(Marihina fa tamin'ny 7 Jolay 2007 no nivoahan'ny lahatsoratra teny Anglisy)
Hatramin'izao, tena mafana ny volana Jolay any Maraoka, amin'ny maripana mahatratra any amin'ny 40 degre any. Na dia tsy dia nafana tahaka ny tamin'ny herintaona aza (2006), dia toa hita fa nijaly tokoa ireo Maraokana mponina (indrindra ireo vahiny monina eto). Nitaraina noho ny hafanana i Evelyn in Morocco [1], mponina ao Fez ary nilaza hoe “Tena mafana dia mafana izao eto Fes. Toy ny enta-mavesatra ny hafanana rehefa mivoaka any ivelany ianao.”
Toa somary nangatsiatsiaka kokoa i Rabat, araka ny Braveheart-does-the-Maghreb [2], izay niteny hoe:
I was going to talk about how hot it is here, but then I saw this [3] and decided perhaps not. I am so fortunate that even on the hottest days; the sea breeze has been blessedly cool, and even chilly at night. We are still sleeping with a blanket, so nothing much to complain about eh?
Hiresaka momba ny hafanana eto aho, saingy rehefa nahita ity [3] aho dia nanapa-kevitra ny tsy hanao izany indray. Tsara vintana aho fa na dia tamin'ny andro mafana indrindra aza; tena nangatsiatsiaka ny rivo-dranomasina ary namirifiry mihitsy aza tamin'ny alina. Mbola matory miaraka amin'ny bodofotsy izahay, ka tsy tokony hisy hitarainana noho izany eh?
Niaraka tamin'ny hafanan'ny lohataona ny adihevitra mafana. Nametra-panontaniana ny lahatsoratra iray tao amin'ny Reuters [4] raha toa ka ny tenim-paritra ao Maraoka hoe darija [5] no tokony atao fiteny ofisialin'i Maraoka, na dia tsy manana endrika an-tsoratra voafaritra mazava aza izany. Ny teny Arabo Lasitra Maoderina (aka “Fus'ha”) no fiteny ofisialy, raha ny Frantsay kosa no fiteny nampiasain'ny mpanjanaka tao Maraoka ho an'ny fandraharahana sy ny toekarena, ary ny gazetiboky sy ny gazety maro ihany koa. Ny The View from Fez [6] no bilaogy voalohany namoaka ity tantara ity, ary nangataka ny hevitry ny mpamaky momba ilay lahatsoratra.
xoussef [7] no voalohany namaly ary nilaza hoe:
there is a need to make Darija a written language. in other countries, to know how to read and write is enough to access a large selection of material and information, like news paper, the written language is more or less the same as the spoken. for a Moroccan in order to read a news paper, you need to learn a hole new language, not only an alphabet.
now, is there any intention to make it a written language? clearly no.
Ilaina ny hanoratana ny fiteny Darija. Any amin'ny firenen-kafa, ny fahaizana mamaky sy manoratra dia efa ampy ahafahana misafidy ny fitaovana sy ny fampahalalam-baovao maro isankarazany, toy ny gazety, ny teny soratana dia mitovitovy amin'izay teny tononina am-bava. Ho an'ny Maraokana, mila mianatra ny fiteny vaovao iray manontolo ianao, fa tsy ny abidy ihany mba hamakiana gazety.
Moa ve misy ny fikasana hanaovana azy ho fiteny voasoratra? miharihary fa tsia.
Ilay bilaogera بْلا فْرَنْسِيَّه [8], izay midika hoe “tsy mila Frantsay” namaly hoe:
I am not against using Darija in communicating with the masses; this is what a dialect for. However, turning Darija into a written language, a language of science is a plain joke. This call is coming from those who didn’t go to public schools and never learned the formal (or standard) Arabic and those who have Arabic as their second or third language…. Unsurprisingly, they are all francophone…
Tsy manohitra ny fampiasana ny Darija aho amin'ny fifandraisana amin'ny vahoaka ; Izany no ampiasana ny fitenim-paritra. Na izany aza, ny famadihana ny Darija ho amin'ny fiteny nosoratana, vazivazy tsotra izao ny fitenin'ny siansa . Ity antso ity dia avy amin'ireo izay tsy mankany amin'ny sekolim-panjakana ary tsy nianatra mihitsy ny fiteny Arabo ara-dalana (na amin'ny ankapobeny) na ireo mampiasa ny teny Arabo ho fiteny faharoa na fahatelo …. Tsy mahagaga fa frankôfonina izy rehetra.
Nanoratra ihany koa momba ilay lahatsoratra ny The Morocco Report [9] :
So what can Moroccans do? Last fall, Nichane, a sister magazine to French-language TelQuel, was released and immediately shut down (on unrelated charges), though it is now back and running – it was the first magazine to be published in darija. Singers, rappers, those of the spoken word – all produce their material in darija. Radio is often in darija, 2M is often in darija, and as the Reuters article states, there is now a book of poetry in darija. Darija is the language of the Moroccan heart.
Inona no azon'ny Maraokana atao? Tamin'ny mihintsan-dravina farany teo, navoaka i Nichane, ilay gazetiboky rahavavin'ny teny Frantsay TelQuel, dia nakatona avy hatrany (tamin'ny fiampangana tsy nisy ifandraisany), na dia efa niverina amin'ny laoniny aza izany amin'izao fotoana – io no gazetiboky voalohany navoaka tamin'ny teny darija. Mpihira, mpiangaly mozika rap, ireo avy amin'ny vazo miteny- mamokatra avokoa ny fitaovany rehetra amin'ny fiteny darija. Matetika amin'ny fiteny darija ny onjam-peo, matetika amin'ny fiteny darija ny 2M, ary misy ihany koa ny boky tononkalo amin'ny darija araka ny voalazan'ny lahatsoratra tao amin'ny Reuters. Fiteny ao am-pon'ny Maraokana ny Darija .
Farany, mizara amintsika ny hetsika fialamboly fahavaratra tao Fez, mankany amin'ny McDonald's, i KEP avy ao amin'ny Four Continents. [10] Hoy ilay bilaogera:
McDo is kind of an upscale, cool place to hang out in Fez. No, I don't get it either.
Karazana toerana mihaja sy toerana hialana voly ao Fez ny McDo. Tsia, tena tsy azoko ihany koa izany.
[11]
Moroccan families also take their kids’ pictures with Ronald.
Mitondra ny zanany miaraka maka sary amin'i Ronald ihany koa ny fianakaviana Maraokana.
Saripikan'i KEP [12] avy ao amin'ny Four Continents [13]