[1]Antsipirihany avy amin'ny kisary mampiseho ny mety ho voka-dratsy eo amin'ny ekipa Meksikana noho ny fanitsakitsahana ny fitsipiky ny FIFA mikasika ny fiteny mankahala pelaka nataon'ireo mpankafy azy nandritra ny Amboara Manerantany.
Satria mampiantrano ireo andro farany amin'ny Fiadiana ny Amboara Manerantany [2] 2018 i Rosia, nanintona ny sain'ny gazety sy ny mpikarakara ny Federasiona Iraisampirenen'ny Baolina Fandaka (FIFA) ny ekipan'i Meksika, saingy tsy noho ny fahaiza-manaon'izy ireo, fa noho ny tabataba adala nataon'ireo mpankafy azy ireo. Nandika ny fitsipiky ny FIFA ve ireo mpankafy Meksikana, sa nankalaza fotsiny ny ekipa nankafizin'izy ireo indrindra?
Taorian'ny lalao voalohany nifanandrinan'ny ekipa nasionalin'i Meksika [3] (fantatra amin'ny anarana hoe “El Tri” noho ny fanamian'izy ireo miloko ny loko telon'ny sainam-pireneny), tamin'ny Alemà dia nanambara ny fisokafan'ny fepetra ara-pitsipika noho ny antsoantso nataon'ireo mpankafy azy ireo nandritra ny lalao ny FIFA.
Miara-miantsoantso ny teny hoe ‘puto’ ( espaniôla meksikana manondro ny ‘pelaka’) ireo mpankafy ny El Tri isaky ny mandaka baolina hanombohana lalao indray (indrindra eo amin'ny tsipiky ny fandakana baolina [4]) ny mpiambina ny tsatobin'ny andaniny.
Deutsche Welle, fampahalalam-baovao Alemana misandrahaka manerantany, nitatitra [5] ny fanevatevan'ireo mpankafy meksikana toy izao:
Miles de hinchas mexicanos insultaron a Neuer [6] [portero del equipo Alemán] el domingo durante la victoria de México por 1-0 sobre Alemania.
Mpankafy Meksikana an'arivony no nanevateva an'i Neuer [7] [mpiambina tsatobin'ny ekipa Alemana] tamin'ny alahady lasa teo nandritra ny fandresen'i Meksika an'i Alemaina tamin'ny isa 1-0.
Fanevatevàna sa fanehoan-kevitra fotsiny?
Ny teny hoe ‘puto’ dia tena fitenenan-dratsy, mivantambatana sy manambany. Amin'ny fiteny andavanandro (ao amin'ny saranga sosialy rehetra ao Meksika), ampiasaina ihany koa ho fanevatevana ny lehilahy pelaka na ny vehivavy hitafa misisisisika na manao fivarotan-tena izany. Mifanaraka amin'ny famaritana omen'ny Fundéu [8], fahefana manara-maso ny teny Espaniôla amin'ny fampahalalam-baovao mahazatra, sy ny Royal Spanish Academy of Language [9] izany. Mitazona ny fomba fijery mifanohitra [10] amin'izany kosa ny Federasion'ny baolina kitra Meksikana, milaza fa tsy manevateva ilay fiteny.
Tsy vao voalohany izao no nahitana ny ekipa nasionalin'i Meksika tafiditra ao anatin'ity fifandirana ity. Efa-taona lasa izay tany Brezila, nihiakiaka ity hira ity [11] imbetsaka ireo mpankafy Meksikanina. Nitranga ihany koa ny tahaka izany tamin'ny taona 2017 [12], tany Rosia ihany, nandritra ny Amboara Konfederasiona [13] nokarakarain'ny FIFA.
