- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

Però : Bilaogy dimy, lahatsoratra dimy

Sokajy: Amerika Latina, Però, Mediam-bahoaka, Teknolojia, Tontolo_iainana

(Fanamarihana: lahatsoratra nivoaka tamin'ny Jona 2007)

Androany isika hitsidika bilaogy peroviàna dimy. Tsy dia manan-javatra be iraisany ireo lahatsoratra notsongaina, afa-tsy ny hoe voakaly tsara ny nanoratana azy ary miresaka lohahevitra mahaliana, taharo roa ilaina mba hisarihana ny sain'ny mpamaky. Ndao ary !

Hiato hijery ny bilaogy voalohany isika,  Consultor Internet [1][ES] an'ilay bilaogera sambany nanokatra ny bilaoginy. Araka ny avoitran'ny anarany, manoratra momba ireo lohahevitra mifandray amin'ny aterineto izy. Ny lahatsorany “Ny fahafatesan'ny “Terminal Internet” ve ? [2]” dia mandalina ny lasitra « terminal public internet » (Fanamarihan'ny mpandika : fitaovana natao ho an'ny daholobe mba hahafahana mahazo aterineto) ao Però, ny fitsofohany manerana ny firenena, ary hatramin'ireo fanamby ankehitriny sy ho an'ny hoavy.

Por lo general siempre he sido un entusiasta defensor del modelo cabinero que impera en el Peru, fenomeno interesante que permite que a bajos precios los usuarios puedan conectarse a Internet a un precio razonable, solventando de esta manera el no tener una conexion dedicada en casa, o en su momento el poder pagar las conexiones dial-up (mas lentas que una cabina dicho sea de paso). Este fenomeno ha tenido como efecto colateral saludable, el que en el Peru haya una gran legion de Internautas mayor a la que corresponderia por la cantidad de lineas instaladas…

Hasta ahi todo bien, los usuarios peruanos han logrado mantenerse “al dia” debido a este modelo de negocios, pero considero que este mecanismo ya evidencia sus señales de agotamiento. La razon habria que verla por el lado de los servicios y modelos de negocio que se estan generando actualmente, herramientas de colaboracion, compartir videos y fotos, herramientas P2P, contenidos multimedia…

Amin'ny ankapobeny, mpiaro navitrika ny « terminal Internet public [3] » aho, izay afaka hita ao Però, hetsika santatra mahaliana ahafahan'ireo mpampiasa miditra amin'ny aterineto amin'ny vidiny mirary, izay mamaha ny olana rehefa tsy manana aterineto any an-trano ianao, na tsy afaka mandoa ny saran'ny famandrihana aterineto miadam-pandeha ampiasàna ny tariby telefaona (mihisatra kokoa raha oharina amin'ny « terminal public»). Nisy fiantraikany miabo ho an'ny andaniny sy ny ankilany ilay toejavatra tao Però, satria betsaka ankehitriny ny isan'ireo mpampiasa aterineto raha miohatra amin'ny isan'ireo toerana afaka idirana aminy. Hatreto, afaka maharaka ny zavamisy ireo peroviàna mpampiasa aterineto noho ny fisian'io lasitra iray io, saingy heveriko fa mampiseho mariky ny fahadrodrohany io rafitra iray io. Ao anatin'ny andian-taranaka vaovaon'ireo tranonkala aterineto vao mipongatra no misy ny fanazavàna azy io, izay miantso ny fandraisana anjaran'ireo fitaovana ifandrimbonana mba hizaràna lahatsary sy saripika, fitaovana ‘peer-to-peer’, sy vontoaty mampiasa endrika media marobe ».

Entin'ny fitsidihana manaraka isika ho amin'ny bilaogy Pura Finta [4][ES], izay mamoaka amin'ny fomba mitsitaitaika lahatsoratra momba ny zavatra iainany ao Lima, tanàna onenany. « Tacora, tanàna haolo izay ny halatra no lasa fandraharahana [5] » dia fijoroana vavolombelona iray tamin'ny fitsidihany ny iray amin'ireo faritra izay tsy maintsy itandremana fatratra ny fandehanana any.

Los delincuentes insultan y amenazan a cualquiera que los moleste. A ellos les tienes que mirar bonito, con buena cara y, aunque sea, contar con una moneda de sol en tu bolsillo, por si acaso. Nada de que no tengo, porque, si no, se te vienen con todo. Esos son los más tranquilos, porque, los otros, te roban sin piedad. Aquel barrio cerca de Manzanilla sigue siendo considerado como una zona de alto riesgo. Tan es así que a los habitantes solo les queda poner rejas, puertas dobles y vivir bajo cuatro llaves.

