Capture d'écran des 28 soldats exécutés le jour de l’indépendance – Video de Ibrahima Sow   ………………Pikantsary ahitàna ireo miaramila 28 novonoina tamin'ny andron'ny fahaleovantena – Lahatsary an'i Ibrahima Sow

Hatramin'ny taona 1990, isaky ny faha 28 novambra, mitaky ny rariny ho an'ireo miaramila 28 nahanton-doha ny alin'ny 27 sy 28 novambra ny ampahana amin-dry zareo Maoritaniana, mba hankalazana ny tsingerintaona nahazoana ny fahaleovantenan'ny firenen'izy ireo. Nosingantsinganina fatratra tokoa no nifantenana azy ireo tao anatin'ireo voasambotra tamin'ireo andro teo aloha. Ny tena zava-doza, nifandimby nahanton-doha teo aminà toerana iray ihany izy ireo.

Saingy tsy inona akory io fa tranga iray monja tamin'ireo famonoana Maoritaniana Mainty hoditra, tahaka izay notsiahivin‘ny filohan'ny kaomity Inal-France, Youba Dianka, tao anaty tafatafa iray nifanaovany atamin'i Assanatou Baldé, tamin'ny taona 2011 ary navoaka teo amin'ny vohikala afrik.com, manao hoe:

Tiako ny manamarika fa ohatra fotsiny i Inal, marobe ny toa an'i Inal ao Maoritania. Efa nitranga ireo zava-doza tao Azlatt, tao Sory Malé, tao Wothie, tao Walata, tao Jreida ary ny tany an-dohasaha rehetra tany. Tao an-toby miaramila tao Inal sy ny manodidina, nisy ireo miaramila nosintonina nosamahana, nalevina velona, notifirina teo akaiky teo ary ireo nahantona mba noho ny fankalazana ny fetin'ny fahaleovantenan'ny firenena tamin'ny taona 1990.

Tao anatin'ny lahatsoratra iray navoakan'ny cridem.org, nampangain'i Kaaw Elimane Bilbassi Touré ny zavamisy hoe rehefa tafavory avokoa ireo Maoritaniana mba hifety ny fiakaran'ny ekipam-pirenena mpilalao baolina kitra, izay tsy nahitana afatsy ireo mainty hoditra, voalohany indrindra ho an'ny andiany farany amin'ny Coupe d'Afrique des nations (CAN), mbola any anaty lavaka tsy fantatra foana ireo niharan-doza ireo.

Marobe ireo maty, fara-fahakeliny olona 530 no maty tao amin'ireo toby famonjàna raha tsy hanisa an'ireo famonoana niverimberina, notanterahana nanaraka ny lohasahan'ny reniranon'i Sénégal hatramin'ny nanombohan'ny fifandonana teo amin'ny Maoritaniana sy ny Senegaly…

Mbola eo hatrany ary manohy mitarika ny tafika mpanavakava-bolokoditra ambany fibaikoana loko tokana ireo nikarakara an'ireny sorona habibiana tsy hay faritana ireny, isaky ny tsingerintaona fankalazana mankamin'ny iray hafa, no sady mbola eo ambany fiarovan'ny Fanjakana mpanavakava-bolokoditra mandrakariva…

Nanomboka teo, mitsitra manirery any anatin'ireo lavaka tsy fantatra mitokana izy ireny. Nanomboka teo, miandry fandevenana mendrika azy izy ireny…

Ny lahatsary eto ambany dia mamintina ny ampahany lozabe tamin'ny fomba natao tamin'ireny famonoana ireny :

Ny 28 novambra 2018, ampahatsiahivin'i Kiné-Fatim Diop, tomponandraikitry ny fanentanana ho an'i Afrika Andrefana ao amin'ny Amnesty International, ny zavatra mifanohitra amin'izay tokony ho tsapan'ny firenena maoritaniana amin'izao fotoana, fitsingerenan'ny taona niakaran'ny firenena ho amin'ny fahaleovantena, sy izay iainan'ny fianakavian'ireo niharan-doza:

