Nandritra izay telo taona izay, nampiasa ny fahalalàna mikasika ny “permaculture” [fambolena tsy tapaka] i Alex Yakaumo mba hampianarana ny daholobe ny voajanaharin'i Suriname

Nampiasaina foana ny akora simika teo amin'ny sehatry ny fambolena tao ami'ny firenena. Kanefa ,araka ny fanadihadihana nataon'ny International Institute for Sustainability [Ivontoerana Iraisampirenena ho amin'ny Fampandrosoana Lovainjafy] tamin'ny taona 2012 dia misy maro ny fomba ahafahan'ny fambolena lovainjafy mivoatra. Maro ny sakana tsy maintsy ihoarana, toy ny tsy fahampian'ny fiofanana.

Te hanova ny tantana AtoaYakaumo. Rehefa nahazo ny sertifikàn'ny famolavolàna ny fambolena tsy tapaka avy amin'ny Ivontoeram-Pikarohana Fambolena Tsy Tapaka Karaibeana ao Barbados ary nanapa-kevitra hanokam-potoana hampianarana momba ny tontolo iainana ara-pambolena mizaka tena sy manomana atrikasa any Commewijne, toerana ipetrahany.

Miorina eo amoron'ny reniranon'i Suriname ary akaikin'ny morontsiraka Atlantika, miara-miasa amin'ireo fikambanana hafa mitovy tanjona amin'izany eo an-toerana ankehitriny sy ireo foko avy any ambanivohitra ko ny kaominina misy azy. Manazava Atoa Yakaumo fa tsy manery ny olona hianatra ny fomba fambolena tsy tapaka izy. Miandry ny fahavononan-dry zareo handray ny fototra izy ka hanomboka ny fampiofanana.

“Zavatra tokony ho avy amin'ny olona izany satria olona ho an'ny olona,” hoy ny fanamafisany. “Koa tsy hanery na inona na inona aho, fa manolotra izany varavarana misokatra izany raha vonona ry zareo, dia afa-mandray anjara.”

Tafiditra ao anatin'ny tombontsoa lehibe raisin'ny olona mampihatra ny “permaculture” ny fahavitan-tena sy ny fanafoanana izay mety hitera-doza eo amin'ny olona sy ny tany amin'ny vokatra simika.

Afaka mahita vaovao sy manoratra ny olona raha raha te-handray anjara amin'ny lesona na atrikasa amin'ny alàlan'ny pejy Facebook -n'i Alex Yakaumo Permacultuur in Commewijne.

Niresaka ny asany tamin'ny Global Voices izy.

Global Voices (GV) : Azonao hazavaina aminay ve ny tombontsoa azo avy amin'ny permaculture sy ny antony mahaliana izany aminao?

Alex Yakaumo (AY): I came to Suriname in 2011 to live self-sustainably. Before that, I lived in Holland, but I travelled for a few years, in India mostly, and I really got the taste of being free — just self-supporting — and when I came to Suriname, I eventually started looking for ways to grow [food] in a sustainable way, and this is how I came across permaculture. I started to look for courses, and the second course was just starting in Barbados at the Caribbean Permaculture Research Institute. So, I was quite lucky.

To me, permaculture is bringing the different components of nature together in such a way that they enhance each other for the benefit of all beings.

Alex Yakaumo (AY) : Tonga teto Suriname aho tamin'ny taona 2011 mba hiaina hahavita tena. Talohan'io aho niaina tao Holandy fa nandehandeha nitety tany nandritra taona vitsivitsy, indrindra tao India. Nanandrana ny tsiron'ny fahafahana aho – nahavita tena fotsiny izao – ka rehefa taty Suriname aho dia nitady fomba hambolena hatrany aho ka izany no nahitako ny “permaculture” [fomba fambolena tsy tapaka]. Nanomboka nitady lesona aho, ary ny faharoa kosa dia nanomboka tany Barbade any Karaiba tao amin'ny Ivotoerana momba ny Permaculture. Tena nanam-bintana tokoa aho.

