(Fanamarihana: lahatsoratra nivoaka tamin'ny Martsa 2009)
“ Miaina ambany aloky ny herisetra sy ny fahantràna ireo Goatemalteka an-tapitrisa”, [1] [ang], hoy ny ‘Amnesty International’ mamaritra ny toedraharaha manodidina ny herisetra izay vao avy namoizana aina indray: tanora iray mpitendry lokanga, Hans Castro sy ireo namany roalahy Andrea Robledo sy Edwin Urrea. Tany amin'ny faritra ambanivohitry ny Tanànan'i Goatemalà no nitranga ireo famonoana ireo, ary tany amin'ny faritra iray antsoina hoe “La Quebradita” ao amin'ny vohitr'i Valle de la Cruz no hita ireo razana.
Sary an'i Midiman [2], nampiasàna ny lisansa Creative Commons
Nahalatsa-dranomaso ireo bilaogera ny fahafatesan'i Hans Castro, mpikambana ao amin'ny ” Conservatoire de l'Orchestre symphonique”, ary mpitendry lokanga nandritra ny 11 tamin'ireo 18 taona niainany. Vaovao nanohina manokana an'i Sakis González avy ao amin'ny bilaogy [ esp] Una Hoja de Papel satria tsy hafa fa mpinamana akaiky tsy mifankafoy amin'ny anabaviny i Hans Castro, araka izay anazavàny azy ao anatin'ity lahatsoratra ity “Mitomany mpitendry lokanga iray ny Orkesitra, mitomany ny namany ny anabaviko” [esp]:
La casa de estudios musicales de Hans se llenó de familiares, conocidos, amigos y compañeros de Orquesta tras el funeral. Interprentando una melancólica pieza, prorrumpieron en llanto aquellos que con un rostro cansado de tan gran sollozo, frotaron sus arcos y soplaron con el alma una hermosa melodía proveniente más que de sus instrumentos, del corazón, dedicada a quien en vida fue un joven ejemplar.
Ilay bilaogera Letras de Mariomarch [esp] dia mibaboka ny fahasarotan'ny fanoratana momba ity tranga ity, saingy koa tsy maintsy milaza zavatra kely ho fahatsiarovana an’ Hans Castro, tao anatin'ny lahatsoratra iray nitondra lohateny hoe “Lokanga iray nisy namono” :
Escribo éstas lineas, que seguramente no leerán sus familiares, para expresar y lamentar que lo que ha sucedido. ¿qué esperanza podemos tener en un pais en donde se asesina a jovenes artistas? ¿que podemos hacer para consolar a la patria, a nuestra sociedad, a la orquesta del conservatorio? ¿acaso hay algo que podamos decir a su padre el Maestro Castro, a su madre, a sus amigos y familia? Es vergonzoso, un joven que se dedica a tratar de ser diferente -todo artista lo es- ve truncada su vida por un asesino, mientras la mayoria lee la noticia y lamentablemente como es normal y usual, es simplemente una nota roja mas; y no es que la vida del joven Castro sea mas valiosa que la de otro joven, ni mucho menos; pero sin duda su muerte debe ser el ejemplo mas claro de la estupidez humana en éste país en los últimos tiempos. El violín asesinado debe estar interpretando una sonata de dolor y de decepción, esa que todos escuchamos todos los días en este ingrato pais.
Ao anatin'izao herisetra misy izao, izay namoizan'i Robledo, Tobar ary Castro ny ain'izy ireo, misaintsaina lalàna iray vaovao momba ny fahafahana mitazona fitaovampiadiana ny Kaongresy Goatemalteka. Mandritra izany, ny Kaomisiona Iraisampirenena ao amin'ny Firenena Mikambana miady amin'ny Tsimatimanota ao Goatemalà [3] dia manana andraikitra, mba ho fanohanana ilay firenena amin'ny fanadihadiana sy ny fandravàna ireo “fikambanana mpanao herisetra sy heloka bevava heverina ho tompoandraikitra amin'ny fielezan'ny fanaovana heloka sy ny fahangolen'ny rafi-pitsaràna ao amin'ny firenena.”
Na izany aza, very tanora iray tena nandrandrain'ny hoavy i Goatemalà. Araka ny ambaran'ilay mpanoratra sady poeta, Victor Hugo, “ny mozika no manambara izay tsy hay lazaina ary ireo zavatra izay tsy hay ny tsy hiloa-bava.”