Sokajian'i Mozambika ho heloka bevava ny fampanambadiana ankizy

Mozambique school girls' dorm | by Mr.Fink's Finest -- Photos is licensed under CC BY-NC-SA 2.0

Sekolin-jazavavy Mozambikana. Sary an'i Mr.Fink's Finest, CC BY-NC-SA 2.0

Tamin'ny 18 jolay, nolanian'ny Antenimieran'ny Repoblian'i Mozambika ny lalàna iray manameloka ny fanambadiana olon-dehibe iray sy ankizy latsaky ny 18 taona.

Manamarika mazava tsara ilay lalàna vaovao fa ny olon-dehibe iray manambady ankizy sy adolantsento dia iharan'ny sazy fanagadrana mety hahatratra hatramin'ny 12 taona ary ny fianakaviana iray izay manery ny zaza hanaiky ilay fanambadiana dia ho saziana hatramin'ny valo taona an-tranomaizina.

Miaraka amin'ny fankatoavana ilay lalàna, nifamihimpihina sy feno tsiky ireo mpikambana anatina fikambanana fiarahamonina sivily, izay an-taona marobe no efa nangataka io karazan-dalàna io.

Anisan'ny manana taha tena avo be amin'ny resaka  sendikà tanora erantany i Mozambika. Fanadihadiana iray nataon'ny Tambajotra Afriàna Tatsimo manohitra ny Fanondranana Ankizy no manakilasy an'i Mozambika ho eo amin'ny laharana faha-11 manerantany miaraka amin'ny taha-na fanaovana sendikà tena avobe tahaka izany ary ho eo amin'ny laharana faha-2 amin'ireo firenena any atsimon'i Afrika.

Lazain'ireo antontanisa ofisialy fa manodidina ny 500 000  ireo vehivavy Mozambikana 20 ka hatramin'ny 24 taonano manambady alohan'ny faha 18 taonany ary manodidina ny 57 000 kosa ireo manambady alohan'ny 15 taona.

Araka ny voalazan'ireo fanadihadiana marobe, ny fampanambadiana aloha loatra no antony voalohany mahatonga ireo ankizivavy handao ny sekoly. Mahatonga azy ireo ho voan'ireo aretina  vokatry ny firaisana ara-nofo toy ny SIDA na ny famaniana lava ihany koa izany, izay mitarika ho amin'ny fahafatesan'ny reny sy ny zaza.

Ny Filohan'ny Parlementan'ireo ankizy – fikambanana sivily iray miasa miaraka amin'ireo ankizy sy adolantsento ao Mozambika – Kino Fernando Caetano dia nanambara fa:

A lei recentimente aprovada constitui uma grande alegria e vitória para as crianças e a sociedade moçambicana no geral. A lei é resultado de um verdadeiro esforco conjunto, que envolveu o Governo de Moçambique (MGCAS), a Assembleia da República e a Sociedade Civi (CECAP).

Fandresena ho an'ireo ankizy sy ny fiarahamonina Mozambikana amin'ny ankapobeny ilay lalàna vao avy nankatoavina. Ilay lalàna dia tena vokatry ny ezaka nataon'ny governemanta Mozambikana (MGCAS), ny Antenimieran'ny Repoblika sy ny Fiarahamonina Sivily (CECAP).

Fanamby aorian'ny nankatoavana ilay lalàna

Raha niresaka tamin'ny Global Voices, Dércio Chiemo, mpampianatra sy mpikatroka sosialy ao an-toerana, dia manipika fa, raha toa ily lalàna ka fandresena ho an'ireo rehetra mpisehatra miasa ho famongorana ny fanambadiana aloha loatra, dia hila ny fanohanana hatrany kosa ireo vondrom-piarahamonina izay mbola manohy mirotsaka ao anatin'io fomba fanao io.

É uma vitoria para as organizações que se uniram e lutaram para que essa proposta de lei fosse aprovada. É também uma grande vitoria para todas aquelas vozes e gritos que não se faziam ouvir: gritos de raparigas que foram obrigadas a se casar prematuramente, sem a sua vontade sem o seu consentimento, sem ser ouvidas. […]

[Mas] Não podemos pensar que [pelo] facto de existir essa lei os casamentos prematuros vão parar, isso demostra que a partir de hoje temos que começar a trabalhar para que as pessoas tenham o conhecimento da lei e com isso ajudar a diminuir ou mesmo acabarmos com os casamentos prematuros.