Amiko, mampifandray ireo singa samihafa amin'ny natiora sy ny fomba ahafahan'izy ireo manatsara sy mandray soa amin'ny zavamananaina rehetra ny permaculture

GV:Inona avy ireo hevi-dehibe ifantohanao amin'ny fampiofanana ataonao?

AY: I'm focusing now on teaching people how to grow without [using] synthetic products. It's the starting point — because most people in Suriname only know how to use chemicals — chemical fertilisers and herbicides are so ingrained in the system. My first aim is really to get people to understand the purpose of the soil itself, so they can start to appreciate the benefit of healthy soil and stop spraying.

AY: mifantoka amin'ny fampianarana ny olona hamboly tsy mampiasa vokatra sentetika aho amin'izao fotoana izao. Ity no teboka fanombohana satria tsy mahay afa-tsy ny mampiasa akora simika ny ankamaroan'ny olona any Suriname, ny zezika sy ny famonoana ny tsiparifary simika izay efa tena lalim-paka ao amin'ny rafitra. Ny hahatonga ny olona hahatakatra ny ilaina tany no tanjoko voalohany,mba hahafahan'izy ireo mahita ny tombotsoan'ny tany salama, ny mba hanajanonan'izy ireo ny fikarakarana (ny voliny)

GV:Olona firy no nasainao nandray anjara?

AY: Up to 1,000 people now. For the last two months I’ve been busy every weekend, training teachers. I'm also doing school garden projects with two organisations. There's a big interest in permaculture here, because most people know that all the vegetables are being sprayed [with chemicals] and they really want to learn an alternative method, but nobody is sharing this knowledge. You just have to know the dynamics of nature, so we can let nature do the work for us instead of fighting against it. For such a small population [in the area], most of the time my lectures are full. Most of the time, a lot of people come because they are so interested in learning how to grow.

AY: Arivo eo ho eo hatramin'izao. Sahirana nampiofana ireo mpampianatra aho nandritra faran'ny herinandro nandritra izay roa volana izay. Mandray anjara amin'ny tetikasan'ny zaridainan'ny sekoly iray miaraka amin'ny fikambanana roa ihany koa aho. Tena mahaliana ny permaculture eto, satria mahafantatra ny ankamaroan'ny olona fa karakarana amin'ny akora simika ny legioma rehetra ka tena maniry ny hianatra fomba hafa izy ireo, saingy tsy misy olona mizara izany fahalalana izany. Ilainareo ihany ny mahafantatra ny toetran'ny natiora mba ahafahan'ny natiora miasa ho anareo fa tsy ny miady aminy. Feno ny fampianarako amin'ny ankamaroan'ny fotoana raha ho an'ny mponina vitsy (eto amin'ity faritra ity). Maro ihany koa ny olona tonga satria te hianatra hamboly izy ireo.

GV: Ahoana ny fomba ataonao amin'ny fampianarana ny permaculture?

AY: I do it in two ways. I do a lecture, and based on the lecture, they have the opportunity to do a workshop. In the lecture, I am sharing an introduction about just one part of permaculture, which I call ecological gardening. That's the biggest interest now for people: how to grow their own vegetables. In my talk, I stress the importance of taking care of the earth, and explore the different dynamics of Mother Nature in a very basic way.

I explain what soil is and talk about its importance. Then, I show them the pictures from my own garden — including composting — so they see what is possible. I talk about fertilisers; I talk about different herbicides and pesticides, and then I invite them to join the workshops so they can learn — the easy way — to set up their own garden, all with local resources, like branches, stems, and leaves.

It's not so technical; it's really about giving people the experience, so they can relate to the concept a lot better.

It's just opening people's eyes to what they already have — most of them have seen this already, but they couldn't connect the dots. I think permaculture really speaks to people. Still, I'm always surprised at the amount of people who come to the lectures.

