Ny haintany tany Guadeloupe sy tany Martinique

(Marihina fa tamin'ny 12 Martsa 2010 no nivoahan'ny lahatsoratra teny Anglisy)

Araka ny hita tamin'ny lahatsoratra tato amin'ny Global Voices, niaina haintany nahery vaika ireo vahoaka Karaibeana tao anatin'ny herinandro vitsivitsy.

Naneho hevitra momba ity loza voajanahary nisy fiantraikany teo amin'ny fiainan'izy ireo andavanandro sy teo amin'ny tontolo ara-politika ity ireo bilaogera ao Karaiba.

Manomboka ny volana Janoary ka hatramin'ny fiandohan'ny volana Jona ny andron'ny Karemy (vanim-potoana fifadian-kanina sy ny famehezan-tena ho an'ireo Katolika) any Karaiba. Mifandraika amin'ny vanim-potoana tsy fisian'ny orana sy ny hafanana ambony dia ambony izany vanim-potoana izany izay ahitana ny fahamainan'ny tany tanteraka.

Tany Martinika, nanambara ny faratampon'ny Karemy niaraka tamin'ny tononkalo i Bondamanjak:

Le carême a mis son costume de saison blanche et sèche en Martinique.

Nisalotra ny fanamiany amin'ny vanim-potoana fotsy sy maina eto Martinika ny Karemy.

…kanefa tsy nanafina ny tena zava-misy mandoro amin'ny hafanana izany:

On note du 34°c dans la journée et … 29°C à 19h.

Marihina fa 34°c ny maripàna ny tontolo andro….29°c amin’ny 7 ora hariva.

Nanome ohatra hafa momba ny voka-dratsin'ity haintany ity teo amin'ny tontolo iainana i Bondamanjak tamin'ny alàlan'ny fitantarana ny hatairana tsapan'ireo Martinikey ny faran'ny herinandro rehefa nahita ny afo teo akaikin'ny volkano tao amin'ny Nosiny, ny Tendrombohitra Pelée .

Les feux de brousailles se multiplient et depuis dimanche les pentes de la Montagne Pelée, le plus haut sommet de l'île, sont léchées par des flammmes. Les pompiers s'affèrent pour sécuriser les habitations mais ne peuvent rien faire pour circonscrire l'incendie. Il faudrait un canadair mais il n'y en a pas dans le département.

Nihanitombo ny kirihitrala may ary efa hatramin'ny Alahady no may ny tehezan'ny Tendrombohitra Pelée izay anisan'ny tendrombohitra avo indrindra ao amin'ny Nosy. Efa nanao izay ho afany ireo mpamonjy voina mba hiarovana ny toeram-ponenana kanefa tsy afaka nanao na inona na inona hamehezana ny afo. Nilaina ny fantson-drano kanefa tsy nisy teo an-tanàna.

Niteraka ahiahy teo amin'ny mponina Martinikey ity toe-draharaha ity, izay nitarika ny Sampan-draharaha misahana ny Fanaraha-maso ny Volkano sy ny Horohorontany ao Martinique (OVSM), hamoaka filazana manokana ny Talata, mba hampitoniana ny ahiahin'ny mponina. Navoakan'i Montray Kreyol eto indray.

Depuis dimanche, un incendie s’est déclaré dans la zone de la coulée de la Rivière Claire, sur le flanc sud-ouest de la montagne Pelée. Entre dimanche soir et lundi soir, le feu s’est propagé vers les hauteurs jusqu’aux dômes, et ce matin, mardi 9 mars, des fumées se dégagent par endroit des zones calcinées.

Ce feu et les fumées associées n’ont aucun lien avec une quelconque activité volcanique.

Hatramin’ ny Alahady, nisy afo tany amin'ny faritra fikorianan'ny Renirano Claire, teo amin'ny ilany atsimo-andrefan'ny tendrombohitra Pelée. Teo anelanelan’ny harivan’ ny Alahady sy ny harivan'ny Alatsinainy, niparitaka niakatra ny afo ka tonga hatreny an-tendrony , ary nivoaka avy tamin’ny toerana nisy lavenona ny setroka ny marainan'ny Talata 9 Martsa.

Tsy nisy ifandraisany tamin'ny volokano akory ity afo sy setroka ity.

Tamin'ny volana Oktobra (2010), nokarakaraina tany Guadeloupe ny  “Andron'ny rano” fanao isan-taona, natao hanentanana ny maha-zava-dehibe ny fandrindrana sy ny fitantanana ny rano eo amin'ny Nosy. Ankehitriny, niresaka momba ity lohahevitra ity indray ilay bilaogera ao Martinika, Montray Kreyol, izay nampitondrainy ny lohateny hoe “Ny tsy fahampian-drano“. Nofintinin'ity bilaogera ity fa raha tsy misy ny fandraisana andraikitra ara-politika matanjaka dia tsy misy ny fitantanana mahomby ny rano .

Ary momba ny resaka politika ao Guadeloupe, ilay bilaogera mpandala ny tontolo iainana sady olo-malaza ara-politika antsoina hoe Harry Durimel, izay nanao fanentanana ho amin'ny fifidianam-paritra  (ny 14 sy 21 Martsa) dia namoaka ny lahatsoratra mitondra ny lohateny hoe “ny volamena manga sy ny fomba hanangonan-drano” nitanisany ny fepetra rehetra hitsitsian-drano ao an-tokantrano sy any ivelany, amin'izao vanim-potoanan'ny tsy fahampian-drano izao.

Niatrika ity toe-java-tsarotra ity teo amin'ny andavanandrom-piainany ry zareo Goadelopeana, araka ny nofaritan'ilay bilaogera Géraldine en Guadeloupe ato, izay faly tamin'ny nilatsahan'ny orana voalohany tao anatin'ny iray volana:

Youpi, il a plu : ça fait pratiquement plus d'un mois que nous n'avons pas eu de pluies conséquentes. Ajoutez à ça que la saison des pluies cette année a été particulièrement sèche et vous avez une Guadeloupe grillée par le soleil. La terre craque, les plantes et pelouses sont jaunes et les escargots et grenouilles ont disparues. Du coup, on commence à parler de restrictions :

- interdiction d'arroser les pelouses

- ne laver les voitures que dans les stations de lavage

- ne pas remplir les piscines

On commence à craindre des coupures tournantes sur le réseau.

Oe, nirotsaka ny orana :efa ho iray volana izay isika tsy nahita orana. Ampio amin'izany ny vanim-potoan'ny orana tamin'ity taona ity izay tena maina ary hitanao izany Guadeloupe main'ny masoandro izany. Nitresaka ny tany, mavo daholo ny zava-maniry sy ny bozaka ary nanjavona ny sifotra sy ny sahona. Tampoka teo dia niresaka famerana ny olona.

-Rarana ny fanondrahana bozaka .
-Tsy azo sasana afatsy eny amin'ny toerana natokana ho an'izany ny fiara.
-Tsy azo fenoina rano ny dobo filomanosana

….
Nanomboka niahiahy delestazin-drano ny olona

Atombohy ny resaka

Mpanoratra, azafady Hiditra »

Torolalana

  • Miandry fanekena ny hevitra rehetra. Aza alefa in-droa ny hevitra.
  • iangaviana ianao haneho fifanajàna amin'ny hevitra rehetra. Tsy ekena ny hevitra feno fankahalàna, vetaveta, mamely olona manokana.