 129 Lahatsoratra
- Janoary 2017 112 Lahatsoratra
- Desambra 2016 103 Lahatsoratra
- Novambra 2016 136 Lahatsoratra
- Oktobra 2016 158 Lahatsoratra
- Septambra 2016 142 Lahatsoratra
- Aogositra 2016 142 Lahatsoratra
- Jolay 2016 129 Lahatsoratra
- Jona 2016 132 Lahatsoratra
- Mey 2016 152 Lahatsoratra
- Avrily 2016 126 Lahatsoratra
- Marsa 2016 115 Lahatsoratra
- Febroary 2016 114 Lahatsoratra
- Janoary 2016 125 Lahatsoratra
- Desambra 2015 86 Lahatsoratra
- Novambra 2015 128 Lahatsoratra
- Oktobra 2015 131 Lahatsoratra
- Septambra 2015 129 Lahatsoratra
- Aogositra 2015 142 Lahatsoratra
- Jolay 2015 109 Lahatsoratra
- Jona 2015 108 Lahatsoratra
- Mey 2015 107 Lahatsoratra
- Avrily 2015 115 Lahatsoratra
- Marsa 2015 110 Lahatsoratra
- Febroary 2015 106 Lahatsoratra
- Janoary 2015 47 Lahatsoratra
- Desambra 2014 99 Lahatsoratra
- Novambra 2014 81 Lahatsoratra
- Oktobra 2014 100 Lahatsoratra
- Septambra 2014 102 Lahatsoratra
- Aogositra 2014 95 Lahatsoratra
- Jolay 2014 146 Lahatsoratra
- Jona 2014 99 Lahatsoratra
- Mey 2014 94 Lahatsoratra
- Avrily 2014 94 Lahatsoratra
- Marsa 2014 71 Lahatsoratra
- Febroary 2014 127 Lahatsoratra
- Janoary 2014 125 Lahatsoratra
- Desambra 2013 137 Lahatsoratra
- Novambra 2013 137 Lahatsoratra
- Oktobra 2013 133 Lahatsoratra
- Septambra 2013 106 Lahatsoratra
- Aogositra 2013 47 Lahatsoratra
- Jolay 2013 114 Lahatsoratra
- Jona 2013 103 Lahatsoratra
- Mey 2013 76 Lahatsoratra
- Avrily 2013 116 Lahatsoratra
- Marsa 2013 118 Lahatsoratra
- Febroary 2013 95 Lahatsoratra
- Janoary 2013 126 Lahatsoratra
- Desambra 2012 158 Lahatsoratra
- Novambra 2012 210 Lahatsoratra
- Oktobra 2012 124 Lahatsoratra
- Septambra 2012 75 Lahatsoratra
- Aogositra 2012 135 Lahatsoratra
- Jolay 2012 147 Lahatsoratra
- Jona 2012 80 Lahatsoratra
- Mey 2012 97 Lahatsoratra
- Avrily 2012 118 Lahatsoratra
- Marsa 2012 170 Lahatsoratra
- Febroary 2012 106 Lahatsoratra
- Janoary 2012 101 Lahatsoratra
- Desambra 2011 80 Lahatsoratra
- Novambra 2011 91 Lahatsoratra
- Oktobra 2011 142 Lahatsoratra
- Septambra 2011 99 Lahatsoratra
- Aogositra 2011 110 Lahatsoratra
- Jolay 2011 93 Lahatsoratra
- Jona 2011 94 Lahatsoratra
- Mey 2011 87 Lahatsoratra
- Avrily 2011 108 Lahatsoratra
- Marsa 2011 160 Lahatsoratra
- Febroary 2011 130 Lahatsoratra
- Janoary 2011 98 Lahatsoratra
- Desambra 2010 57 Lahatsoratra
- Novambra 2010 59 Lahatsoratra
- Oktobra 2010 82 Lahatsoratra
- Septambra 2010 89 Lahatsoratra
- Aogositra 2010 96 Lahatsoratra
- Jolay 2010 101 Lahatsoratra
- Jona 2010 38 Lahatsoratra
- Mey 2010 44 Lahatsoratra
- Avrily 2010 43 Lahatsoratra
- Marsa 2010 52 Lahatsoratra
- Febroary 2010 47 Lahatsoratra
- Janoary 2010 31 Lahatsoratra
- Desambra 2009 32 Lahatsoratra
- Novambra 2009 28 Lahatsoratra
- Oktobra 2009 36 Lahatsoratra
- Septambra 2009 49 Lahatsoratra
- Aogositra 2009 58 Lahatsoratra
- Jolay 2009 30 Lahatsoratra
- Jona 2009 26 Lahatsoratra
- Mey 2009 68 Lahatsoratra
- Avrily 2009 12 Lahatsoratra
- Marsa 2009 36 Lahatsoratra
- Febroary 2009 70 Lahatsoratra
- Janoary 2009 62 Lahatsoratra
- Desambra 2008 89 Lahatsoratra
- Novambra 2008 14 Lahatsoratra
- Oktobra 2008 51 Lahatsoratra
- Septambra 2008 51 Lahatsoratra
- Aogositra 2008 70 Lahatsoratra
- Jolay 2008 106 Lahatsoratra
- Jona 2008 65 Lahatsoratra
- Mey 2008 95 Lahatsoratra
- Avrily 2008 160 Lahatsoratra
- Marsa 2008 94 Lahatsoratra
- Febroary 2008 20 Lahatsoratra
- Janoary 2008 231 Lahatsoratra
- Desambra 2007 87 Lahatsoratra
- Novambra 2007 104 Lahatsoratra
- Oktobra 2007 111 Lahatsoratra
- Septambra 2007 33 Lahatsoratra
Faly be aho fa misy olona tia ny teny Malagasy toa ahy. Mirehareha aho amin'ny...
Raha ny fahalalako azy, toa fanerena avy amin'ny Banky Foiben'ny Madagasikara io sora-bola tsy maintsy...
Miarahaba an'i Naritsimba, ary izaho koa rehefa mieritreritra hoe banky dia ireo bankin'ny vazaha foana...