Ny antenimieran'ny Repoblikan'i Ginea CC BY 2.5

Ny 25 Jona 2019 teo, nolanian'ny Antenimieram-pirenena gineàna ny lalàna iray niteraka fanehoankevitra mivaivay  mifandraika amin'ny fampiasàn'ny mpitandro filaminana ny fitaovampiadiana. Avy amin'ireo ONG sy ny mpanohitra ireo fanehoankevitra. Ny tranonkalam-baovao gineàna visionguinee.info no manazava :

Io lalàna io dia manome rariny ny fampiasan'ny mpitandro filaminana fitaovampiadiana – indrindra ho fiarovana ny toerana ifaharan'ireo zandary – nefa tsy manipika mazava tsara hoe tsy azo ampiasaina ireo basy ireo raha tsy misy fandrahonana ho faty na fandratràna goavana.

Tamin'ny 2017, nivoaka ny tatitra niraisan'ireo fikambanana tsy miankina amin'ny fanjakana mpiaro zon'olombelona  ao Ginea, niarahany namoaka tamin'ny fanohanan'ireo ONG frantsay  “Associations des Chrétiens pour l’Abolition de la Torture (ACAT-France) et la Ligue Française de Défense des Droits de l’Homme (LDH)“, izay niaiky ny fisian'ny fandrosoana azo refesina raha momba ny resaka zon'olombelona, saingy miahiahy ihany koa noho ny fahabangàna eo aminìny lalàna misy amin'ny famaritana ny filàna mampiasa ny fiarovantena:

Ny ketrika vaovao amin'ny Lalàna Famaizana ao Ginea dia tsy mamaritra mazava tsara ny filàna mampiasa ny fiarovantena sy ny antony ilàna fampiasana hery. Ireo tantara ratsy momba ny maha-olona nisesisesy noho ny fampiasàna hery tsy mifandanja dia efa mateti-pitranga ao Ginea, raha tsy hilaza afa-tsy ireo tranga nisy tamin'ny 16 Aogositra 2016 tao Conakry (diabe am-pilaminana izay niafara tamin'ny fahafatesan'ny tovolahy iray ).

Marobe ireo mpanaramaso no mamerina mametraka fanontaniana ny amin'ny fizorana mankany amin'ny fampiasàna lalàna iray tahaka izany ao anaty firenena iray izay ireo mpitandro filaminana ao aminy dia fantatra amin'ny fampiasàna matetika sy tafahoatra ny heriny.

Velona ahiahy momba ny ho vokatr'io lalàna io, ireo ONG iraisampirenena mpiaro zon'olombelona, ny Amnesty International ny Human Rights Watch, tao anaty fanambaràna iray niraisany dia nanao fanombànana amin'ny ampahany ireo mpanao fihetsiketsehana sy ireo olon'ny mpitandro filaminana maty nandritra ireo hetsipanoherana tato anatin'ny taona faramparany lasa teo:

Ampolony ireo mpanao hetsipanoherana ary roa ireo olona natao hitandro ny fampiharana ny lalàna no namoy ny ainy tamin'ny 2012-2013, teo am-piomanana hiatrika ireo fifidianana solombavambahoaka. Raha kely indrindra dia olona 12 no maty, ka 6 tamin'ireo no voatifitra tamin'ny basy, ary hafa marobe no naratra, teo am-piomanana sy taorian'ny fifidianana izay ho filohampirenena tamin'ny 2015. Raha kely indrindra dia olona 21 no maty nandritra ireo fihetsiketsehana tamin'ny 2018, izay raha kely indrindra dia 12 tamin'ireo no voan'ny tifitra nahafaty nataon'ny mpitandro filaminana tetsy andaniny, ary polisy iray sy zandary iray maty voan'ny tifitra nataon'ireo mpanao hetsipanoherana tetsy ankilany.

Ary na teo aza ny fampanantenana nataon'i Ginea nanoloana ny fianakaviambe iraisampirenena momba ny fampiasana fitaovampiadiana, toy ny fampahatsiahivan'ilay Gineàna mpanao gazety, Alpha Amadou Diallo azy ao amin'ny tranonkala gineàna mpanome vaovao sy fandalinana ramatoulaye.com izay mitanisa ny fanambaràna iray avy amin'ny fikambanana Cellule Balai Citoyen:

Ireo fenitra erantany amin'ny resaka zon'olombelona dia milaza fa ny fitaovampiadiana (zava-mipoaka) dia tsy tokony ho ampiasaina velively hanaparitahana fotsiny fivoriambahoaka iray.