Nanangona ny hevitr'ireo olo-malaza Meksikana samihafa (lehilahy daholo) mikasika ny antsoantso mampiady hevitra ny Reporte Índigo. Nisafidy roa tamin'izany ny Global Voices:
Daniel Giménez Cacho (mpilalao sarimihetsika [14]):
No, ‘puto’ no es discriminatorio, ‘puto’ es una palabra de un prefijo náhuatl, que es putotzin y que significa ‘el que lo lea’… es un chiste (risas). Por supuesto que es discriminatorio, yo tenía problemas con eso desde la canción tan popular del grupo Molotov (la canción ‘Puto’), a mí esa canción no me gustaba, no me gusta; creo que hay que cuidar el lenguaje, los discursos de odio. La violencia contra la mujer, por ejemplo, eso no lo va acabar ningún tipo de ley si no modificamos la cultura nuestra, y la cultura empieza por cómo nos relacionamos, cómo hablamos, qué palabras usamos, y hay que ser conscientes de ellas. Yo creo.
Tsia, tsy manavakavaka ny ‘puto, voambolana avy amin'ny teny Nahuatl ny puto, izay hoe “putozin” ary midika hoe ‘izay mamaky [teny] izany'…vazivazy izany (sady mihomehy izy) [Manondro ny vazivazy mahazatra hita antserasera izay milaza hoe ‘izay mamaky ity dia ‘puto’]. Mazava ho azy fa manavakavaka izany. Nanana olana tamin'izany voambolana izany aho hatramin'ny nandrenesako ny hira tena malaza an'ny vondrona Molotov (ny hira ‘Puto’ [15]). Tsy tiako io hira io, tsy tiako, heveriko fa tokony hitandrina amin'ny teny ampiasaina isika, toy ny kabarim-pankahalana. Ohatra, tsy hifarana miaraka amin'ny karazana lalàna ny herisetra mihatra amin'ny vehivavy raha tsy manova ny kolontsaintsika isika ary manomboka amin'ny fomba fifandraisan'ny tsirairay, ny fitenintsika, ny voambolana ampiasaintsika ny kolontsaina, ary tokony ahafantatra azy ireo isika. Mino aho.
Paco Ignacio Taibo II (mpanoratra [16]):
Gritarle ‘puto’ al portero del enemigo yo creo que no tiene connotaciones homofóbicas, es simplemente una injuria, un insulto para desestabilizar al enemigo. Yo espero que se practique los 16 de septiembre [día en que los mexicanos celebran la independencia] frente a Palacio también ¿no? Me parece que está siendo demasiada bronca de muy poca cosa, lo políticamente correcto rara vez corresponde con lo políticamente justo y real.
Tsy mino aho fa misy hevitra fankahalana pelaka ny antsoantso hoe ‘puto’ amin'ny mpiambina tsatobin'ny mpifanandrina, vazivazy fotsiny izany, fanevatevana mba tsy hampitombina ny mpifanandrina. Manantena aho fa ventsoina amin'ny 16 Septambra koa izany [andro ankalazan'ny Meksikana ny fahaleovantena] eo anoloan'ny lapam-panjakana, sa tsy izany? Toa hitako fa tsy dia mifandanja izany, zara raha mifanaraka amin'ny rariny sy tena izy ara-politika ny marina ara-politika.
Araka ny voalazan'ny fitsipiky ny FIFA, sy asehoan'ny sary [17] noforonin'ny Pictoline (orinasa momba ny sary hita maso), ny sazy mifandraika amin'ny fampiasana fanehoan-kevitra mankahala pelaka na manavakavaka dia mety hisy fiantrakany amin'ny vokatra azon'ny El Tri amin'ny Amboara Manerantany, na amin'ny fanomezana faharesena, fanesorana ny isa azo, na ny tena ratsy indrindra, mandroaka azy ireo tsy hilalao intsony:
Sary mikasika ny fanehoana fankahalana pelaka nokiahan'ireo mpankafy Meksikana nandritra ny Amboara Manerantany FIFA 2018 ao Rosia, nozarain'ny Pictoline, nahazoana alalana.
In addition to being considered a homophobic scream, the “EEEEEH P…” could cause serious problems for the Mexican National Team. This is what the FIFA rules state:
1. The association or the club will be sanctioned with fine of no less than 26,000 euros [$30,275 United States Dollars] FINED: (this has already happened).
