- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

Shily: Eritreritra momba ny horohorontany sy ny dingana fanarenana

Sokajy: Amerika Latina, Shily, Mediam-bahoaka, Voina

(Marihana fa efa tamin'ny volana Mey taona 2010 ny lahatsoratra teny Anglisy)
[1]
Ny Fihaonamben'ny Median'olon-tsotra Global Voices 2010 [2] dia mikasa hampandray anjara ireo bilaogera Shiliana amin'ny alàlan'ny fifaninanana bilaogy [3] nokarakaraina niaraka tamin'ny fiarahamiasan'ny fikambanana OCD Iberoamérica [4]. Tamin'ny andro voalohan'ny hetsika ho an'ny daholobe, bilaogera Shiliana dimy no nomem-boninahitra ho mpifaninana farany, ka ny iray no hibata ny loka lehibe indrindra.

Ny fifaninanana dia natao handrisihana ireo bilaogera Shiliana mba haneho ny heviny sy hizaran'izy ireo ny heviny mikasika ny toe-draharaha ara-tsosialy amin'izao fotoana izao taorian'ny horohorontany sy nandritra ny fanarenana ny firenena [5]. Mpanoratra roa ato amin'ny Global Voices, Silvia Viñas [6] sy Felipe Cordero [7] no anisan'ny mpitsara tamin'ny fifaninanana. Ireto manaraka ireto ny 4 finalista.

Bilaogera Marcelo Aliaga manoritsoritra ny zavatra niainany nandritra ny horohorontany [es]: [8]

El terremoto me encontró en Santiago. El edificio en el que vivo, el caos, las sirenas, la oscuridad, el lobby lleno y la vigilia siguen en mi mente. También la caminata zombie por la mañana para ver cómo había quedado la ciudad, la moneda, la plaza, la polvareda, pero no fue ahí cuando la magnitud del daño fue asimilada.

Nahita ahy tany Santiago ny horohorontany. Mijanona ato an-tsaiko ny trano izay nipetrahako, ny korontana, ny anjomara, ny aizina, ny lalantsara fidirana ary ny fiaretan-tory. Ankoatra izay, ny fandeha tahaka ny matoatoa (zombie) amin'ny maraina mba hijery ny sisa tavela ao an-tanàna (lapan'ny filoham-pirenena) la moneda, ny kianja, ny vovoka, saingy tsy teo izy (toy ny tsy nandalo teo) rehefa tapitra ny halehiben'ny fahasimbana.

Carolina Castro mahita ny toe-draharaha mampalahelo ao amin'ny vondrom-piarahamonina sasany voakasika [es] [9]:

Constitución es hoy una ciudad estancada en el tiempo. No parece que el maremoto haya pasado hace cuatro semanas, pues su rutina parece ser la de un eterno domingo. A diferencia de otras localidades asoladas por el terremoto en menor intensidad, aquí jamás ha sido lunes. El comercio no ha vuelto a funcionar y las personas no han vuelto a trabajar. El silencio de la gente es la característica reinante del lugar. Los adultos no cruzan más que un breve saludo y los niños no salen a jugar a las calles. Silencio al caminar, silencio al comer y muchos silencios al hablar.

Androany, Constitución [10] no tanàna sisa tavela. Toy ny hoe tsy nisy tsunami nandalo efa-bolana lasa izay, tahaka ny iray amin'ny Alahady mandrakizay ny zava-misy. Tsy dia goavana loatra ny fahasamihafan'ny vondrom-piarahamonina hafa voakasiky ny horohoron-tany, mbola tsy Alatsinainy mihitsy eto. Mbola tsy niverina ny varotra ary mbola tsy niverina niasa ny vahoaka. Ny fahanginan'ny vahoaka no toetra manjaka ao an-toerana. Tsy mandalo ny olon-dehibe na dia hiarahaba vetivety fotsiny aza ary tsy milalao eny an-dalambe ny ankizy. Mandeha am-pahanginana, mihinana amim-pahanginana, ary maro, no miresaka mangina.

Na izany aza, eo an-dalam-panarenana ny firenena ary manoratra momba ny fanahin'ny Shiliana [11] i Cecilia Monge:

Y finalmente la reconstrucción. Comenzamos a dejar de sentir el miedo y empezamos a sólo a recordarlo. La emoción fue reemplazada por el deber moral y nos impusimos cuotas diversas de sacrificio personal, una donación, un trabajo voluntario, unas lágrimas frente al reportaje humano de un canal de televisión.

Ary farany ny fanarenana. Nanomboka nampiato ny tahotra izahay ary nanomboka nitadidy fotsiny ny tahotra. Nosoloana adidy ara-moraly ny fahatsapana tahotra ary nametraka anjara biriky isan-karazany na sorona manokana, fanomezana, asa an-tsitrapo, ranomaso eo anoloan'ny tatitra ataon'ny olombelona amin'ny fahitalavitra izahay.

Farany, Pablo Ramírez manana teny fankaherezana  [12]ho an'ireo mpiray tanindrazana aminy.

Quiero seguir las palabras de Oscar Guillermo Garretón: Chile saldrá adelante. Siempre lo ha hecho. Será más fácil si lo hacemos juntos. Me apasiona soñar en un mañana mejor. Más bello, seguro y amable gracias a todos nosotros.

Tiako ny hanaraka ny tenin'i (mpikambana ao amin'ny Kongresy) Oscar Guillermo Garretón: Hivoaka mpandresy i Shily. Efa izany hatrany izy. Ho mora kokoa izany raha miara-miasa amin'izany isika. Tena tiako ny manonofy momba ny ampitso tsara kokoa. Mahafinaritra kokoa, azo antoka kokoa, ary tsara fanahy kokoa noho isika rehetra.

Hampahafantatra izay bilaogera mpandresy amin'ny fifaninanana amin'ny hoavy tsy ho ela izahay.