Raha tsy azo ialàna ny tsy maintsy hampiasàna hery mba hanaparitahana hetsipanoherana iray mahery setra, dia izay fatran-kery faran'izay ambany indrindra no hany azon'ny mpitandro filaminana ampiasaina mba hifehezana ny toedraharaha, amin'ny fitazonana hatrany ny fampiasàna voalanjalanja ireo fitaovampiadiana tsy dia mahafaty

Fanampin'izay, ny fankatoavana io lalàna io dia tonga indrindra nialoha ireo fifidianana izay ho filohampirenena hatao amin'ny 2020, ao anaty vanimpotoana izay mahabe ny mety hipongaran'mny herisetra satria ny Filoha Alpha Condé dia misisika mafy amin'ny faniriany hizotra mankany amin'ny fanitsiana ny Lalàm-panorenana hahafahany mbola midongy hikatsaka fepotoam-piasana fanintelony indray, izay voararan'ny andininy faha-27 amin'ny Lalam-panorenana amin'izao fotoana izao.

Ilay Kameroney mpanao gazety sady mpikatroka ho an'ny zon'olombelona, J. Rémie NGONO, dia mitanisa ao amin'ilay tranonkalam-baovao kameroney coupsfrancs.com fa

Ho fiomanana amin'ireo ho fihetsiketsehana hanoherana ny fepotoana fanintelo hitondràny, nasain'i  Alpha Condé nolaniana ny lalàna iray mba hanomezana alalàna ireo zandary hitifitra toy ny akoho ireo mpanohitra.

Io lalàna andrandrain'ny maro an'isa mpiaradia amin'ny filoha io dia misedra fanoherana mafy ihany koa avy amin'ny mpanohitra. Ilay Gineàna mpanao gazety, Mamadou Baïlo Keïta, mitatitra ao amin'ny tranonkalam-baovao  guineematin.com :

Niteraka resabe tokoa teo amin'ireo solombavambahoaka tao amin'ny Antenimieram-pirenena ilay andinin-dalàna. Ny vondrona parlemantera misy ireo Liberaly sy Demaokraty, iarahan'ireo olomboafidy UFDG [Union des forces démocratiques de Guinée] dia nandà ilay volavolan-dalàna napetraky ny governemanta tao amin'ny Antenimiera.

Araka ny fanamarihan'ireo marobe mpanaramaso, ny loza mitatao voalohany indrindra dia ireo mpitandro filaminana mampiseho fiheverana ho tsimatimanota. Araka izany, ho an'i Jim Wormington mpikaroka ao amin'ny  rantsana Afrique ao amin'ny Human Rights Watch, manao fandrakofana ny faritra Afrika Andrefana:

La Guinée a une nouvelle loi qui vise à protéger les gendarmes qui utilisent les armes à feu des poursuites judiciaires.

Avec la Guinée au bord d’une crise politique, la loi pourrait favoriser l’impunité en cas de nouvelles violations des droits humains.https://t.co/oDBB7XDju6

— Jim Wormington (@jwormington) July 4, 2019

Manana lalàna iray vaovao i Ginea. Lalàna mikendry ny hiaro ireo zandary mampiasa basy mba tsy hiharan'ny fanenjehana eny amin'ny fitsaràna.
Miaraka amin'i Ginea efa eo ambivitry ny olana politika, mety hampitombo ny tsimatimanota ilay lalàna raha misy tranga vaovao fanitsakitsahana zon'olombelona

Ahiahy ifampizaran'ilay mpitarika politika avy amin'ny mpanohitra, Bah Oury :

Les tragédies récurrentes que la Guinée a enregistrées tout au long de son histoire devraient pousser à réglementer plus strictement l’utilisation des armes à feu dans le cadre du maintien d’ordre. Cette loi laxiste est un danger et elle va dans la mauvaise direction. https://t.co/ktg21oHe4A

— Bah Oury (@bahourykigna) July 8, 2019

Ireo zava-mahatsiravina tsy tapaka voarakitra ao Ginea tao anatin'ny tantarany dia tokony hanosika mankany amin'ny fandrindràna henjana ny fampiasàna basy ao anatin'ny fitandroana filaminana. Ity lalàna ity dia tena loza iray ary mandeha mankany amin'ny làlana tsy izy

Ho an'i Nouhou Baldé, mpanao gazety sady mpandalina ny resaka politika, toekarena ary sosialy, mazava ny mety hisian'ny fihoaram-pefy:

#Loi dangereuse en #Guinée : les #gendarmes autorisés à tirer (avec des #armes de #guerre), @guineematin, @FrancoisPatuel, @Amnesty, @hrw, #Guinea, https://t.co/WPVM8ELmCm

— Nouhou Baldé (@Nouhoubalde) June 27, 2019

#Lalàna mampididoza ao #Ginea: mahazo alàlana hitifitra ireo #zandary (amin'ny #basy fitondra #miady) @guineematin, @FrancoisPatuel, @Amnesty, @hrw, #Guinea, https://t.co/WPVM8ELmCm

Miaraka amina Commission électorale nationale indépendante (CENI) tsy eken'ny rehetra, sy rafi-pitsarana eo ambany vahohon'ny filoha Alpha Condé, ny fampidirana io lalàna io no hetsika farany natao handemena izay rehetra mpanohitra ireo andrana ataon'ny fanjakana hanery ny fametrahana ao Ginea ny fisiana fepotoam-pitondrana fanintelony.