Miaraka amin'ny tantara voalohany amin'ny tenin'izy ireo, mpikambana avy amin'ny fokonolona tompotany Mro. Nahazoana alalana.

Andro Iraisampirenena ho an'ny Tenin-drazana ny 21 Febroary lasa teo ary ho fankalazana izany, namoaka sy nizara tantara foronona voalohany amin'ny endrin-tsotra teny Mro ho an'ireo foko monina any amin'ny faritra sisintany iraisan'i Myanmar, Bangladesh ary India ny fikambanana iray mpanao asa soa.

Ny fizarana ara-jeografia ny vahoaka Mru any Bangladesh. Sary avy amin'ny Wikipedia. CC: BY-SA 

Monina ao amin'ny distrikan'i Bandaban any amin'ireo havoana any atsimo atsinanan'i Bangladesh ny vondrona indizeny Mro. Araka ny fanisam-bahoaka tamin'ny taona 1991, miisa 22.178 monja ny isan'ny mponina. Zana-bondron'ireo vahoaka Chin izy ireo, avy amin'ny vondrona Tibeto-Birmana ao amin'ny fianakaviana Sino-Tibetana ny fiteniny.

Milaza tantara mifandraika amin'ny finoana, fanoharana, kolontsaina sy fomba fanaon'ny vondrona ilay tantara foronina, mitondra ny lohateny hoe “Angano Mro”. Navoaka tamin'ny fiteny Bengali koa ilay boky mba hahafahan'ny vondrona hafa mamaky ireo angano ireo. Nosoratan'i Yangan Mro, ity no famoronana voalohany navoaka tamin'ny alàlan'ny endri-tsoratra Mro ary nozaraina maimaim-poana.

Mila tehirizina ny fiteny rehetra eran'izao tontolo izao, hoy i Niaz Morshed tao amin'ny Facebook

ম্রো ভাষায় প্রথম ছাপানো বই !!! এটাই হচ্ছে আমাদের একুশে ফেব্রুয়ারির উদযাপন।

যে দেশের মানুষ মাতৃভাষার জন্য প্রাণ দিয়েছে, সে দেশের কিছু মানুষ মাতৃভাষা হারাচ্ছে যুগে যুগে। এগুলো সংরক্ষণের কোন কার্যকর পদক্ষেপ চোখে পড়ে না।

Ny boky voalohany amin'ny fiteny Mro !!! Ity no fankalazantsika ny Ekushe February (Andro iraisam-pirenena ho an'ny tenin-drazana)

Any amin'ny firenena izay natao maritiora ny olom-pireneny miady ho an'ny fiteniny, manjavona ireo fiteny sasany tsy manam-paharoa. Tsy mahita ezaka hamonjena azy ireo aho.

Mpanolo-tena iray ao amin'ny Bidyananda Foundation manome boky ho an'ny mpikambana ao amin'ny fiarahamonina Mro. Sary nahazoana alalana.

Ny Bidyanana Foundation dia fikambanana iray manolo-tena manohana ireo sehatra samihafa miady amin'ny fahantrana sy tsy fananana fialofana, indrindra fa ireo zaza kamboty. Manamboninahitra 40 sy mpirotsaka an-tsitrapo an-jatony, miaraka amin'ireo sampana eo an-toerana miisa 8 no mitantana azy. Bidyananda Publications no fikambanana rahavaviny.

