(Lahatsoratra teny Anglisy efa tamin'ny volana Aogositra 2008)
Nisaona ny fahafatesan'ilay [1]poeta Palestiniana Mahmoud Darwish [2] androany ny bilaogera manerana ny tontolo Arabo. Lahatsoratra marobe no nivoaka an-tserasera tamin'ny teny Arabo sy Anglisy talohan'ny nanamafisana ny vaovao ofisialy momba ny fahafatesany.
Fantatra amin'ny tononkalony izay mampiseho ny fijalian'ny vahoaka Palestiniana, ny fanirian'izy ireo hanana firenena sy ny fifandirana anatiny eo amin'ireo antoko Palestiniana isan-karazany ity poeta efa nahazo loka ity, izay efa nadika tamin'ny fiteny maherin'ny 22 ny sangan'asany Teraka tany Palestina ara-tantara [3], izay Isiraely amin'izao fotoana izao, namela tononkalo amin'ny boky maherin'ny 30 sy angona valo, ary manana mpankafy an-tapitrisany i Darwish.
Avy any Jerosalema, milaza i Marian Houk ao amin'ny UN-Truth [4] fa ny fahafatesan'i Darwish dia:
.. the top news story here. Never mind the Olympics, or John Edward’s affair….
.. vaovao voalohany eto. Tsy miraharaha ny Lalao Olaimpika, na ny raharaha John Edward ….
Mamaritra ny mampiavaka ny tononkalon'i Darwish ihany koa izy:
It’s probably true that you need to understand the history of the Palestinian-Israeli conflict in order to really appreciate the poignant and intense economy with which Mahmoud Darwish described how Palestinians see the situation.
Marina angamba fa mila mahatakatra ny tantaran'ny fifandonana Palestiniana sy Isiraeliana ianao mba hankafy tokoa ny toe-karena maranitra sy henjana izay namaritan'i Mahmoud Darwish ny fomba fijerin'ny Palestiniana ny toe-draharaha.
Nilaza ihany koa ity bilaogera efa nihaona imbetsaka tamin'i Darwish ity fa tsy hitovy intsony izao tontolo izao rehefa tsy eo ity poeta ity :
I saw Mahmoud Darwish over more than two decades in Beirut, in Damascus, in Washington, in New York, in London, in Paris, in Geneva — and last month in Ramallah. He was part of my life, and part of the lives of every Palestinian in Jerusalem and Ramallah and everywhere. And now, he is gone, and the world is not the same.
Nahita an'i Mahmoud Darwish aho nandritra ny 20 taona mahery tany Beirota, Damaskosy, Washington, New York, Londra, Paris, Geneva – ary tamin'ny volana lasa teo tao Ramallah. Anisan'ny fiainako izy, ary ampahany amin'ny fiainan'ny Palestiniana rehetra tao Jerosalema sy Ramallah ary na aiza na aiza. Ary ankehitriny, lasa izy, ary miova izao tontolo izao.
Mizara ny tononkalo tiany indrindra izy – tantara baiboly an'i Yousef (Josefa):
Oh my father, I am Yusuf
Oh father, my brothers neither love me nor want me in their midst
They assault me and cast stones and words at me
They want me to die so they can eulogize me
They closed the door of your house and left me outside
They expelled me from the field
Oh my father, they poisoned my grapes
They destroyed my toys
When the gentle wind played with my hair, they were jealous
They flamed up with rage against me and you
What did I deprive them of, Oh my father?
The butterflies stopped on my shoulder
The bird hovered over my hand
What have I done, Oh my father?
Why me?
You named me Yusuf and they threw me into the well
They accused the wolf
The wolf is more merciful than my brothers
Oh, my father
Did I wrong anyone when I said that
I saw eleven stars and the sun and the moon
Saw them kneeling before me?
O ry raiko, Yusuf aho
O ry ray, ny rahalahiko tsy tia ahy na tsy te-ho eo akaikiko
Enjehin'izy ireo aho ary torahany vato sy teny
Tiany ho faty aho mba hahafahany manao teny fankalazana
Nakaton'izy ireo ny varavaran'ny tranonao ary navelan'izy ireo tany ivelany aho
Nandroaka ahy tany an-tsaha izy ireo
O ry raiko, nopoizinin'izy ireo ny voaloboko
Nosimban'izy ireo ny kilalaoko
Rehefa nilalao ny voloko ny rivotra malefaka, dia nialona izy ireo
Feno fahatezerana amiko sy aminao ry zareo
Inona no nesoriko tamin'izy ireo, ry raiko?
Nijanona teo an-tsoroko ny lolo
Nianjera tamin'ny tanako ny vorona
Inona no nataoko, ry raiko?