Fandresena io ho an'ireo fikambanana izay niray hina sy nitolona mba hankatoavana an'ity lalàna ity. Fandresena goavana ihany koa io ho an'ireo rehetra feo sy hiakiaka tsy re. hikakiak'ireo ankizivavy izay noterena hanambady mialohan'ny fotoana, tsy fidiny sy tsy nakàna ny faneken-dry zareo, tsy nisy fihainoana azy ireo akory. […]

[Saingy] Tsy afaka hihevitra [fotsiny] isika hoe  satria misy ity lalàna ity, dia hifarana hatreo ireo fampanambadiana mialoha, io dia mampiseho fa manomboka hatreto dia tokony hanomboka hiasa isika hahafantaran'ny olona ilay lalàna ary mihoatra noho izay, hanampy amin'ny fampihenana, eny fa hatramin'ny fampitsaharana ny fanambadiana aloha loatra aza.
[…]

Ho an'i Júlio Mutisse, manana maripahaizana lisansa amin'ny Lalàna, tao amin'ny Anjerimanontolon'i Eduardo Mondlane, ny olan'ireo fanambadiana aloha loatra dia lasa lavitra noho ny olana tsotra ara-pitsarana, satria ilaina ny mahatakatra ny zavamitranga manontolo:

O desafio é grande gente. Ultrapassa a aprovação da lei.  Tal como eu vocês estão cientes que o país tem muitas e boas leis com medidas sérias sobre determinados comportamentos mas continuamos a assistir a esses comportamentos recorrentemente.

É um bom passo sim, mas há que entender este fenômeno e atacar suas causas. Por que é que o casamento estava regulado do jeito que estava antes? Como era a sociedade? Este fenômeno é novo? Temos que trabalhar nas causas e com muita acuidade.

Goavana ny fanamby. Mihoatra lavitra noho ny fankatoavana ilay lalàna izany. Araka ny efa fantatsika, manana lalàna tsara marobe ny firenentsika izay mitsinjo an'ireo fepetra matotra mikasika an'ireo fitondrantena sasantsasany, saingy mbola mitohy mahitamaso tsy mitsahatra ireny fitondrantena.

Dingana iray tsara izany, saingy tsy maintsy takarinao io trangan-javatra io ary iadianao ireo antony mahatonga azy. Nahoana ny fanambadiana tany aloha no narindra araka ny nanaovana azy? Toy ny ahoana ny fiarahamonina tamin'izany? Vaovao ve io trangan-javatra io? Tsy maintsy iasantsika ny momba ireo antony ary miaraka amin'ny hakingantsaina be.

Mandritra izany fotoana izany, nambaran'i Fernando Moiane fa ny tena olana goavana  dia mitoetra ao anatin'ireo fombandrazana sy ireo fahazarana ara-kolontsaina ananan'ireo Mozambikàna.

Precisamos sim combater os casamentos prematuros mas eu acho que o parlamento fez pouco o tpc pos [sic] esta lei nao encontra suporte naquilo que é a cultura , usos e custumes dos Mocambicanos [sic]. Para me [sic] esta lei esta condenada ao fracasso pos [sic] nao [sic] reflete nada ao conjunto de usos e custumes seculares do povo africano no geral e Mocambicano [sic] em particular.

PS: preparem as cadeias para irem recolher todos os homens de Chibuto, Homuine, mutarara, macomia etc.

Eny, ilaintsika ny miady manohitra ireo fanambadiana mialohan'ny fotoana, saingy heveriko fa zara raha nisy ny asa nataon'ny Parlemantera ary tsy mahita fahonanana na kely aza ao anatin'ny kolontsaina uio lalàna io, ny fomba amam-panao Mozambikana ity lalàna ity. Amiko, mankamin'ny tsy fahombiazana ity lalàna ity satria tsy mahasahana manontolo ireo fomba amam-panao tranainy ananan'ireo vahoaka afrikàna amin'ny ankapobeny sy ny an'i Mozambikàna manokana.

PS: Omano ireo fitohitohizàna mba hamondronana ireo lehilahy ao Chibuto, Homuine, Mutarara, Macomia, sy ny sisa.

Atombohy ny resaka

Mpanoratra, azafady Hiditra »

Torolalana

  • Miandry fanekena ny hevitra rehetra. Aza alefa in-droa ny hevitra.
  • iangaviana ianao haneho fifanajàna amin'ny hevitra rehetra. Tsy ekena ny hevitra feno fankahalàna, vetaveta, mamely olona manokana.