Manomboka manan-kery amin'ity volana ity ao anatin'ny ahiahy fa hampiasaina hanivanana ny aterineto ny Lalànan'ny fiarovana an-tserasera ao Fiji.

Nolaniana tamin'ny volana Mey 2018 ny lalàna, roa volana taorian'ny nametrahan'ny biraon'ny mpampanoa lalàna izany mba hodinihan'ny parlemanta. Nilaza ny governemanta fa ilaina mba hahatonga ny aterineto ho toerana azo antoka ho an'ny vehivavy sy ny ankizy izany:

The Fijian Government in its commitment to ensure access to connectivity for all Fijians, has embarked on promoting a safe online culture and environment in hindsight of the recent increase of reports on harmful online behaviour such as cyberbullying, cyber stalking, Internet trolling and exposure to offensive or harmful content, particularly in respect of children.

Niditra tamin'ny tamin'ny fampiroboroboana ny kolontsaina sy tontolo iainana antserasera azo antoka ny governemanta Fijiana amin'ny fahavononany hiantoka ny fidirana amin'ny fifandraisana aterineto ho an'ny Fijiana rehetra, izany dia noho ny fitomboan'ny tatitra vao haingana momba ny fitondran-tena manimba antserasera toy ny fanorisorenana antserasera, fandrahonana antserasera sy ny fandotoana rindrina antserasera ary ny fampisehoana votoaty manafintohina na mampidi-doza, indrindra ho an'ny ankizy.

Tombanana ho 500.000 eo ireo mpisera aterineto mavitrika ao Fiji.

Napetraka teo ambany fifehezan'ny fanjakana ny fampitam-baovao Fiji taorian'ny fanonganam-panjakana nokonokononin'ny miaramila tamin'ny taona 2006. Nolaniana tamin'ny taona 2010 ny Didim-panjakana momba ny fampandrosoana ny indostrian'ny fampahalalam-baovao izay nankatoa ny fahalalahan'ny asa fanaovan-gazety saingy nitarika tamin'ny fanivanan-tena teo amin'ny sehatry ny fampitam-baovao ny tahotra famaizana ataon'ny fanjakana. Mandritra izany fotoana izany, dia nahatonga ny olom-pirenena hampiasa ity sehatra ity mba hizara ny fomba fijeriny, mitatitra vaovao hafa, ary hampihetsika ireo tompon'andraikim-panjakana ny fitomboan'ny fampiasana media sosialy tato anatin'ny taona vitsy.

Milaza ny tatitra sasany fa raha miresaka momba ny fampitam-baovao mahazatra ny didim-panjakana momba ny fampandrosoana ny indostrian'ny Media, dia natao hifehezana ny fampitam-baovao sosialy kosa ny lalàna momba ny fiarovana antserasera.

Mpikambana efatra ambin'ny folo tao amin'ny mpanohitra no nitsipaka ny Volavolan-dalàna momba Fiarovana Antserasera izay nolazain'izy ireo fa hanohintohina ny demaokrasia.

Saingy niadihevitra momba izany ny sasany tamin'ireo mpanohana ny lalàna:

Opponents of the Online Safety Bill say that it's undemocratic. What is democratic about lewd pictures going viral? What if it was your daughter or granddaughter? Will opposition take responsibility for that? #FijiNews #FijiPol #FijiParl #Fiji pic.twitter.com/ZbuSTylAxV

— FijiFirst (@FJFirstOfficial) May 16, 2018

Milaza ireo mpanohitra ny volavolan-dalàna momba ny fiarovana antserasera fa tsy ara-demokratika ny lalàna. Inona no maha-demokratika ireo sary vetaveta miparitaka antserasera? Ahoana raha ny zanakao vavy na zafikelinao vavy no voakasika? Handray andraikitra amin'izany ve ny mpanohitra ?

Fiji Sun Online, vavahadim-baovao lehibe, namoaka fanehoan-kevitra manohana ny fepetra:

The Online Safety Bill if passed will protect Fijians from being victimised on social media as is rampant today. It will make online users think twice before they post things online.

Ny volavolan-dalàna momba ny fiarovana antserasera nolaniana dia hiaro ny Fijiana tsy ho lasibatra ao amin'ny media sosialy izay mihamitombo ankehitriny. Hahatonga ireo mpisera aterineto hisaintsaina indroa mialoha ny handefasana zavatra antserasera izany.

Nanonona ny ampahany faha-efatra amin'ny lalàna ho mametraka olana ireo mpitsikera, satria mety hampihorohoroana ireo mpisera aterineto izany. Ity fepetra manokana ity dia mihevitra fa “fandikan-dalàna ny famoahana fifandraisana elektronika amin'ny fikasana hanisy ratsy olona” ary saziana dimy ka hatramin'ny fito taona.

