- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

Ny resaka mahaliana nataon'i Margot Camones Maguiña, nitantana ny kaonty Twitter @ActLenguas nandritra ny herinandron'ny 20-26 mey 2019

Sokajy: Antsafa, Mediam-bahoaka, Rising Voices

Sary nomen'i Margot Camones Maguiña

Mandritra izao taona 2019 izao izahay manasa olona maro hifandimby hitantana [1] ny kaonty Twitter @ActLenguas (Fahavitrihana ara-piteny) sy hizara ny niainan-dry zareo tamin'ny famelomana indray sy tamin'ny fampiroboroboana ny fitenin-drazan-dry zareo. Miresaka momba an'i Margot Camones Maguiña(@MargotCamones [2]) ity lahatsoratra ity sy izay kasainy horesahana mandritra ny herinandro maha-mpampiatrano azy.

Rising Voices (RV): lazalazao anay ny momba anao azafady.

Soy Margot Camones Maguiña, natural del caserío de Huacna, del distrito de la Merced, de la provincia de Aija, región Ancash, tengo 37 años de edad, docente de profesión, actualmente laboro en el Ministerio de Educación, como Especialista Nacional de Educación Intercultural Bilingüe, paralelo a esta actividad dedico una partesita de mi tiempo a las redes sociales, a los medios digitales y otros, para motivar el uso del quechua en los diferentes sectores, algunas veces con frases amorosas, que obtiene una interacción impresionante con los usuarios de Facebook o twiter.

Otra con palabras sueltas que también ayudan a la investigación de parte de los lectores, algunas veces videos, escribo también artículos y los publico por diferentes medios, tengo por ejemplo dos canales de YouTube (canal 1 [3], canal 2 [4]), donde difundimos videos relacionadas al quechua como también a la actividades culturales, tengo un blog [5] allí estoy compartiendo enlaces para mantener en vigencia digital el quechua, del mismo modo hago una serie de actividades sociales  para seguir difundiendo la importancia del quechua en todo espacio público como un derecho de todos.

Algunos enlaces para compartir:

Margot Camones Maguiña no anarako, avy amin'ny tanànakelin'i Huacnae, ao amin'ny distrikan'i La Merced, ao amin'ny faritanin'i Aija, ary ao amin'ny faritra Ancash ao Però aho. 37 taona aho, mpampianatra, ary miasa ao amin'ny minisiteran'ny fanabeazana amin'ny maha-manampahaizana manokana eto amin'ny firenena amin'ny fanabeazana teniroa iraisan-kolontsaina. Mavitrika ihany koa aho amin'ny fampiroboroboana ny fampiasana ny fiteny Quechua amin'ny media sosialy, sy ny media nomerika amin'ny sehatr'asa isan-karazany, indraindray miaraka amin'ny fanehoana famindram-po, izay miteraka fifaneraserana mahatalanjona avy amin'ny mpisera Facebook sy Twitter.

Koa satria moa manampy ny olona hianatra bebe kokoa momba ny fiteny ny voambolana tsirairay sy ny lahatsary, manoratra sy mamoaka lahatsoratra amin'ny alalan'ny fampitam-baovao isan-karazany ihany koa aho: Manana fantsona YouTube roa aho (fantsona 1 [3], fantsona 2 [4]), izay ampielezanay lahatsary mifandraika amin'ny fiteny Quechua sy ireo hetsika ara-kolontaina isan-karazany. Manana bilaogy [5] iray ihany koa aho izay izarako ireo rohy hampiroboroboana ny fiteny Quechua eto amin'ny sehatra nomerika; ary maro ireo karazana hetsika ara-tsosialy ataoko hanohizana ny fampielezana ny mahazavadehibe ny Quechua any amin'ny seha-bahoaka rehetra ho zon'ny rehetra.

Indreto ny rohy miavaka sasantsasany:

RV: manao ahoana ary ny fiteninareo an-tserasera sy andavanandro?

Actualmente el quechua tiene una importante cantidad de hablantes según los censos del INEI, sin embargo hace mucha falta la conciencia de practicarlo en público, de hablar sin vergüenza, hay resistencia para salir de la casa y bailar en la calle al compás de su vestimenta (quiero decir que la lengua sigue siendo en muchos casos lengua de hogar, y se mantiene allí), por ello he encontrado como medio poderoso de volver a la gente a sus raíces atreves de los medios digitales disponibles.

Somos pocas personas las que asumimos esta tarea de difundir nuestra lengua por la internet, ya que ésta es un trabajo extra y voluntario, sin embargo nos hace falta conocer el manejo adecuado de los medios para empoderarnos y seguir introduciendo el uso en todos los medios posibles.

Hacen falta políticas lingüísticas claras de los gobiernos de turno, por ello queda la tarea pendiente de seguir concientizando, aunque de un tiempo a esta, se conformó el Organización Regional de Pueblos Quechuas de Ancash, que está logrando generar interesantes políticas en el gobierno regional y algunos gobiernos locales.

