- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

Ozbekistan: Fiampangana Heloka Bevava An'i Umida Akhmedova Mpaka Sary Fanadihadiana

Sokajy: Azia Afovoany sy Kaokazy, Ozbekistan, Fahalalahàna miteny, Hafanàm-po nomerika, Mediam-bahoaka, Saripika, Vaovao Mafana, Zon'olombelona

(Marihana fa efa tamin'ny volana Desambra taona 2009 ny lahatsoratra teny Anglisy)
Umida Akhmedova, photo by Fergana.ru [1]
Umida Akhmedova, sary avy amin'ny Fergana.ru

Voampanga ho nanevateva sy nanendrikendrika ny vahoaka sy ny fomban-drazana Ozbeka i Umida Akhmedova, mpaka sary fanadihadiana Ozbeka [2], araka ny tatitry ny Fergana.ru [3] [EN]. Ny sazy ambony indrindra ho an'ireo fiampangana ireo dia ahitana asa fanarenana mandritra ny roa hatramin'ny telo taona na fanagadrana mandritra ny enim-bolana.

Araka ny voalazan'i Umida Akhmedova, nilaza taminy ny kapiteny Nodir Akhmadzhanov, mpanadihady ao amin'ny sampan'ny polisy ao an-tanànan'i Tashkent [4] [EN], fa ireo mpanoratra rehetra eo an-toerana izay niara-niasa tamin'ny Fandaharan'asan'ny Masoivoho Soisa momba ny Vehivavy no niantefan'ny fitoriana heloka bevava. Voampanga tamin'ny famoahana ny raki-tsary [5] “Vehivavy sy Lehilahy: manomboka mangiran-dratsy ka hatramin'ny masoandro mody” [5], novokarina tamin'ny taona 2007 teo ambany fanohanan'ny Fandaharan'asan'ny Masoivoho Soisa momba ny Vehivavy i Akhmedova, araka ny nosoratan'ny Fergana.ru. Tsy misy ny fanazavana momba ireo mpanoratra hafa izay nametrahana ny fitoriana. Manohy manazava ny tranonkala:

The investigator explained Umida Akhmedova that the case against her was produced, based on conclusions of Tashkent public prosecutor’s office experts, noting that the album “is the insult and slander of Uzbek people”. At the same time, it is absolutely unclear which photo (not the photomontage, not the screen version) may be “slander” or “insult”. It is also not clear who and when authorized Uzbek agency for press and information, the state structure, to represent the outraged honor of Uzbek people.

Umida Akhmedova shared first time she was called by police on November 17. Captain Nodir Akhmadzhanov invited her to Mirabad RDIA to give the report of witness on her “Women and men: from dawn to dusk” album. The investigator interviewed Umida for two hours and asked questions, related to Akhmedova’s participation in the production of photo album and as such movies as “Men and women: rites and ritual” and “The burden of virginity” [6] EN] (Torrent can be downloaded here [7] [RU]).

Nanazava tamin'i Umida Akhmedova ny mpanadihady fa ny raharaha fitoriana azy dia novolavolaina sy mifototra amin'ny fehin-kevitry ny manam-pahaizana ao amin'ny biraon'ny mpampanoa lalàna any Tashkent, manamarika fa “fanevatevana sy fanendrikendrehana ny vahoaka Ozbeka” ny raki-tsary. Mandritra izany, tsy dia mazava loatra izay sary (tsy ny sary namboarina, tsy ny endriky ny efi-jery) lazaina fa “fanendrikendrehana” na “fanevatevana”. Tsy mazava ihany koa hoe iza ary oviana ny sampana Ozbeka misahana ny gazety sy ny fampahalalam-baovao, ny rafi-panjakana, no nisolotena ilay voninahitry ny vahoaka Ozbeka voahosihosy.

Nilaza i Omida Akhmedova fa sambany izy no nantsoin'ny polisy tamin'ny 17 Novambra. Nanasa azy tao amin'ny Mirabad RDIA ny kapiteny Nodir Akhmadzhanov mba hanome tatitra vavolombelona mikasika ny raki-tsariny “Vehivavy sy lehilahy: mangiran-dratsy ka hatramin'ny masoandro mody”. Nanadihady an'i Umida nandritra ny adiny roa ny mpanadihady ary nametraka fanontaniana, mifandraika amin'ny fandraisana anjaran'i Akhmedova tamin'ny famokarana ny raki-tsary sy ny horonantsary toy ny “lehilahy sy vehivavy: fombam-pivavahana sy fombafomba” ary ny “ny enta-mavesatry virijiny [6]” ( Azo trohana ato  [7]ny Torrent).

Naneho hevitra tamin'ny famoahana fanangonan-tsonia ho fiarovana an'i Akhmedova [8] ny Fiarahamonina Iraisam-pirenen'ireo mpaka sary sy mpanakanto. Tao amin'ny taratasy fanangonan-tsonia iray, naneho  fanatafintohinana faratampony tamin'ny fiampangana ny taratasy “Fanoherana sy Fahatezerana” an'ny Fikambanana Iraisampirenen'ny Mpanao Gazety ao “Kaokazia” .

Весь сюжет – пример мракобесия и отката от демократических стандартов, к которым, на словах, так тяготеет Узбекистан. Весь мир хорошо знает, что Программа Швейцарского посольства – это комплекс гуманитарных, образовательных и просветительских проектов. Надо подчеркнуть, что Умида Ахмедова – одна из авторов, сотрудничавших с Программой на протяжении последних лет. Она участвовала также в ряде других международных программ и проектов. Мы, ее коллеги, знаем Умиду не только как талантливого автора, но и как истинную патриотку своей страны. Благодаря работам Умиды, Узбекистан узнали и полюбили тысячи людей в мире.