Manompa sy mandrahona an'ireo izay sahy manohintohina azy ireo mpanao heloka. Tsy maintsy atao tsara jery ry zareo ary mitondra vola madinika foana any am-paosy, mba ho entina manamarina rehefa mampiseho an'iny fa hoe tsy manana na inona na inona any amin'ny tena, raha tsy izany, angalariny daholo izay eny aminao. Ireo tony indrindra ireo. Fa ny hafa tonga dia manendaka anao tsy misy fieritreretana na kely aza. Ity faritra manakaiky an'i Manzanilla ity dia heverina mandrakariva ho faritra mena. Ny hany safidy ananan'ireo mponina ao dia ny mametaka vy fiarovana in-droa miantoana, varavarana vy ary miaina toy ny gadra ao an-tokantranon-dry zareo..

Mis Otros Dragones [6][ES] bilaogy iray tena malaza eny anivon'ireo samy bilaogera ao Lima, toy ny anaran'ny tompony ihany: Dragon. Super Floreando en Peruano [7]…, ny iray tamin'ireo lahatsoratra farany nosoratany dia ohatra tsara amin'ny fakàna sary an-tsaina ananan'ireo bilaogera, azo takarina ao anatiny ny maro amin'ireo nàmany bilaogera ao Lima, toy ny hoe … “mahery noho ny mahery”.

Desde las profundidades del Valle de Zúñiga emerge una enorme bestia alada con dirección a Limatrópolis. Detrás solo quedó destrucción y desolación, el Valle de Zúñiga esta completamente desolado. Aquella gigantesca bestia devoró, literalmente, toda forma de vida en aquel verde valle de lo que solo queda muerte, destrucción y una botella de Pisco Uvina. La bestia sobrevuela la ciudad buscando un nuevo lugar donde anidar, encontrando restaurantes de mediana procedencia donde satisfacer su voraz apetito. Los ciudadanos de Limatrópolis no saben que hacer y hacen un llamado a… Los Bloggers de la Justicia!!! – insertar soundtrack original aquí.

Avy any amin'ny farany lalina indrindra ao amin'ny lemak'i Zuniga, misy biby goavambe mipoitra ary mizotra mankany Limatropolis. Anjakan'ny faharavàna ao amin'ilay lemaka rotidrotika. Norotehan'io biby goavambe io daholo izay mety ho endrika aina teo amin'ilay lemaka maitso màvana izay tsy ahitàna intsony afa-tsy ny aloky ny fahafatesana, ny faharavàna ary tavoahanginà Pisco Uvina iray. Manidina eny ambonin'ny tanàna ilay biby, mikaroka toerana vaovao hametrahany ny tranony sy toerana fisakafoanana mba hampitony ny hanoanany tsy hita fetra. Miantso ireo …bilaogeran'ny rariny ny mponina ao Limatropolis, miraviravy tànana !!!

Desde mis ojos [8] [ES]bilaogin'i Angela no mitantara ny fiainany andavanandro, ny zavatra mahaliana azy sy izay efa niainany tany am-piasàna, saingy indraindray, mamoaka lahatsoratra izy momba ireo zavamitranga nahatohina na nanjo azy, toy ity iray ity: « Manaja lalàna ny tsy rariny », izay iampangàny ireo fanararaotana atao amin'ireo tompontany madinika any amin'ny iray amin'ireo faritra lavitra andriana sy tsy misy mpijery ao amin'ny firenena.

Conversando con algunos dueños de concesiones forestales, pequeños empresarios que pretenden (o pretendían) establecer negocios ecológicos, para mejorar sus niveles de vida y dar trabajo a sus paisanos y familia, supe que los “procesos de desarrollo comunal” se han chocado con un grave problema, el problema de siempre, por supuesto: los empresarios forestales con más dinero y, por supuesto, poder.

Sé que ha habido falta de iniciativa y fuerza por parte de los pequeños propietarios, para organizarse y defender sus tierras. Pero también es verdad que carecen de facilidades para obtener capacitación y recursos económicos que les permitan sacar un buen provecho del bosque. De pronto, aparecen empresas ya establecidas, que manejan grandes sumas de dinero. Estos convencen a unos cuantos dueños de vender sus acciones y luego obligan a todos los demás.

