Sary avy amin'ny @kpenahiss.
Amin'izao taona 2019 izao izay ao anatin'ny fanentanana media sosialy hankalazana ny fimaroam-piteny antserasera [1], hifandimby ireo Afrikana mpikatroky ny teny sy mpanandrateny hitantana ny kaonty Twitter @DigiAfricanLang [2] hizara ny zava-niainany tamin'ny famelomana aina indray sy fampahafantarana ireo fiteny Afrikana. Ny lahatsoratra etoana dia momba an'i Kpénahi Traoré (@kpenahiss [3]) sy izay kasainy horesahana mandritra ny herinandro itantanany ny kaonty.
Rising Voices: Please tell us about yourself.
I'm Kpénahi TRAORÉ, I was born in the Ivory Coast, but I am from Burkina Faso. I'm the editor-in-chief of RFI mandenkan, the Bambara-language newsroom at Radio France Internationale (RFI). It is a great experience for me to work at this language, because before I thought it was not possible or very difficult to do journalism in Bambara.
Samogo is my mother tongue, even if I grew up with the language called Dioula in the Ivory Cost and in Burkina Faso. Malians call it Bambara, Guineans say Malinke, some people say Mandingo.
Kpénahi TRAORÉ no anarako, teraka tany Côte d'Ivoire aho, saingy avy any Burkina Faso. Lehiben'ny tonian-dahatsoratra RFI mandenkan, efi-panoratana amin'ny teny Bambara ao amin'ny Radio France Internationale (RFI) aho. Traikefa lehibe ho ahy ny miasa amin'io fiteny io, satria nihevitra aho taloha fa tsy azo atao na tena sarotra ny manao ny asa fanaovan-gazety amin'ny teny Bambara.
Samogo no fitenin-drazako, na dia lehibe tamin'ny fiteny antsoina hoe Dioula ao Côte d'Ivoire sy Burkina Faso aza aho. Antsoin'ny Maliana hoe Bambara izany, Ny Gineana manao hoe Malinke, ny olona sasany milaza hoe Mandingo.
RV: Inona ny sata mifehy ny fiteninao amin'ny aterineto sy ivelan'ny aterineto?
About the status of the language on internet and offline, I do not know the full extent of it because I'm not an expert of Bambara, it's only my working language. It was a language of traders who traveled from country to country in West Africa a very long time ago. On the internet we can find some sites and blogs that offer to learn Bambara, like Apprendre le bambara [4]; research institutes also have also online libraries BAMBARABIBLIO [5]
In my newsroom, we have an online page where our audience can listen to news in Bambara RFI mandenkan – A ye RFI Mandenkan lamɛn ka ta ntɛnɛn fo juma nɛgɛkannyɛ 8 a nin a kanyɛ 12 Mandendugu waati la. [6]
Momba ny satan'ny fiteny ao amin'ny aterineto sy ivelan'ny aterineto, tsy fantatro ny halehibeny manontolo satria tsy manam-pahaizana momba ny Bambara aho, fa fiteny hiasako fotsiny izany. Fiteny nampiasan'ireo mpivarotra izay nivezivezy ny firenena any West Africa efa ela be. Afaka mahita tranonkala sy bilaogy izay manolotra fampianarana Bambara, toy ny Apprendre le bambara [4]ao amin'ny aterineto isika; manana tranomboky antserasera, BAMBARABIBLIO [5] ihany koa ireo ivon-toeram-pikarohana
Ao amin'ny sehatry ny gazetiko, manana pejy an-tserasera aho izay ahafahan'ny mpihaino mihaino vaovao amin'ny teny Bambara RFI mandenkan – A ye RFI Mandenkan lamɛn ka ta ntɛnɛn fo juma nɛgɛkannyɛ 8 a nin a kanyɛ 12 Mandendugu waati la. [6]
RV: Amin'ny lohahevitra inona no kasainao hifantohana mandritra ny herinandro izay hitantanana ny kaonty Twitter @DigiAfricanLang Twitter?
During the week, I will focus on “doing journalism in an African language,” the difficulties to find the translation of words or expressions of the news; the need to make African languages stay alive with news-related words because of the world's evolution. I want to explain that doing journalism in African languages is also possible, it's the way to touch communities who don't understand French or English. It's the way for them to stay connected with the rest of the world through the news.
Mandritra ny herinandro dia hifantoka amin'ny “fanaovan-gazety amin'ny fiteny Afrikana aho”, ny olana amin'ny fitadiavana ny fandikana ny teny na ny fanehoana ny vaovao; ny filàna hamelomana hatrany ny fiteny Afrikana amin'ireo teny mifandraika amin'ny vaovao noho ny fivoaran'ny tontolo. Tiako ny hanazava fa azo atao ihany koa ny fanaovana ny asa fanaovan-gazety amin'ny fiteny afrikana, fomba hifaneraserana amin’ ireo vondrom-piarahamonina izay tsy mahay ny teny Frantsay na Anglisy. Izany no fomba ahafahan'izy ireo mifandray amin'izao tontolo izao amin'ny alalan'ny vaovao.
RV: Inona no tena antony manosika anao amin'ny fikatrohana antserasera amin'ny fiteninao? Inona no fanantenanao sy ny nofinofinao ho an'ny fiteninao?
My hopes or dreams for this language, is for it to continue to grow, to continue to be learned at school; hope that one day it will be possible to give speeches at the United Nations in African languages, especially in Bambara.
Ny fanantenako na ny nofinofiko ho an'ity fiteny ity, dia ny hitohizany hitombo hatrany, hitohy hianarana any an-tsekoly; ary manantena fa indray andro any dia ho azo atao ny manao lahateny ao amin'ny Firenena Mikambana amin'ny fiteny Afrikana, indrindra amin'ny teny Bambara.