Ankoatra ny sazy an-tranomaizina, hosaziana handoa onitra hatramin'ny 20.000 FJD (9.440 dolara amerikana) tsirairay koa ireo hita fa meloka noho ny fanitsakitsahana ny lalàna

Nampitandrina ireo mpanohitra ny lalàna fa midadasika loatra ny hoe “mitera-doza” raisina fa fandikan-dalàna ka azo raisina fa votoaty tsy ara-dalàna hatrany izay fanehoan-kevitra manohitra.

Jope Tarai avy ao amin'ny Oniversiten'i Pasifika Atsimo nanamarika fa toa maka tahaka sy mamerina manao ny asan'ny Sampana misahana ny heloka antserasera ataon'ny polisy ny komity misahana ny fiarovana antserasera araka ny fizarana faha-enina ao amin'ny lalàna. Ankoatra ny fametrahana sampana vaovao izay hanaramaso ny votoaty antserasera, manome fahefana lehibe ho an'ny komitin'ny fiarovana antserasera izay “naneho ny ahiahiny amin'ny mety hisian'ny fandrahonana ny fahalalahana miteny” ny lalàna.

Nampitandrina ihany koa ny manam-pahaizana fa na dia eo aza ny fikasana nambara fa hametraka fiarovana, dia mety hitarika sivana amin'ny fahalalahana miteny ny lalàna:

The Act on the surface professes online ‘Safety’, while its vagueness on responsible free speech leaves the act open to being a Trojan horse for online ‘Regulation’ and censorship of dissenting voices.

The claimed intent behind the Online Safety Act is certainly a noble one and long overdue in so far as protecting women, children and victims of irresponsible online behavior is concerned. However, the ‘danger’ narrative creatively cultivated by Fijian state officials ignored the strengths of social media.

Manambara “Fiarovana” antserasera ny lalàna voalaza, raha manokatra lalana ho an'ny “cheval de troie” ho an'ny “fifehezana” ny aterineto sy ny fanivanana ireo feo manohitra kosa ny fanjavozavonan'ny andraikitra amin'ny fahalalaham-pitenenana.

Ny fikasana nambara ao ambadiky ny Lalàna momba ny fiarovana antserasera dia azo antoka fa tena zava-dehibe sy efa nandrasana hatry ny ela raha mikasika ny fiarovana ny vehivavy, ny ankizy ary ireo niharam-boina tamin'ny fitondrantena antserasera tsy tompon'andraikitra. Na dia izany aza, tsy niraharaha ny herin'ny haino aman-jery sosialy ny fitantarana ‘loza’ nataon'ireo manampahefam-panjakana Fijiana tamin'ny endrika vaovao:

Nandritra ny fandinihana nataon'ny Parlemanta, nilaza ny ahiahin'izy ireo momba ny lalàna napetraka ny vondrona tanora:

We are a group of individual youth concerned about the effect of this Bill on free speech in Fiji. While we appreciate the need to protect children and men and women against revenge porn or unauthorized sharing of their intimate images or videos, we are concerned that this Bill is too widely drafted, that it can be misused by those in authority to punish and prosecute those who share their views, who do not share the same political views i.e. it can be misused to prosecute political opponents, rather than serve its purpose to protect children against cyberbullying or other online abuse.

Vondron-jatovo manahy momba ny fiantraikan'ity volavolan-dalàna ity amin'ny fahalalahana miteny ao Fiji izahay. Raha ankasitrahanay ny filàna fiarovana ny ankizy sy ny lehilahy ary ny vehivavy amin'ny valifaty sary vetaveta na fizarana sary na lahatsary manokana tsy nahazoana alalàna, manahy izahay fa midadasika loatra ity volavolan-dalàna ity, ka mety ampiasain'ny manam-pahefana amin'ny fomba tsy araka ny tokony izy mba hanasaziana sy hanenjehana ireo izay mizara ny hevitr'izy ireo, ary tsy mitovy ny fomba fijery ara-politika, izany hoe mety hampiasaina tsy araka ny tokony izy mba hanenjehana ireo mpanohitra ara-politika, fa tsy mampihatra ny tanjona hiaro ny ankizy amin'ny fampitahorana antserasera na fanararaotana hafa amin'ny aterineto.

Farany dia nampitandrina ny tambajotram-pampahalalam-baovaom-paritra Freedom Forum ao Pasifika (PFF) fa “hanampim-bava” ny lalàna vaovaon'ny fiarovana an-tserasera fa tsy hiaro ny vahoakan'i Fiji. Monica Miller, mpiara-mitantana ny PFF Polynesia nilaza hoe:

More than half a million citizens are now affected by this law and they need to be reassured that their rights to share ideas and information won’t be compromised even further.

Maherin'ny dimy hetsy ankehitriny ny olom-pirenena voakasik'io lalàna io ary mila mahazo toky izy ireo fa tsy ho voantohintohina ny zon'izy ireo hizara hevitra sy vaovao.