- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

Afaka madiodio tamin'ny fiampangana fihemorana amin'ny finoana ilay bilaogera maoritaniana Mohamed Ould Mkheitir, fa mbola migadra hatrany efa-taona izao

Sokajy: Afrika Mainty, Maoritania, Senegal, Fahalalahàna miteny, Fitantanam-pitondrana, Fivavahana, Media sy Fanoratan-gazety, Mediam-bahoaka, Politika, Zon'olombelona
[1]

Mkheitir nandritra ny fahitana azy tao amin'ny fitsarana ambony tamin'ny taona 2016 avy amin'ny IHEU.org – CC BY-SA 4.0

Fikambanana miisa 32 no nanomboka fanentanana manerantany hitakiana ny famotsorana sy ny fiarovana an'i Mohamed Ould Mkheitir. Mbola tazonina any amin'ny toerana tsy fantatra hatrany ity injeniera 33 taona ity raha efa nanova ny fandidiana azy ho faly ho lasa fanagadrana roa taona ny fitsarana ambony, herintaona lasa izay.  Raha efa notazonina telo taona talohan'ny fotoam-pitsarana izy, dia efa tokony nafahana herintaona lasa izay.

Voafetra tanteraka ny fifandraisany tamin'ny fianakaviany, raha tsy afa-nihaona taminy ny mpisolovava azy satria tsy nampihatra ny fanapahan-kevitra hanafaka azy araka ny fampakarana ny raharaha tamin'ny 9 novambra 2017 ny manampahefana.

Mamehy ny toe-draharaha tsy rariny sy tsizarizary misy ilay voafonja Mohamed Ould Mkheitir [2] ny filazana avy amin'ny Amnesty International:

Le 9 novembre 2017, une cour d’appel a ramené sa peine à deux ans d’emprisonnement, qu’il avait déjà purgés, et lui a infligé une amende. En mars 2018, le ministre de la Justice, Mokhtar Malal Dia, a déclaré dans une interview que le blogueur était “toujours détenu quelque-part en Mauritanie”.

En mai les autorités mauritaniennes ont informé le Comité pour l’élimination de la discrimination raciale (CERD) que cet homme était “en détention administrative pour sa propre sécurité”.

Pendant près d’un an, les avocats de Mohamed Mkhaïtir n’ont cessé de demander à lui rendre visite mais le ministre de la Justice ne leur a pas répondu. Mohamed Mkhaïtir serait en mauvaise santé et aurait besoin de soins médicaux urgents.

Tamin'ny 9 novambra 2017, nahenan'ny fitsarana ambony ho figadrana roa taona, izay efa laniny, ny saziny, ary nampandoavina lamandy izy. Tamin'ny marsa 2018, nanambara tamin'ny antsafa ny minisitry ny fitsarana Mokhtar Malal Dia, fa “mbola voatazona any ananonanona any ao Maoritania” ilay bilaogera.

Tamin'ny volana mey ny manampahefana maoritaniana nampahafantatra ny komity famafana ny fanavakavahana ara-poko (CERD) fa mbola “voatazona ara-panjakana ny lehilahy ho fiarovana azy”.

Efa ho herintaona izao ny mpisolovava an'i Mohamed Mkhaïtir tsy nitsahatra ny mangataka ny hamangy azy saingy tsy namaly azy ny minisitry ny fitsarana. Mety ho tsy salama i Mohamed Mkhaïtir ary mila fitsaboana haingana.

Taorian'izany filazana izany, habaka fampahalalam-baovao an-tserasera maro no namoaka indray ny filazana ary naneho ny fihetseham-pony ny mpiserasera.

Notsipahan'ny fitsarana ambony ny didy noho ny fahadisoana tamin'ny fombafombam-pitsarana tamin'ny 31 janoary 2017 ary notanterahana tamin'ny 8 sy 9 novambra 2017 ny fitsarana azy indray, manameloka ilay bilaogera higadra roa taona sy handoa lamandy mitentina eo ho eo amin'ny 150 euros eo. Nampahatsiahy [3] ny tokotany ara-pitsarana an'ilay raharahan'ilay bilaogera ny habaky ny mpanao gazety Maoritaniana Mohammed Gherrabi:

En mai 2018, 21 ONG nationales et internationales demandaient déjà de mettre fin à la détention arbitraire et de garantir la sécurité du blogueur Mohamed Mkhaïtir. Elles sommaient également les autorités mauritaniennes d’abroger la récente loi sur les infractions liées à l’apostasie, qui rend la peine de mort obligatoire en cas de “propos blasphématoires” et d’actes sacrilèges”. L’adoption d’un tel texte constitue un véritable retour en arrière, éloignant la perspective d’une abolition pour ce pays qui, pourtant, n’a procédé à aucune exécution depuis 1987 et même ratifié de nombreux traités internationaux concernant les droits humains.