Nahoana no izaho?
Nantsoinao hoe Yusuf aho ary natsipin'izy ireo tao anaty lavadrano aho
Nampangain'izy ireo ny amboadia
Ny amboadia dia mamindra fo bebe kokoa noho ireo rahalahiko
O, ry raiko
Nanisy ratsy olona ve aho rehefa niteny izany?
Nahita kintana iraika ambinifiolo sy masoandro ary volana aho
Nahita azy ireo nandohalika teo anatrehako?
Jordaniana Samer Marzouq, manoratra ao amin'ny Jazarah [5], milaza fa fahaverezana goavana ho an'ny tontolo Arabo ny fahafatesan'i Darwish .
Bad news, the greatest Arab poet, the Palestinian Mahmoud Darwish has died today in a hospital in Huston in the USA, this is a big loss for the Arab cultural scene, rest in peace Mahmoud Darwish, rest in peace.
Vaovao ratsy, namoy ny ainy androany tao amin'ny hopitaly iray any Huston any Etazonia ilay poeta Arabo lehibe indrindra, Palestiniana Mahmoud Darwish, fahaverezana goavana eo amin'ny sehatra ara-kolontsaina Arabo izany, mandriam-piadanana Mahmoud Darwish, mandriam-piadanana.
Bilaogy Toniziana Khil We Lil [6] manamarika ny fahafatesan'i Darwish, milaza hoe:
عملاق آخر يمضي
Namoy ny ainy ny olo-manga iray. Another giant passes away.
Tafintohina noho ny vaovao i Radwa Osama [7], avy any Ejypta ary miandry ny hafatra avy amin”i Darwish – amin'ny alalan'ny poeta hafa:
يخبرنى عمرو منذ قليل بلهجة حزينة – محمود درويش مات -أكدت عليه أكثر من مرة أن لا يخبرنى بأخبار الموت مرة واحدة – بعدها بقليل يدير صوت محمود درويش على الكمبيوتر – أسمعه بحزن صافى – لا أجد كلاما كثيرا يمكننى أن أضيفه مرة آخرى – لكنى عن جد حزينة – حزينة جدا – كنت أفكر فى المرة القادمة لزيارة محمود درويش الى القاهرة ، تخيلتها فى الجامعة المريكية ، كنت أحضر نفسى لتلك النشوة – ياااااه منذ وقت طويل لم اسمع درويش – كلما ضاقت روحى ، استمعت الى صوته ، فهو قادر على تهدئتى دوما-يسألنى عمرو “تفتكرى محمود درويش بيعمل ايه دلوقتى”-أفكر بمنطقية شديدة فيما يفعله محمود درويش الأن -ربما يتأمل التجربة بعمق ، ليكتب قصائد عديدة ليرسلها إلينا نحن المشتاقين دوما إلى كلمة حقيقية – بعد قليل سأفقد مذاق الشعر -محمود درويش أمازلت ترى أن الموت يخطئنا؟! -أنتظر منك ان ترسل بقصيدة مع أول عابر عندك – فالشعراء لا يموتون
Tamin'ny feo malahelo, nilaza tamiko i Amr fa maty i Mahmoud Darwish. Nangataka azy imbetsaka aho mba tsy hilaza tantara toy izany amiko. Fotoana vitsy taty aoriana, nihaino ny feon'i Mahmood Darwish tao amin'ny solosaina izahay. Henoko ny alahelony miharihary. Tsy mahita teny maro ampiana aho fa malahelo tanteraka. Nihevitra aho fa amin'ny fitsidihany manaraka an'i Kairo, dia ho any amin'ny Oniversite Amerikana izany. Niomana ho amin'io hetsika io aho. Efa ela no nandre farany an'i Darwish. Nihaino azy aho isaky ny tezitra. Afaka nampitony ahy izy. Nanontany ahy i Amr hoe: “Inona no heverinao fa ataon'i Mahmoud Darwish amin'izao fotoana izao?” Mieritreritra ho azy aho hoe: “mandinika ny traikefa (ny fahafatesana) i Mahagoud Darwish amin'izao fotoana izao, mba hanoratra tononkalo iray, ary handefa izany ho antsika, olona izay maniry ny fahamarinana. Tsy ho ela aho dia hiala amin'ny fankafizana tononkalo. Mahmoud Darwish, mbola mihevitra ve ianao fa mamitaka antsika ny fahafatesana?! Miandrandra tononkalo iray avy aminao aho, amin'ny olona voalohany mifandray aminao. Tsy maty mandrakizay ny poeta.
Sary avy amin'i Mahmoud Darwish [8] tao amin'ny Wikimedia Commons