Amin'izao fotoana izao, araka ny fanisana nataon'ny INEI (Ivontoeram-Pirenena amin'ny Antontanisa sy Kajimirindra), manana ny lanjany ny isan'ireo mpiteny Quechua; na izany aza, misy ny fahabangam-panairana sy fifaharana mba hitenenana izany imasom-bahoaka amim-pijoroana, ary amin'ny lafiny maro dia any an-trano ihany no ampiasana ny fiteny. Izany no antony nahatsapako fa ny media nomerika vonona amin'izao fotoana izao no fitaovana matanjaka hamerenana ny vahoaka no any amin'ny faka niandohany.

Vitsy aminay no manolo-tena hanao ity raharaham-pampielezana ny fiteninay amin'ny alalan'ny aterineto ity, rehefa hita fa misy asa fanampiny sy mila fanoloran-tena betsaka izany; na izany aza, mila mahafantatra ny fomba fitantanana araka ny tokony ho izy ny fampitam-baovao izahay mba hampahery anay sy anohizanay amin'ny fampidirana ny fampiasana azy amin'ny fomba rehetra azo atao.

Misy ny filana politikam-piteny mazava avy amin'ny governemanta amin'izao fotoana izao. Izany no antony nananganana ny Fikambanam-Paritry ny Vahoaka Quechua eto Ancash, efa fotoana elaela izao, izay mametraka politika mahaliana any amin'ny fiadidiam-paritra sy fiadidiana any an-toerana sasantsasany.

RV: Lohahevitra manao ahoana no kasainao ifantohana mandritra ny herinandro hitantananao ny kaonty Twitter @ActLenguas?

Los temas que abordaré son videos promocionales sobre el quechua a través del YouTube donde recoja testimonios de personajes ilustres que hablen la lengua, para motivar a otros su uso, teniendo en cuenta los siguientes aspectos.

  • Textos reflexivos en video y pequeños testimonios sobre la importancia de difundir, hablar, preservar y fomentar el uso del quechua.
  • Fomento de políticas lingüísticas de parte de las autoridades (video)
  • Testimonio de personas hablantes nativos del quechua dando testimonio del porque les da vergüenza hablar el quechua.
  • Memes humorísticos difundiendo derechos lingüísticos.
  • Artículos sobre la importancia de fomentar activismo digital de mi lengua.

Lahatsary fampahafantarana ny Quechua amin'ny alalan'ny YouTube ny lohahevitra horesahako ary ao no hanangonako ny fijoroana vavolombelona ireo olona fanta-daza miteny ilay fiteny, handrisihana ny hafa hampiasa azy, ka jerena ireto lafiny manaraka ireto:

  • Lahatsoratra natao hampisaina amin'ny video sy fijoroana vavolombelona fohifohy amin'ny maha-zavadehibe ny fampielezana, fitenenana, fikojakojana ary fampiroboroboana ny fampiasana ny Quechua.
  • Fampahafantarana ny politikam-pitenenana avy amin'ny manampahefana (video)
  • Fijoroana vavolombelona ataon'ireo teratany miteny Quechua amin'ny antony mahamenatra azy ireo hiteny Quechua.
  • Sary-sy-soratra natao ihomehezana fampielezana ny zo ara-piteny.
  • Lahatsoratra amin'ny mahazavadehibe ny fampiroboroboana ny fahavitriham-piteny nomerika.

RV: Inona no tena nandrisika anao havitrika ara-nomerika ho an'ny fiteninareo? Inona avy ny fanantenanao sy ny nofinofinao ho amin'ny fiteninareo?

Mi mayor motivación es el amor al quechua y todas las lenguas existentes porque considero que son ejercicio ciudadano, son patrimonio y sobre todo es una forma de vida que asumo como encargo social de mi gente, mi pueblo, mis padres y abuelos.

Sueño que mi lengua este empoderado en todo espacio, que los medios digitales sean nuestros aliados, que hayan muchísimas personas difundiendo su lengua por cualquier medio, que los problemas sociales que hoy nos aquejan sean abordados desde la perspectiva de la cultura y la lengua.

Sueño que en los colegios no haya justificaciones para enseñar el quechua, que las autoridades sean realmente quechuas y otorguen recursos para fomentar investigaciones en lenguas originarias y que haya algún presupuesto para que las instituciones públicas tengan información en páginas web u otros medios sobre la atención a la lengua.

Ny fitiavako ny Quechua no mampavitrika ahy voalohany satria mihevitra aho fa zon'olompirenena izany, ao anatin'ny vakoka, ary ambonin'izany rehetra izany, fomba fiainana izany izay apetrako ho andraikitra ara-piarahamonin'ny vahoakako, ny tanànako, ny (ray amandreniko) ary ny raiamandrenibeko.

Nofinofiko fa hahazo vahana any amin'ny sehatra rehetra ny fiteniko, fa ho mpiaradia aminay ny media nomerika, fa ho maro ny olona hampiely ny fiteniny amin'ny sehara fampitam-baovao rehetra, fa hovahana araka ny fomba fijery ara-kolontsaina sy fiteny ny olana ara-piarahamonina mianjady aminay.

Nofinofiko fa tsy hisy ny fanamarinana amin'ny antony tsy ampianarana ny Quechua any an-tsekoly, fa hisy ny manampahefana Quechua, ary hanome fitaovana ireo handrisihana ny fikarohana ho amin'ny fiteny teratany, ary hisy ny tetibola ho an'ny sampan-draharaham-panjakana mba hananana torohay momba ny fiteny zanatany any amin'ny tranonkala sy fampitam-baovao hafa.