Tamin'ny mey 2018, FTMF ao amin'ny firenena sy iraisampirenena miisa 21 no nitaky ny hamaranana amin'izay ny fihazonana tondromolotra sy hiantoka ny fiarovana an'ilay bilaogera Mohamed Mkhaïtir. Niantso ny manampahefana maoritaniana ihany koa izy ireo mba hanafoana ny lalàna vao haingana momba ny fandikan-dalàna mifandraika amin'ny fialàna amin'ny finoana, izay tsy maintsy anatanterahana indray ny famonoana ho faty raha misy “fitenenan-dratsy an'Andriamanitra” sy fihetsika “manimbazimba izay masina”. Fihemorana mihitsy ny fampharana izany lalàna izany, ary manalavitra indray ny vodilanitry ny fanafoanana ho an'io firenena io, izay, tsy nanatontosa didy famonoana ho faty intsony hatramin'ny taona 1987 ary efa nanasonia fifanarahana iraisampienena maro momba ny zon'olombelona aza.

Martin Mateso nanonona [4] tao amin'ny bilaogy Geopolis fa mavitrika mihitsy tamin'ity fanentanana ity i Kate Barth, tale ara-pitsarana ao amin'ny ONG Freedom Now:

La directrice juridique de Freedom Now, Kate Barth, engagée dans cette campagne, fait remarquer que le cas du blogueur Mohamed Mkhaïtir est emblématique «de la répression à laquelle le régime mauritanien soumet les libertés d’expression et d’information, en particulier celles des journalistes qui dénoncent le recours illégal au travail servile».

Les Nations Unies ont critiqué à plusieurs occasions la détention et la condamnation à mort de Mohamed Mkhaïtir.

Nanamarika ny tale ara-pitsarana ao amin'ny Freedom Now, Kate Barth, nirotsaka tamin'ity fanentanana ity fa famantarana “amin'ny famoretana ampiharin'ny fitondrana maoritaniana amin'ny fahalalaham-pitenenana sy ny famoaham-baovao, indrindra fa ny an'ny mpanao gazety izay miampanga ny fampiasana tsy ara-dalàna amin'ny asam-panandevozana” ny raharaha bilaogera Mohamed Mkhaïtir.

Efa imbetsaka ny Firenena Mikambana nitsikera ny fihazonana sy ny fanamelohana ho faty an'i Mohamed Mkhaïtir

Tamin'ny avrily 2017 sy mey 2018 tokoa, nisy fanirahan'asa iray momba ny fihazonana tsy ara-drariny sy manampahaizana manokana miisa enina avy amin'ny Firenena Mikambana amin'ny resaka zon'olombelona nangataka ny fanafahana azy avy hatrany [5] sy hanomezana azy ny zo hahazo fanonerana.

Ao amin'ny tranonkalam-baovao Afrique.le360.ma, mampahatsiahy [6] ny mpanao gazety maoritaniana Cheikh Sidya :

L'affaire Mohamed Ould Mkhaitir ce blogueur reconnu “d'apostasie” condamné à la peine capitale avant que cette peine ne soit ramenée à un emprisonnement correctionnel de deux ans pour “mécréance” continue à susciter le débat en Mauritanie.

En effet, malgré que l'intéressé ait purgé sa peine en détention préventive entre décembre 2013 et fin 2017, il est toujours en prison.

La Cour suprême mauritanienne avait pourtant ordonné sa libération en novembre 2017. La mesure n'a jamais fait l'objet d'exécution à ce jour.

Interpellé à l'occasion des assises de la 29ème session de la Commission des droits des peuples [humains] et des peuples(CADHP), tenues à Nouakchott en avril – mai 2018, un officiel mauritanien révélait que le jeune blogueur a été placé en détention administrative.

Mbola miteraka adihevitra ao Maoritania ny raharaha Mohamed Ould Mkhaitir, ilay bilaogera voampanga ho “nihemotra amin'ny finoana” voaheloka ho faty fa nahena ho fanagadrana roa taona noho ny “fahadisoam-pinoana”.

Na dia nahavita ny saziny nandritra ny fihazonana azy tanelanelan'ny desambra 2013 ka hatramin'ny faran'ny taona 2017 mialoha ny fotoam-pitsarana tokoa manko ilay olona, dia mbola any am-ponja hatrany.

Efa nandidy ny hanafahana azy tokoa ny fitsarana tampony tamin'ny novambra 2017. Dia mbola tsy notanterahana izany mandraka androany.

Nampahatsiahivina nandritra ny fivoriana faha-29 notanterahin'ny vaomieran'ny zon'ny vahoaka [olombelona] (CADHP) notanterahana tao Nouakchott tamin'ny avril – mey 2018, nilaza ny manampahefana maoritaniana iray fa mbola hazonina ara-panjakana aloha ilay bilaogera.

