Palestina: Trano Maintso Lavitry Ny Tanindrazana

Voadika ny 14 Avrily 2018 5:00 GMT

(Marihana fa efa tamin'ny volana jolay taona 2010 ny lahatsoratra teny Anglisy)

Nilaza ilay poeta Amerikana Walt Whitman hoe, “Rehefa reraky ny tao amin'ny fihariana, politika, sy ny fiarahana mirindra sy ny sisa ianao- ary nahita fa tsy nisy tamin'ireo nanome fahafaham-po, na mahafa-po tanteraka – inona sisa no tafajanona? Ny voajanahary sisa”. Ao amin'ity lahatsoratra ity, handre ny tantaran'ireo vehivavy roa manana fitiavana lehibe ny voajanahary isika. Masera iray nahita ny akaniny tao amin'ny zaridainan'ny tranon-drelijiosy ary renim-pianakaviana iray ao an-tanàndehibe izay nitondra ny nofinofiny momba ny zaridainan-tanàna eo an-davaragan'ny efitranony.

Nitafatafa tamin'ny Masera Angela, masera manana fitiavana manokana ny zava-maniry i Ruba Anabtawi. Teraka tao Libanona izy saingy monina miaraka amin'ireo Maseran'ny Rozery ao Beit Hanina ao avaratr'i Jerosalema ankehitriny:

أنجيلا نهرا، أو نجلة كما كان اسمها قبل الترهبن، قاومت رفض العائلة لفكرة ان تصبح راهبة بأن أصرت على موقفها ورتبت أمر ترهبنها بدايةً في لبنان، حتى جاءتها الموافقة ودعيت من قبل الفاتيكان لابتداء مسيرة الترهبن في القدس، وكان ذلك أوائل التسعينيات. […] أنجيلا التي ترعرعت في قرية طرزا الخضراء والمحاطة بالحقول، لم تطور آنذاك روابطاً واضحة مع النباتات، ولكن حين وجدت نفسها في دير الرئاسة، حيث ستكرس معظم وقتها في هذا المكان، وعلى الرغم من صعوبات البداية والبعد عن الأهل، إلا أنها وجدت في النباتات إحدى الغايات إضافة إلى تكريس وقتها لخدمة الدير عبر الإشراف على الراهبات المسنات وإدارة جزء من شؤون البيت.
“النباتات بهاء الأرض، والدين معنى الحياة”، هكذا تربط أنجيلا بين النباتات والرهبنة.

Nanohitra ny fandàvan'ny fianakaviany ny hevitra ho lasa masera i Angela Nahran, na Najla araka ny nahafantarana azy talohan'ny nandraisany ny antso. Nisisika izy ary nandamina mba handray ny antso voalohany tany Libanona, mandra-pahatongan'ny fankatoavana ary nangatahin'i Vatikana izy mba hanomboka ny diany ho relijiozy any Jerosalema. Tany am-piandohan'ny taona 1990 tany ho any izany. […] Nitombo tao amin'ny tanàna maitson'i Tourza hodidinina saha i Angela, saingy tamin'izany fotoana izany dia tsy nivelatra tamin'ny fifandraisana tamin'ny zavamaniry izy. Na izany aza, efa tafiditra ao amin'ny tranon-drelijiozy izy izay toerana nanokanany ny ankamaroan'ny fotoanany, na dia teo aza ny fahasarotana tamin'ny voalohany sy ny elanelan-tany amin'ny fianakaviany, dia nahita izy fa ny zavamaniry no iray amin'ny tanjony amin'ny fiainana, ankoatra ny fanokanam-potoana hanompoana ao an-tranon-drelijiozy amin'ny fikarakarana ireo masera zokiolona sy ny fitantanana ny sasantsasany amin'ny raharaha an-tokantrano.
“Ny zavamaniry no voninahitry ny tany, ary ny fivavahana no dikan'ny fiainana”. Avy amin'izany no nampifandraisan'i Angela ny fikarakarana ny zavamaniry sy ny fandraisana ny antso.

Masera Angela

Koa ahoana ary no nivelaran'ny fifandraisany tamin'ny zavamaniry?

حبُ أنجيلا للنباتات تشكّل بعد أربع سنوات من مجيئها إلى القدس، حين كانت ترافق رئيستها في جولاتها في بستان الدير، فتعلمت منها أسس الرعاية بالنباتات، وشغف العناية بها، ما حدا بانجيلا إلى الالتفات أكثر إلى الطبيعة من حولها، لتنشأ بينهما علاقة خاصة وتعلق شديدين، فاق اهتمام الراهبات الأخريات، ما جعل صيت أنجيلا يعلو بالدير، فتارة تُرى تزرع الشتلات، وتارة تُشاهد ترعى النباتات المنزلية فتمسح الغبار عن أوراقها وتلمعها فتتألق في الأروقة، عدا عن سقايتها لها وتشذيبها لأغصان الأشجار، مع تشجيعها الراهبات الاعتماد على ثمار الأشجار المحلية وتوصياتها للبستاني بعدم استخدام المبيدات الكيماوية ومتابعة الأشجار في أوقات غيابها، إضافة إلى دورها في إدخال شتلات أشجار جديدة. كل تلك، هي بصمات أشاعت أصداء مقولة انتشرت في الدير وخارجه:” الأشجار بزمن أنجيلا تعمّر ولا تموت”.