Me cuentan (y he visto) que esta clase de “abuso legítimo” sucede siempre en Madre de Dios. Como no pueden contratar un abogado (o todos los buenos abogados están comprados), simplemente pierden sus concesiones, vendiéndolas muy baratas. Tengo entendido que por 35 acciones (que equivalen a más de quinientas hectáreas de bosque), se pretende pagar a cada propietario 12 mil dólares. Esta suma, en Madre de Dios, apenas les alcanzaría para trasladarse a Puerto Maldonado, conseguir un terreno en invasión, dedicarse a dar servicio de mototaxi y sobrevivir…

Rehefa niresaka taminà mpitrandraka ala vitsivitsy, mpitrandraka madinika izay miezaka (na nanandrana) nanomboka hetsika ekolojika mba hanatsaràna ny kalitaon'ny fiainana sy hanomezana asa irao mpiray tanindrazana aminy, dia haiko fa mifandona aminà olana iray goavana ny “dingana fampivoarana kaominaly”, ilay olana efa nisy hatrizay: ireo mpitrandraka vaventy manambola, sy, mazava ho azy, manana fahefana be. Fantatro fa tsy dia nisy loatra hetsika santatra na ezaka avy amin'ireo tompontany madinika mba hifandaminana eo amin'izy samy izy sy hiarovana ny tanin-dry zareo. Saingy azo antoka ihany koa fa tsy ananan-dry zareo ny fitaovana hiofanana sy hidirana aminà loharano ara-toekarena ahafahan-dry zareo mahazo tombontsoa avy amin'ny ala. Atsy ho atsy, ireo orinasa tafapetraka, izay mampiasa vola be, dia hendresy lahatra ireo tompontany mba hivarotra amin-dry zareo ny taniny, ary avy eo hanery ny hafa hanao toy izany koa. Hoy izy ireo tamiko – ary hitan'ny masoko mihitsy – hoe ity endrika fanararaotana “eken'ny lalàna” ity dia matetika mitranga ao Madre de Dios. Koa satria tsy manana vola hanakaramana mpisolovava hiaro azy ry zareo – ary efa voavidin'ireo mpifanandrina rahateo sahady koa ireo mpisolovava mahay – dia very fotsiny izao ny tanin-dry zareo, amin'ny fivarotana azy ambany noho ny tokony ho vidiny. Mino aho fa ho anà petrabola 35 (mitovy lanja amin'ny ala mirefy 5 500 hektara), mandray 12 000 dolara amerikana ny tompontany tsirairay. Io vola io, ao Madre de Dios, dia zara raha ampy hifindràna mankany Puerto Maldonado, hividianana trano amin'ny fomba mampiahiahy sy hanombohana asa vaovao toy ny moto-taxi, mba hivelomana.

Farany, navoakan'ny bilaogy Grupo Periodismo Digital [ES] [9] ny lahatsoratra iray momba ireo mpanao gazety sy bilaogera ao amin'ny Liberty Radio ; bilaogera roa fantadaza no niresaka ny amin'ireo bilaogy sy ny lohahevitra mifampiankina amin'izany. Hita ao anatin'ilay lahatsoratra ireo rohy mitondra mankany amin'ny rakipeo manontolo tamin'ilay fandaharana tamin'ny onjampeo.

El sábado 26 de mayo, los bloggers y periodistas Juan Carlos Luján y Vladimir Terán Altamirano estuvieron en la cabina de Radio Libertad, como invitados del programa El Reportero, para hablar sobre los weblogs y su importancia en la sociedad… Pero los citados hombres de prensa también aprovecharon este momento para referirse a otros asuntos como la brecha digital, los podcast, los nativos digitales, la web 2.0…

Ny sabotsy 26 mai, tao amin'ny efitrano fitenenana an'ny Radio Libertad [10] ireo bilaogera sy mpanao gazety Juan Carlos Luján [11] sy Vladimir Terán Altamirano [12] , nasain'ny fandaharana El Reportero mba hiresaka momba ireo bilaogy sy ny lanjan'izy ireo ao anatin'ny fiarahamonina [peorviàna]. Noararaotin'ireo mpanao gazety nasaina ilay fotoana mba hiadiana hevitra momba ireo lohahevitra hafa toy ny fivakisana niomerika, ny  podcasts, ny fampianarana ireo teknolojia vaovao, ny Tranonkala 2.0.

Hatreo indray fa dia mametraka veloma mandra-pihaona aminareo.

Juan Arellano [13]