Isantaona, mandritra ny fankalazan'ireo manamboninahitra anaty hafaliana ny fahazoana ny fiandrianan'ny firenena, mitomany ireo fianakavian'ny niharan-doza ary maneho ny alahelony mba hitakiana ny rariny sy ny fanonerana. Eo anatrehan'izy ireo, miezaka ny handevina an'ity tantara ratsy endrika ity ireo tomponandraikitra maoritaniana, tahaka izay nataon'izy ireo tamin'ny fampandaniana miafinafina tamin'ny taona 1993, lalàna iray manamafy ny  fahaverezan-tadidin'ny Firenena momba ireo famonoana miaramila, 30 taona lasa izay.

Ny zava-doza nahazo an-dry Diallo mirahalahy, nahanton-doha tsirairay sy ny fihetsika feno habibiana nataon'ireo mpikarama mpamono olona no nitàna ny sain'ny vohikala Forum ho an'ny ady amin'ny tsy maty manota sy ny tsy rariny ao Maoritania (fliim90.canalblog.com):

Mazava ho azy fa, nitontonan'ny ozona maimaimpoana ireo manamboninahitra mainty hoditra 28 tamin'io hariva io. Toy ny fanantonana an'ireo mpirahalahy Diallo Oumar Demba sy i Diallo Ibrahima rahalahiny izay nitondra laharana nifanesy voasoratra tamin'ny “feutre”. Fahafatesana mampalahelo ny an'ilay niatrika ampahanginana ny fahafatesan-jokiny. Tsy nidilatra mihitsy ny namonoan'ireo mpikarama mpamono olona, fanampin'izay, tsy nijanona hatreo izy ireo, fa mbola taritin'izy ireo ireo faty ary ipetrahany.

Miavosa ireo fijoroana vavolombelona avy amin'ny sisampaty. Tao anaty bokiny L'enfer d'Inal navoaka tamin'ny taona 2000, i Mamadou Sy, izay nisahana ny toeran'ny mpibaiko andian-tafika, lefitry ny mpifehy ny toby, ary avy eo mpibaiko ny toby tao anivon'ny tafika maoritaniana, nialoha ny nisamborana azy, manoritsoritra ny fampijaliana izay nataony azy niaraka tamin'ireo namany hafa:

Nafatotra toa aorian'ny fiara Land Rover ny Lietnà Anne Dahirou, fiara fibaikoana an'i kapiteny SINIDNA OULD TALEB BOUYA, teo amin'ny ilany ankaviako izy, avy eo tonga tsikelikely i Mohamed Mansour, ny lietnà Sall Abdoulaye Moussa nofatorana taorian'ireo fiara Sovamags. Fa izaho kosa, kamiao iray no anjarako… Asian'ny kaporaly OULD DEMBA tampimaso izahay. Nofafazana rano maloto sy maimbo aho. MAnomboka mikisaka ilay kamiao, Mercedes karazana 11/13. Manandrana manaraka ny diany aho mihazakazaka saingy tsy maharitra ela izany amin'ireo tongotra mifatotra…

Miaramila iray hafa, izay afaka nandeha tany Frantsa mba hitsabo tena, taorian'ny nivoahany ny fonja, noho ny fanampian'ny Fikambanana katolika mpanampy an'ireo niharan-doza noho ny fampijaliana (ACAT), mijoro vavolombelona eo amin'ny flamnet.info :

Miaramila no anton'asako, lehiben'ny borigadin'ny Garde Nationale, komandà fahiny tao amin'ny borigadin'ny T., tanàna iray tsy lavitra loatra an'i Nouakchott, renivohitr'i Maoritania. 24 taona no efa naha-miaramila ahy.