Niforona efa-taona taorian'ny nahatongavany tao Jerosalema ny fitiavan'i Angela zavamaniry, raha niaraka tamin'ny Mamera Tompon'andraikitra nitsangatsangana manodidina ny zaridainan'ny tranon-drelijiozy izy. Tamin'izany no nianarany ny fianarana fototry ny fikarakarana zavamaniry. Nahatonga an'i Angela ho liana bebe kokoa amin'ireo natiora manodidina azy izany, hanangana fifandraisana manokana sy matanjaka amin'izany. Tamin'izany koa izy no nanaitra ny fahalianan'ny masera hafa, ka nampitombo ny lazan'i Angela tao amin'ny tranon-drelijiozy. Indraindray izy hita manao botira, ary indraindray hita mikarakara ny zavamaniry an-trano sy mamafa ny vovoka avy aminy ka mampamirapiratra azy ireo. Ankoatra ny fanondrahana sy ny fandratsahana ny hazo, dia nandrisika ny masera hiantehatra amin'ny voankazo zanatany izy ary manome torohevitra ny mpikarakara zaridaina tsy hampiasa famonoam-boalavo shimika sy hikarakara ny hazo izy rehefa lasa. Izany no fanampin'ny anjara asany amin'ny fambolena zanakazo. Ireny rehetra izany no jery anaty resaka ifanaovana ao amin'ny tranon-drelijiozy sy ivelany: “Ela velona ny hazo tamin'ny andron'i Angela ary tsy maty.”

Ao amin'ny Akka i Rasha Helwa nanoratra ny momba ny zaridainan'ny reniny:

والدتي شادية (أم اسكندر) لاجئة من قرية إقرث (قضاء صفد)، لكنها من مواليد قرية الرامة الجليلية.
تعمل ممرضة منذ أكثر من عشرين عامًا في قرية ساجور، المحادية لقرية الرامة.
منذ أن تزوجا والدتي ووالدي عام 1982 واختارا أن تكون عكّا بيتًا لهما (مسقط رأس والدي وحبّه الأول-بالإذن من أمي)، كانت أمي تحلم، ولا تزال، ببيت صغير في قرية جبلية وحديقة تزرع في أرضها ما تشاء من النباتات، الخضروات، الفاكهة والأزهار.
أمي، بالرغم من حُبها المكتسب لعكّا، لا زالت تحتفظ بذاك الشوق للجبل والقرية ولحديقة تفرش عليها أحلام فلاحة صغيرة – ما لي ومال المُدن؟-، أحلام ستثمر كي تؤنسها فيما بعد في غيابنا، نحن بناتها وأبنائها، عندما سنكبر ونترك المدينة الصغيرة بحثًا عن ميناء آخر.

Mpitsoa-ponenana avy ao an-tanànan'i Iqrith ao amin'ny distrikan'i Safad ny reniko Shadia (Um Iskander), saingy teraka tao an-tanànan'i Rameh ao Galilia.
Niasa ho infirmiera nihoatra ny roapolo taona tao an-tanànan'i Sajur, akaiky ny tanànan'i Rameh izy.
Hatramin'ny nanambadian'ny reniko sy ny raiko tamin'ny taona 1982 sy nifidianany an'i Akka ho fonenany (toerana nahaterahan'ny raiko sy ny fitiavany voalohany – nahazo alalana tamin'ny reniko), nanana nofinofy ny reniko ary mbola manofinofy izany, hanana tranokely eny an-tendrombohitra misy zaridaina ahitana zavamaniry, legioma, voankazo ary ireo voninkazo nofinidiny.
Na dia nitombo aza ny fitiavany an'i Akka, dia mbola manina ny tendrombohitra ihany ny reniko, sy ny zaridaina heniky ny nofinofiny fony tanora tantsaha – inona ihany koa moa no ifandraisany amin'ny tanandehibe? – nofinofy hamokatra handaniany ny androny rehefa tsy eo izahay, zananilahy sy zananivavy, rehefa lehibe izahay ka handao ny tanànakely ka hitady seranana hafa itodiana.

Zaridainan'i Shadia

قبل عام تقريبًا، أحضر والدي لوالدتي ثلاثة أصص بلون الخشب وضعهم على الشباك المركزي للبيت المُطّل بجانبه على البحر.
لم تزرع والدتي في الأصص الأزهار الملونة؛ زرعت النعنع، الميرامية، الفلفل الأحمر، الروزماري..
والدتي، بعد سبعة وعشرين عامًا في عكّا، وجدت لها معادلة بسيطة نجحت من خلالها أن تُحضر الرامة وإقرث إلى بيتها في الطابق الثالث من بناية قديمة في مدينة يحيطها البحر، وأن تتوقف عن شراء النعنع من السوق.

Herintaona teo ho eo izay, nitondra fitoeram-boninkazo miloko hazo ho an'ny reniko ny raiko ary nametraka azy ireny ho eo am-pototry ny varavarankelin'ny efitrano mitodika any amin'ny ranomasina.
Tsy namboly voninkazo miloko tao ny reniko; fa namboly solila (menthe), rambiazina (sauge), sakay mena, romarin…
Rehefa nandany roa amby fitopolo taona tany Akka, nahita fampimirana tsotra ny reniko, izay nahafahany nitondra an'i Rameh sy Iqrith tany an-tranony, ao amin'ny rihana faha-telo amin'ny tranobe tranainy ao an-tanàna voahodidina ranomasina, ary tsy nividy solila tany an-tsena intsony.