Tamin'ny fahenoan-keviny tao amin'ny lallumeurdereverbere.over-blog.com, nanitrikitrika ny tsy fihetsehan'ny Vondrona Eoropeana sy i Etazonia i Jorge Brites, nialoha ny nanadihadiany [7] ny zavamisy ara-piarahamonina maoritaniana izay fototr'io fanitsakitsahana ny zon'i Ould M'Kheitir io:

De manière générale, l’immense majorité de la classe politique et médiatique mauritanienne, quand elle n’a pas clairement appelé à exécuter la peine capitale, a en tout cas évité de s’exprimer sur cette affaire – encore moins de soutenir Ould M'Kheitir. Quelques voix se sont toutefois faites entendre, parmi lesquelles la militante Aminetou Mint Moctar, présidente de l'Association des Femmes Chefs de Famille (AFCF), mais une fatwa a rapidement suivi pour appeler à assassiner ces mécréants. Le nombre d’intellectuels, de diplômés, voire même de militants pro-démocratie ayant appelé à tuer le jeune blogueur, a de quoi déconcerter. Il vient contredire l’idée que le terme de “vindicte populaire” serait réservé à des gens sans éducation et que la manipulation sur des bases religieuses ne concernerait que des masses miséreuses et illettrées. Il est même effrayant de constater la promptitude de tant de gens – parmi lesquels des soi-disant érudits – à exiger que le sang soit versé… ce qui constitue tout de même, a priori, l’option la plus extrême et la plus violente qui existe. Et pour les musulmans convaincus, on peut légitimement se demander si le Prophète lui-même, dans pareille situation, aurait fait exécuter un jeune qui interroge la religion parce qu’il estime qu’elle légitime un système inégalitaire. On peut facilement imaginer, compte tenu de l’importance de la notion de pardon dans l’islam, qu’il aurait tenté de le convaincre par des arguments théologiques, et que dans tous les cas il aurait pardonné ses “égarements” plutôt que de, simplement, le faire tuer.

Amin'ny ankapobeny ny ankamaroan'ny vondrona politika sy fampitambaovao maoritaniana, raha tsy niantso mazava ny hanatanterahana ny sazy ambony indrindra, dia niala ilany mba tsy haneho hevitra amin'ity raharaha ity – indrindra moa fa izany hoe hanohana an'i Ould M'Kheitir izany. Nisy ihany anefa ireo feo nanao izay hihainoana azy, anisan'izany ny mpikatroka Aminetou Mint Moctar, filohan'ny fikambanam-behivavy lohampianakaviana (AFCF), saingy nisy fatwa nivoaka avy hatrany miantso ny hamonoana ireo diso finoana ireo. Naha-ankona ny isan'ireo manampahaizana, manana diplaoma ambony, na dia ireo mpikatroka pro-demaokrasia aza niantso ny hamonoana ilay blaogera. Lasa nandiso ilay hevitra hoe ny “fitsaram-bahoaka” (valifatim-bahoaka) dia natokana ho an'ireo olona tsy nandalo fianarana ary ny fanasana atidoha ara-pivavahana dia natao ho an'ireo mahantra sy tsy mahay mamaky teny irery ihany. Nampatahotra mihitsy aza ny mahita ny halakim-pihetsiky ny olona maro – anatin'izany ireo lazaina ho manampahaizana sy fahendrena – mitaky ny hisian'ny ra latsaka… nefa izany, no fahitana azy voalohany, ho safidy ambivitra (hiringiriny) sy mahery setra indrindra misy. Ary ho an'ireo miozolomana resy lahatra, azo atao ny manontany hoe, amin'ny toe-javatra tahaka izao, dia ho nampamono ity tanora manontany ny fivavahana izay heveriny ho manome rariny ny rafitra (miangatra) ity ve ny Mpaminany tenany? Azo atao mora ny maka sary an-tsaina, raha jerena ny halehiben'ny tsirinkevitra hoe famelàna ao amin'ny Islam, fa mbola niezaka ny handresy lahatra azy avy amin'ny fandresen-dahatra teolojika izy, ary na inona na inona nitranga dia ho namela ny heloky ny “fahaverezany” izy fa tsy nampamono azy tsotra izao.

Hatramin'ny nanombohan'izao lalam-pijaliana iainan'i Mohamed Ould Mkhaitir izao dia efa namoaka ireto lahatsoratra manaraka ireto ny globalvoices.org:

1. Naseho Teo Anatrehan'ny Fitsarana Tampony ao Maoritania Ilay Bilaogera Efa Nomelohina Ho Faty Tamin'ny Voalohany [15], nosoratan'i Afef Abdoughi, voadika ho amin'ny teny malagasy [16], espaniola [17], anglisy [18], grika [19] ary swahili [20]