Araka izay ela indrindra tsaroako teo amin'ny fiainako, hatramin'ny niantombohako nahatakatra zavatra, tsinjoko hatrany fa tsy nanan-jo, na kely aza,  ireo mainty hoditra, ary nomena tombony ireo Maures fotsy hoditra. Any aminay, amin'ireo minisitra 20 ao anatin'ny governemanta, ny ampahefany ihany no natokana ho an'ny mainty hoditra, ao amin'ny tafika, Mainty hoditra iray ho an'ny manamboninahitra folo. Ao anatin'ny fianarana asa, raha tsy miasa tsara ny Maure iray, izy hatrany no mandresy eo anoloan'ny mainty hoditra na iza na iza. Ary tsy mahazo manohitra…

.Soritany ny endrika fampijaliana mampihorin-koditra iray miavaka nozakain'ireo niharan-doza:

Fomba maro isankarazany no nampiharana ny fampijaliana. Ohatra, manao lavaka maro amin'ny fasika, alevina ao izahay hatreny an-tendakely, ny loha tsy afa-mihetsika, ny tava tsy mirakotra mitodika amin'ny masoandro. Raha vao manandrana manakipy maso, tsipazan'ireo mpiambina fasika  ny tavanay. Avy eo dia averina asiana tampimaso izahay.

Maimouna Alpha Sy, sekretera jeneraly tao amin'ny Fivondronan'ireo vehivavy mananontena sy ny miaina tsotra ny maha-olona, dia vadin'i Ba Baïdy Alassane, izay lietnà mpanaramaso ny fadintseranana izay, taty aoriana, anisan'ireo niharan-doza:

…novonoina tamin'ny taona 1990 tao amin'ny borigadin'ny zandarimarian'i Nouadhibou”. “Telo volana sy folo andro izahay no nitady ny vadiko saingy tsy nahita nangirana, hoy izy nanazava. “Nilaza taminay ny teny amin'ny fadintseranana fa maty noho ny fijanonan'ny fony izy, izay tsy marina. Nisy ireo vavolombelona izay nosamborina, nofatorana sy nampijaliana niaraka taminy. Novonoina teo anatrehan'ireo olona ireo izy”.

Tamin'io taona io, noho ny fahatongavan'ny 28 novambra, teo anoloan'ny ambasadin'ny firenen-dry zareo any Parisy, nisy ny fihetsiketsehana nataon'ireo maoritaniana mpifindramonina mba hiampangàna ny fanadinoana tadiavin'ireo tomponandraikitra maoritaniana hidifiana an'io tantara mampalahelo io. Nisy ihany koa ilay lahateny miavaka nataon'ilay maoritaniana parlemantera, Kardiata Malick Diallo, mba hanandramana hanakanana an'io fikasana hanadino io:

Na dia tsy ho azo tazonina mivantana ho tomponandraikitra aza ny mpitondra anareo momba ireny fihetsika ireny, izay tena mandoto tanteraka an'io 28 novambra io, tsy azony ialàna kosa fa manana andraikitra hitady vahaolana sahaza izy miainga amin'ny zon'ireo niharam-boina hahafantatra ny marina sy ny rariny.

Tsy mitady ny hamafa mihitsy ny trangan-javatra matroka tamin'ny tantaran-dry zareo ireo firenena goavana sy ireo vahoaka vaventy, fa mampivoitra azy amin'ny alalan'ireo marika hita maso mba hitazonana anaty fitadidiana hilazana fa “TSY HISY INTSONY IO”. Andriamatoa Praiminisitra, naleon'ny fitondrànao manohy sy manatontosa ny zotra mankany amin'ny fanaovana ankilabao sy fanilikilihana.

Raha mbola ny vitsy an'isa no hanohy misahana saika ireo toerana tomponandraikitra rehetra, ho sarotra ho an'ireo niharam-boina no haita fanonerana indray andro any. Ankoatra izay, hita fa ao anatin'ny governemanta farany (ny oktobra 2018), tamin'ireo toerana minisitra miisa 24, ny 5 monja no lasan'ireo Mainty hoditra izay manome ny 70 hatramin'ny 80 isan-jaton'ny mponina araka ireo loharanom-baovao. Hita ihany koa io zara fa fisoloana tena ny maro an'isa amin'ny mponina io eny anivon'ireo olom-boafidy, ireo mpikambana amin'ny hery fiarovana, ireo mpiasam-panjakana sy ireo mpitantana isam-paritra.