2. In the case of serious violations, supplemental sanctions could be levied such as:
a. Bar fans from entering the stadiums.
b. A defeat of three goals to zero.
c. The subtraction of points.
d. Or even exclusion from the competition (and we were doing so well!).
Ho fanampin'ny mety hoheverina ho kiaka mankahala pelaka, mety hiteraka olana goavana hoan'ny ekipam-pirenena meksikana ny “EEEEEH P…”. Toy izao no ambaran'ny fitsipiky ny FIFA:
1. Ny fikambanana na ny klioba dia hosaziana onitra tsy latsaky ny 26.000 euros [30.275 dolara amerikana] VOASAZY MANDOA ONITRA: (efa nitranga izany).
2. Raha henjana kokoa ny fanitsakitsahana, mety hisy koa ny sazy fanampiny toy ny:
a. Fanakanana ny mpanohana tsy hahazo hiditra ny kianja.
b. Faharesena mitovy amin'ny isa telo sy zero.
c. Fanesorana isa.
d. Na hatramin'ny fanesorana amin'ny fifaninanana mihitsy aza (nefa isika tena nanao izany tsara mihitsy!).
Amin'ny alalan'ny Twitter, nangatahana ireo mpankafy mba tsy hamerina izany fanevatevana izany intsony amin'ny lalao manaraka andraisan'ny El Tri anjara:
Incondicionales en Rusia, demostremos que somos capaces de comportarnos. #NoGritesPuto [18] ??
Chequen las Reglas de Civilidad del Mundial. ➡ https://t.co/WYGqPDpoAZ [19] #NadaNosDetiene [20] | #Rusia2018 [21] pic.twitter.com/TAKEpBWJ5w [22]
— Selección Nacional (@miseleccionmx) 21 de junio de 2018 [23]
Ry mpiondana eto Rosia, Andao aseho fa mahay mitondra tena isika. #TsyMihiakaPuto [18] ??Hamarino ny fitsipiky ny Mondialy. ➡ https://t.co/WYGqPDpoAZ [19] #NadaNosDetiene [20] | #Rusia2018 [21] pic.twitter.com/TAKEpBWJ5w [22]
— Ekipa nasionaly (@miseleccionmx) 21 Jona 2018 [23]
Naneho ny heviny ny mpisera Twitter malaza iray antsoina hoe Gabriel Guerra izay manana mpanjohy mihoatra ny 92.000:
Atento mensaje a los aficionados mexicanos en Rusia:
Puto el que grite puto.— Gabriel Guerra C (@gabrielguerrac) 21 de junio de 2018 [24]
Tandremo ny hafatra omena ny Meksikana mpanohana any Rosia: ‘Puto’ izay mihiaka hoe ‘puto’.
— Gabriel Guerra C (@gabrielguerrac) 21 Jona 2018 [24]
Miverina eny an-kianja
Amin'ny vondrona valo voamarika tarehintsoratra A ka hatramin'ny H, voasokajy ho ao amin'ny vondrona F i Meksika ary mifaninana amin'i Korea Atsimo, Soeda ary Alemaina. Ny ekipa mahazo ny laharana voalohany ao amin'ny vondrona F no hifaninana amin'ny ekipa tafiditra faharoa ao amin'ny vondrona E ahitana an'i Brezila, Costa Rica, Serbia ary Soisa. Ary amin'izany fotoana izany ihany, ny ekipa tafiditra faharoa ao amin'ny vondrona F no hifanandrina amin'ny ekipa tafiditra voalohany ao amin'ny vondrona E.
Talohan'ny fanombohan'ny Amboara Manerantany, nahatratra ny laharana faha-15 amin'ny ekipam-pirenena 209 ny El Tri eo amin'ny laharana ankapobeny nataon'ny FIFA. Manana herijika tsara i Meksika handresy (hahazo ny amboara) rehefa hain'ny mpanohana “ny mitondra tena.”