- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

“Tokony ho ny Rariny sy Sazy No Sasany Amin'ireo Teny Tokony Hifandrohy Amin'ny Famonoana Vehivavy”

Sokajy: Mediam-bahoaka, Rising Voices

Angatahan'ny Tetikasa Reframed Stories [1] ny olona mba hamaly ireo lohahevitra sy olana mibahan-toerana mitranga anatin'ny fitantaràna ny vaovao momba ny vondrom-piarahamonina misy azy ireo. Ireny tantara ireny dia fitaratry ny zavatra eritreretin'ireo olona izay matetika no ny hafa no misolo tena azy ireo eny anaty fampahalalambaovao. Nisy vondron-teny noforonina tamin'ny fampiasàna ny Media Cloud platform [2], fitaovana iray fandalinana angondrakitra  mandalina ireo lahatahiry avy aminà  famoahambaovao mandritra ny vanim-potoana iray voafaritra, ahafahan'ireo mpandray anjara manadihady sy miresaka ny fomba fijeriny voalohany momba izay mety hisoloana tena azy ireo eny anaty media. Tsy mahamaika ilay tetikasa ny hanao fanambaràna maimaika momba ny angondrakitra, fa ho solony, ireo dia ho teboka fanombohana habaka iray hisian'ny adihevitra momba ny hahafahan'izy ireo mandrafitra ny ho fahatazànana azy manokana amin'ny alàlan'ny media nomerika.

Miorina any Cochabamba, any Bolivia i Angela Fuentes, mpikambana avy amin'ny vondrona Mujeres de Fuego. Ity manaraka ity dia fanehoankevitra nataon'i Angela mikasika ilay zavonteny momba ilay teny hoe ”feminicidio” (famonoana vehivavy).

Teny manjaka be avy tamina lahatsoratra 1.540 navoaka teo anelanelan'ny volana Mey 2017 sy Mey 2018 ahitana ny hoe ”feminicido” tao anatin'ny vondrona Media Cloud 2 an'ny media amin'ny teny espaniola ao Bolivia. (sary lehibe kokoa [3])

[En la nube de palabras], las palabras correctas que deberían utilizarse para explicar el feminicidio y que enmarcan dentro de la ley de Bolivia deberían ser que en un feminicidio hubo justicia sin retardación, que se otorgó una condena, una sentencia correcta, valorando la verdad material y la investigación identificó al feminicida. Se dio una atención prioritaria, se respetaron los derechos como enmarca la ley y se garantizó la protección y reparación a la familia. Se unió la sociedad civil evitando la corrupción y se demostró la especialización de los jueces para juzgar con perspectiva de género. Esas son las palabras correctas que deberían estar dentro de los medios de comunicación y no al revés, que las últimas deberían ser las primeras. Algunas de las palabras que deberían estar ligadas al feminicidio deben ser la justicia y la sentencia.

[ Ao anatin'ny zavonteny], ireo teny tokony ampiasaina mba hanazava ny famonoana vehivavy ary tafiditra ao amin'ny lalàna Boliviana dia ny hoe ao amin'ny famonoana vehivavy dia nisy rariny tsy nisy fe-potoanany, nisy sazy nomena, nanome lanjany ny marina ara-materialy sy ny fanadihadiana nanamarina ny famonoana vehivavy. [Tiako ny hahita izany] nomena ny fifantohan-tsaina laharam-pahamehana, nohajaina araky ny ao anatin'ny lalàna ireo zo, ary nanomezana antoka ny fiarovana sy fanarenana eo amin'ny fianakaviana. Nanatevin-daharana amin'ny fialàna amin'ny kolikoly ary nampiseho ny fahaizana manokana ananan'ireo mpitsara mitsara amin'ny fomba fijerin'ny lahy na vavy ny fiarahamonina sivily. Ireo no teny marina izay tokony any anatin'ny media fa tsy ny mifamadika amin'izany – tokony ho any amin'ny tampony ireo teny any ambany indrindra. Tokony ho ny “rariny” sy “sazy” no sasany amin'ireo teny tokony hifandrohy amin'ny famonoana vehivavy.

Ampahany amin'ny andiana Rising Frames novlavolaina tao anatin'ny sehatrana hetsika nokarakarain'i Raisa Valda Ampuero avy ao Warmi.Red [4] sy Fabiola Chambi ity. Nanampy tamin'ny fikarakarana atrikasa natao tamin'ny 30 Mey 2018 izy ireo tany Cochabamba, any Bolivia, izay namondrona ireo mpisolo tena avy amin'ny fikambanana sy vondrona maro samihafa mba handinika ny fomba hahatazànana azy ireo, na ny olana mampiasa loha azy, eny anaty fampahalalambaovao ao Bolivia ary namorona tantara ho setrin'izay fahatazànana izay.