AY : Amin'ny fomba roa no anaovako azy. Tsy maintsy mampianatra aho aloha, mifototra amin'io no ahafahan'ny olona mandray anjara manao atrikasa. Ny lesoko dia taridalana amin'ny endrika iray amin'ny permaculture (fambolena mandavataona), izay antsoiko hoe zaridaina ekôlôjika. Izay no tena mahaliana ny olona amin'izao fotoana izao: ahoana ny hamboleny legioma ho azy ireo manokana. Ao amin'ny lesoko aho manasongadina ny maha-zavadehibe ny fikarakarana ny nofontany sy ny fitrandrahana ireo fomba samihafana ny Natiora Reny amin'ny fomba tsotra dia tsotra.

Hazavaiko ny atao hoe (nofon-)tany sy ny mahasarobidy azy. Avy eo, asehoko azy ireo ny sarin'ny zaridainako, ary ataoko ao ny zezika, mba ahitan'izy ireo izay azo tanterahina. Lazaiko azy ireo ny zezika sy ireo karazana famonoana ahidratsy sy parasy, ary manasa azy ireo aho handray anjara amin'ny atrikasa iray aho mba hahafahan'izy ireo mianatra manamboatra ny zaridainany avy amin'ny akora eo an-toerana toy ny rantsa-kazo, taretra sy ravina.

Tsy dia ara-teknika loatra izany. Fa natao io hahabe voho ny fahaizany, mba hahaizany bebe kokoa ny tsririn-kevitra.

Fanokafa-maso ny olona amin'izay efa ao aminy izany: efa nahita izany ny ankamaroan'izy ireo saingy tsy nampifandray azy ireny. Heveriko fa tena miteny amin'ny olona ny permaculture [fomba fambolena tsy tapaka]. Nefa dia mbola gaga foana aho amin'ny hamaroan'ny olona manatrika fampianarana.

GV : Inona no lafiny tsara indrindra amin'ny asanao ?

AY: I enjoy seeing the pictures people share with me of their own gardens. I especially like to see when the children in the community are learning to grow plants in this way. Then is when I really feel the satisfaction that comes from doing all this work.

AY :  Tiako ny mijery ny sarin'ny zaridainan'ny olona asehony ahy. Tiako indrindra ny mahita ankizy ao amin'ny fiaraha-monina mianatra mamboly zavamaniry toy izao. Avy amin'izany tena ahatsapako ny fahafinarena manao izany asa rehetra izany.

GV: Mampiasa ny tambajotra sosialy ve ianareo hanairana ny sain'ny olona na hampitomboana ny fandraisan-dry zareo anjara?

AY: Facebook is the most used social media platform over here. I'm not a big fan of it, but in this case it's the best way to reach people. I'm looking for help from social media professionals who like to do this sort of posting, so I can just oversee what's happening.

AY : Facebook no sehatra tambajotra sosialy ampiasaina indrindra eto. Tsy mpankafy loatra aho, saingy amin'ity tranga ity dia io fomba tsara indrindra hahazoana olona. Mitady fanampiana avy amin'ny matihanin'ny haino aman-jery sosialy aho izay te hanao ireny karazana famoahana ireny, mba hahafahako manara-maso ny zava-mitranga.

GV: Inona ny tanjonao amin'ny ho avy?

AY: I am looking to set up an organisation called Wholesome Living. Wholesome Living consists of five pillars: care of the mind, physical exercise, knowledge of food, permaculture or living in harmony with nature, and contributing to society in a beneficial way. This is my way of life.

AY : Te hanangana fikambanana antsoina hoe Wholesome Living( Fiainana mahasoa ) aho. Ahitana andry dimy ny Wholesome Living: ny fikarakarana ny fanahy, ny fampiasam-batana, ny fahalalana sakafo, ny permaculture na ny fiainana mifanaraka amin'ny natiora, ary ny fandraisana anjara tsara amin'ny fiaraha-monina. Izany no fomba fiainako.