(Lahatsoratra teny Anglisy efa tamin'ny volana desambra 2007)
Ao Goatemala, ny fitantarana ivelan'ny tanàna renivohitra dia lazaina fa tsy zava-dehibe ho an'ny gazety nasionaly, ary noho izany dia tantara maro no tsy voatatitra. Na dia eo aza ny fipariahan'ny gazety manerana ny firenena, dia misy ireo gazety sasany misafidy mifantoka amin'ny fitantarana bebe kokoa ny firenena hafa ao amin'ny faritra. Bilaogera Charakotel [es] manao fanadihadiana amin'ny antsipirihany momba ny haino aman-jery, manakiana mafy ny media sy ny fitantarany momba ireo faritra ambanivohitra [1]:
La importancia de lo que sucede en la provincia es tal para Prensa Libre que en una misma página (la 25), arrincona acontecimientos intracendentes de cuatro distintos departamentos. Llama poderosamente la atención los contrastes que se dan al presentar las noticias departamentales de Guatemala (el diario Prensa Libre es de circulación nacional en Guatemala) y las páginas enteras a las noticias de Venezuela, a la que le dedican además el editorial del día; Bolivia y Ecuador.
Ny maha-zava-dehibe ny zava-mitranga ao amin'ny faritra ambanivohitra ho an'i Prensa Libre (gazety ao an-drenivohitra) dia hita ao anatin'ny pejy iray ihany (p.25), manangona ny zava-mitranga rehetra tsy dia manan-danja ao amin'ny departemanta efatra samihafa izy. Zava-dehibe ny manamarika ny fahasamihafana misy eo amin'ny vaovao any ambanivohitra (misandrahaka manerana ny firenena iray manontolo ny Prensa Libre), sy ireo pejy marobe natokana hitantarana an'i Venezoela, na dia ny famoahana androany aza, fanampin'izany, manome fitantarana bebe kokoa momba an'i Bolivia sy Ekoadaoro.
Manana toerana manokana ao amin'ny haino aman-jery Goatemalteka i Venezoela, ary indrisy mihoatra noho ireo zava-mitranga any amin'ny faritra ambanivohitra, ny lohatenin-gazety androany, nivoaka tao amin'ny lahatsoratr'i Guate360 [es] mitondra ny lohateny hoe “Misy vidiny ao Guate ny lohan'i Chavez [2]“.
No sabremos exactamente los detalles del plan de complot que ha llegado a las manos del gobierno de Hugo Chavez [3], lo que agrega incertidumbre de la visita a Guatemala en Enero próximo. ¿Un complot donde el gobierno de Estados Unidos estaría implicado? Me recuerda mucho al documental de War on Democracy [4].
Tsy fantatsika mazava ny antsipirian'ny drafitra fantatry ny governemantan'i Hugo Chavez, ary ankehitriny tsy azo antoka ny fitsidihany ao Goatemala amin'ny volana janoary. Mety ho drafitra iray misy idiran'ny governemanta Amerikana ve izany? Mampahatsiahy ahy ny horonantsary fanadihadiana momba ny Ady momba ny demokrasia izany.
Saingy tsy ny tsy fahampian'ny vaovao sy fampahafantarana ny faritra ambanivohitra na ny fanindriana manokana an'i Venezoela no mampiahiahy ireo bilaogera sasany, fa ny fihenan'ny sehatra hanapariahana ny hevitra, izay tokony hitadiavana toerana hafa. Ankehitriny, satria ahafahana mametraka fanehoan-kevitra avy amin'ny mpamaky ny tranonkalan'ny gazety maro, misy ny fanakianana sasany mikasika ny fomba ampiasàna izany. Mario Cordero ao amin'ny Diario Paranoico [es] tamin'ny lahatsorany Fahalalaham-pitenenana [5] [es] milaza ny fomba nilazan'ny talen'ny iray amin'ireo gazety goavana indrindra momba ny fanehoan-kevitra navelan'i Mario, [6] izay nilazàny fa tsy mitovy hevitra amin'ny “ny boky tsara indrindra tamin'ny taona” izy ary mieboebo loatra ny fihetsik'ilay tale:
..En el blog “abierto” de El Periódico, envié de nuevo mi comentario a lo expresado por el señor Font, pues no me pareció justa su calificación hacia mí diciendo que, como opino distinto a él, yo ni siquiera “había leído la novela”. Lamentablemente, los censores de elPeriódico ni siquiera dejaron pasar ese comentario. En Guatemala, casi nunca nos animamos a opinar, mucho menos cuando queremos contrariar una opinión de una persona “respetable”….
Ao amin'ny bilaogy “misokatra” an'i El Periodico, naneho hevitra momba ny hevitr'Atoa Font aho, satria tsy rariny ny sasany amin'ireo fanehoan-keviny, milaza fotsiny fa tsy mitovy hevitra isika, satria tsy namaky ilay boky aho. Mampalahelo fa tsy maintsy nanampy aho fa tsy namoaka ny hevitro izy ireo. Ao Guatemala, dia tsy sahy maneho ny hevitsika isika, indrindra raha mifanohitra amin'ny fomba fijerin'ny olona iray “mana-kaja”.
Nikitika ireo bilaogera ihany koa ny fifandraisana amin'ireny olona “mana-kaja” ireny sy ny olona ao amin'ny governemanta. Mihevitra ny sasany fa mahazo fijerena manokana avy amin'ny fampahalalam-baovao mahazatra ireo mpanao politika. Bilaogera Quicheleño [es] nanampy [7] hoe:
Recientemente, Prensa Libre criticó al presidente electo Alvaro Colom [8]por haber tenido la temeridad de decir que iba a gobernar para los pobres. Ni siquiera ha llegado Colom al poder y ya le están haciendo la vida imposible. El editorial en cuestión no habría sido motivo de crítica si no fuera porque cuando en marzo del 2004 Berger dijo que el suyo era un “gobierno de empresarios” [9] Prensa Libre no dijo nada.
Vao haingana, nitsikera ny filoha voafidy Alvaro Colom ny Prensa Libre noho ny fahasahiana milaza fa manohana ny vahoaka mahantra ny governemantany. Tsy niandraikitra ny fahefana akory izy, dia efa nanome fotoan-tsarotra ho azy ny gazety. Tsy nohadihadiana manokana ny lahatsoratra, saingy raha oharina tamin'ny Martsa 2004, raha nilaza ny filoha Berger fa manohana ny mpandraharaha ny governemanta, tsy nilaza na inona na inona ny Prensa Libre.
Fanampin'izany, Cordero nanampy hoe [5]:
Lo verdaderamente molesto es que se creen defensores de la libertad de expresión, siempre y cuando esa expresión no vaya en contra de sus propias opiniones.
Ny mahasosotra ahy dia ny haino aman-jery no mpiambina ny fahalalaham-pitenenana, fa rehefa tsy manohitra ny heviny manokana ireo hevitra lazaina.
Nahazo aina ireo bilaogera nahafantatra fa misy ireo fomba hafa hanapariahana vaovao sy torohay.