Ny tantara manontolo dia ohatra iray amin'ny hamaizinan-tsaina sy ny fihemoran'ny fenitra demaokratika, izay diso derain'ny governemanta Ozbekistana loatra amin'ny teny fotsiny. Fantatr’ izao tontolo izao fa ny programan’ ny masoivoho Soisa dia tetikasa fanampiana ara-tsosialy, fanabeazana ary fanentanana. Ilaina ny manantitrantitra fa iray amin'ireo mpanoratra izay niara-niasa tamin'ny Programa tato ho ato i Umida Akhmedova. Nandray anjara tamin'ny programa sy tetikasa iraisam-pirenena maromaro ihany koa izy. Izahay, mpiara-miasa aminy dia mahafantatra fa tsy mpanoratra mana-talenta ihany i Omida fa tena tia tanindrazana koa. Noho ny asan'i Umida,  nahafantatra momba an'i Ozbekistan ny olona maro manerantany ary tia ity firenena ity.

Hatramin'izao, manodidina ny 400 ny sonia voahangona avy amin'ny firenena am-polony. Tonga hatrao amin'ny tontolon'ny bilaogy miteny Rosiana tamin'ny 17 Desambra ny vaovao momba ny fiampangana heloka bevava hanenjehana an'i Akhmedova, raha toa ka tsy voatantara loatra amin'ny fampahalalam-baovao miteny Anglisy ny zava-misy.

Nilaza [9] ilay mpisera Lj vaskodagala fa tena afaka manampy olona ny fanentanana fiarovana toy izao ary mangataka amin'ny rehetra izy mba hanasonia ny fangatahana. Fanentanana hamoahana an'i Umida Niyazova any am-ponja sy ivelan'ny firenena no fanentanana farany (Azo jerena ato [10] ny fitantarana momba ny fanentanana). Nanambara i Vaskodagala fa mahafantatra manokana an'i Akhmedova izy ary tsy mety mino fa miharatsy tahaka izany ny toe-javatra:

Но я думала, с нашей Умидой такого не случится – хоть кого заболтает и рассмешит, какое там ей дело пришьешь, Господи? Я так думала. Ан нет. Месяц мы с ней выжидали – она говорила, подожди, мож угомонятся. Год назад у нас был такой сюжет в Кыргызстане – тогда угомонились, точно. А тут нет – Умидку нашу из разряда свидетелей перевели в обвиняемые. И круг сужают – на пустейшем, подчеркну, месте. Национальные традиции она им оклеветала.

Saingy nihevitra aho fa tsy hitranga amin'i Umida izany – afaka mampihomehy ny rehetra izy,  Tompo ô! inona no mety hiampangana azy? Izany koa no noeritreretiko. Saingy tsy izao. Niandry iray volana izahay – hoy izy: ‘andraso, angamba ho tony izy ireo’. Saika nitovy tamin'ny tantaranay tany Kirghizistan herintaona lasa izay izany – saingy nahavita nandamina ny zava-drehetra izahay. Saingy tsy amin'izao fotoana izao – novaina toerana tsy ho vavolombelona fa lasa voampanga i Umida. Ary noteren-dry zareo ny faribolana – izay tsy misy fototra velively. Hitanareo, nanatsatso ny fomban-drazam-pirenen'izy ireo izy.

Ny fanangonan-tsonia dia azo soniavana ato [8].

Bilaogera marobe miresaka momba ny raharahan'i Akhmedova no manontany tena hoe ahoana no ahafahan'ny mpaka sary fanadihadiana manala baraka ny vahoakany sy ny fomban-drazany manokana amin'ny alalan'ny fanaovana sary. Ankoatra izany, tena tsy misy fotony, fa voampanga ho manao hosoka ny olona iray izay raha ny marina, dia mandrakitra momba ny fiainana.

Manohina sy tsy dia mahazatra ny sarin'i Akhmedova. Mampiseho tsara ny fiainana andavanandron'ny fiarahamonina Ozbeka ireo sary. Ireto ny roa amin'izy ireo.

Uzbek children sitting in crocks, photo by Umida Ahmedova. Courtesy of Fergana.ru [1]

Ankizy Ozbeka mipetraka anaty siny, sary avy amin'i Umida Ahmedova. Tao amin'ny Fergana.ru.

A Girl By The Window, photo by Umida Akhmedova, courtesy of Fergana.ru [1]

Ankizivavy eo ambaravarakely, sary avy amin'i Umida Akhmedova, tao amin'ny Fergana.ru.

Maro ireo sary mbola azo jerena ao amin'ny Fergana.ru [1] [RU]

***
Mombamomba an'i Umida Akhmedova (araka ny voalazan'ny UZSCI [11])

Teraka tamin'ny 21.10.1955 tao Parkent [12] [RU], Ozbekistan
1977 – 1981 – Nianatra tao amin'ny Kolejin'ny Fiarahamonina, tanànan'i Vladimir, Rosia
1981 – 1986 – Nianatra tao amin'ny Oniversitem-panjakana Rosiana Rehetra momba ny sinema sy sary [13], Moskoa, Rosia
1970 – 1990 – mpandrindra tao amin'ny Uzbek Newsreel
2000 – hatramin'izao – mpikambana ao amin'ny sendikàn'ny famoronana an'ny Akademian'ny Zavakanto