Niresaka tamin'ny mpanorina ny fikambanana Kishor Kumar Das ny Global Voices:

আমাদের একাধিক আদিবাসী এতিমখানায় কয়েকশ’ শিশু থাকে। তাঁদের মাতৃভাষায় বই উপহার দিতেই কাজটি করা। আর কাজটি করতে গিয়ে প্রথম সমস্যা ছিল ম্রো ভাষায় লেখক খুঁজে বের করা। এজন্য আমরা ফেইসবুকে বিজ্ঞাপন দিই।পরে আমাদের এক স্বেচ্ছাসেবকের মাধ্যমে এই লেখককে খুঁজে পাই। আর একটা সমস্যার ছিল ফন্ট।এসব ফন্টে কাজ হয় নি কোনদিন বাংলাবাজারে(বাংলাদেশের সবচেয়ে বড় বই প্রকাশনী কেন্দ্র)।আদিবাসী শিশুদের মাতৃভাষায় বই পড়ার আনন্দ উপহার দেয়ার দৃঢ় প্রতিজ্ঞা ছিল বলেই আমরা কাজটি করতে পেরেছি।

আগামী বছর আমরা আরো কয়েকটি ভাষায় বই প্রকাশ করার পরিকল্পনা করছি।এছাড়া আমরা আদিবাসী শিশুদের জন্য ভিডিও টিউটোরিয়াল তৈরির কাজ শুরু করেছি। সেটাও মাঝপথে থেমে গেছে স্বেচ্ছাসেবকের অভাবে।

Misy ankizy tompotany an-jatony vitsy ao amin'ny trano fitaizanay zaza kamboty samy hafa. Te-hanome boky amin'ny tenin-drazan'izy ireo izahay. Ny fanamby voalohany ho anay dia ny mitady mpanoratra amin'ny fiteny Mro. Nanao fanentanana tao amin'ny Facebook izahay ary nahita azy (mpanoratra) ny iray tamin'ireo mpirotsaka an-tsitrapo anay. Ny fanamby hafa dia ny miasa amin'ny endrin-tsoratra, izay tsy nampiasaina mihitsy tao Banglabazar, tsena lehibe indrindra fanontana boky ao Bangladesh. Saingy nisy ny fanapahan-kevitra lehibe hamokarana boky amin'ny fiteny Mro ho an'ny ankizy tompotany tao aminay.

Mikasa hamoaka boky amin'ny fiteny vitsivitsy maromaro izahay amin'ny herintaona. Nanomboka namorona lahatsary fampianarana ho an'ny ankizy teratany izahay. Saingy efa niato io asa io noho ny tsy fisian'ny mpilatsaka an-tsitrapo.

Ny saritanin'ny teny ao Bangladesh. Sary avy amin'ny Wikimedia Commons. 

Bangladesh dia firenena be mpiteny Bangla, vondrona izay mandrafitra ny 98% ny mponina (163 tapitrisa any Bangladesh, 261 tapitrisa eran-tany). Na izany aza, misy fiteny vitsy an'isa 39 ampiasaina any Bangladesh ary eo an-dalam-pahaverezana ny sasany amin'izy ireo. Namoaka fikarohana ilay mpikaroka Salek Khokon fa efa maty ny fiteny roa vitsy an'isa (Kudukh sy Nagori).

Iray amin'ireo fanamby ny fisian'ny olona any amin'ny havoana miteny amin'ny fiteniny saingy manoratra amin'ny teny Bangla (teny am-bava fotsiny ny sasany amin'izy ireo). Na dia izany aza, misy ireo tanora indizeny mpikatroka mampiasa zava-baovao mba hampiditra ny tontolo nomerika amin'ny tenimny sy ny endri-tsorany.

Hatramin'ny taona 2014, nisy ny ezaka natao hanomezana fanabeazana fototra amin'ny fiteny indizeny miisa 5, saingy nilaza ireo mpitsikera fa tsy nampiharina araka ny tokony ho izy izany.

Nahazo ny ivon-toerana iraisam-pirenena ho an'ny tenin-drazana (IMLI) ankehitriny i Bangladesh, sampana voafehin'ny sata izay miasa ho fiarovana ny fiteny. Satria mijery akaiky ireo olana ireo ny governemanta ary manosika ho amin'ny famoahana amin'ny fiteny samihafa ireo fikambanana toy ny Bidyananda, misy ny fanantenana fa hisy ny fepetra horaisina hiarovana ireo fiteny ireo.