Sary nalain'i Cory Doctorow. (CC BY-SA 2.0).
Ny tatitry ny mpisera Advox dia manolotra topimaso iraisam-pirenena momba ireo fanamby, fandresena, ary ireo fironana mipongatra momba ny zo amin'ny aterineto manerana izao tontolo izao.
Taorian'ny sahotaka faobe nanodidina ny fitomboan'ireo loza mitataon'ny herisetra sy ny kabarim-pankahalana ety anaty aterineto, nanomana tolokevitra vaovao ny Vaomiera Eoropeanina momba izay fomba tokony hiatrehan'ireo firenena mpikambana “ny votoaty an-tserasera tsy ara-dalàna”.
Na tsy nalefan'izy ireo tamin'ny fomba ofisialy aza izany, nanomboka nivezivezy ny volavolam-panitsiana an'ilay drafitra tafaporitsaka [1] ary azo jerena ao amin'ny tranonkalan'ny Zo Dizitaly Eropeanina, vondrom-piarahamonina sivily sy vondrona iray mpiaro zon'olombelona manokan-tena hiaro ny fahalalaham-pitenenana sy ny fiainana manokana. Sosokevitr'ilay drafitra ny hoe tsy hanome fandrindràna vaovao ny Vaomiera, kanefa mihevitra fa ireo orinasa lehibe toa ny Facebook sy Google dia handray andraikitra bebe kokoa, tsy hiandry baiko, momba ireo resaka ireo.
Ao anatin'ny fandinihana fohy [2] an'ireo tolokevitra, manoratra i Joe McNamee avy amin'ny EDRi hoe:
Tsy mifototra amin'ny fisian'ny famakafakana vaovao, tsy misy hevitra vaovao, tsy misy olana vaovao maika ho atrehana, mitady ny hanolotra ho an'ny tsy miankina ireo asa fanapahana ny azo ekena na tsia ety an-tserasera ilay drafitra Tolokevitra tafaporitsaka [1]. Ny hany mba fiarovana ny zon'ny mpampiasa, toy ny fahalalahana miteny, dia ny fanantenana tsy ho azo tsapain-tànana fa hametraka tsy terena ny “fanomezan-toky mifanaraka amin'ny tokony ho izy” ireo orinasa. Mampahatsiahy an'ireo mpamaky ilay tetikasa hoe manana “fahalalahana araham-pepetra” ireo mpamatsy, izay midika fa safidy tsotra fotsiny izany fiarovana izany.
Ny hany mba votoaty voatondro mazava hita ao amin'ilay drafitra dia ireo “fitaovava mampihorohoro”(tsy misy famaritana nomena) sy ireo votoaty voaaron'ny zon'ny mpamorona. Manamafy i McNamee fa “ny famerimberenana ny momba ireo fepetra natolotra hiatrehana ny zon'ny mpamorona ary ireo zo amin'ny “fizakàna ara-tsaina” dia manome famantarana lehibe ny tena hery manosika ao ambadik'ireo fepetra midadasika be ireo.
Nandidy fanapahana aterineto i Bangladesh, fa niverina avy eo.
Ny 11 Febroary, ny Vaomiera mpandrindra ny fifandraisandavitra ao Bangladesh dia nanome baiko ireo mpanome tolotra aterineto [3] hanakatona ny aterineto mandritra ny fe-potoana vitsivitsy mandritra ny volana Febroary izay mifandraika amin'ny fanadinana nasionalin'ireo Oniversite. Ny anton'ireo fanidiana vonjimaika ireo dia mba hanakendàna ny fifamoivoizan'ireo valim-panontaniana misy mamoaka tsy ho any amin'ny fanadinana. Navadika haingana [4] ilay didy taorian'ny tsikera maro avy amin'ireo vahoaka.
Najanon'i Malawi, mandra-piandry baiko vaovao indray, ny tsy maintsy anoratana anarana amin'ny karatra SIM.
Tamin'ny volana Jona 2017, nanambara [5] ny Fahefana Mpandrindra ny Fifandraisandavitra ao Malawi fa tsy maintsy ataon'ireo mpampiasa finday ny fanoratana ny karatra SIM-ny miaraka amin'ny mpanome fifandraisana, tamin'ny fitanisàna ireo fepetra fisoratana anarana voasoratra amin'ny Lalàn'ny fifandraisana 2016. Tamin'ny faramparan'ny volana Janoary, nampiakarin'ireo manam-pahefana avo roa heny [6] ilay fampanantenana ka nametraka fetra amin'ny andro farany fanoratana ny karatra SIM, ka nampihorohoro hoe ireo finday izay manana karatra tsy voasoratra dia ho tapahana ny tolotra ao anatiny amin'ny 1 Aprily 2018.
Tamin'ity herinandro ity anefa, natsahatra ilay fepetra, miaraka amin'ireo manam-pahefana mitanisa ny filàna ny fanentanana ho “fanabeazana olom-pirenena” mahakasika ilay lohahevitra mialohan'ny hiverenana amin'ny fanatanterahana ny fanoratana anarana. Mitatitra ny Azania Post [7] fa maneho tsy firaharahàna an'ilay fanoratana ny karatra SIM ireo olom-pirenena sasany noho ny fahatahorana hoe “tetiky ny governemanta mba hihainoana ny findain'ny olona” io tetikasa io.
Asehon'ny fikarohana fa tsara kokoa any aminy ny fiasan'ireo orinasa fifandraisandavitra Eoropeanina, fa ratsy rehefa tonga any Afrika.
Asehon'ny fandalinana vaovao [8] avy amin'ny ONG Frantsay Internet Sans Frontieres fa tsy mitovy ny fangaraharàna sy ny fiarovana ireo Afrikàna mpanjifa omen'ireo Eoropeanina Mpamatsy Tolotra momba ny fifandraisandavitra izay manolotra tolotra ao Afrika atsimon'i Sahara, tsy toy ny ataony any amin'ny tsena Eoropeana. Ampitahain'ilay fanadihadiana ireo fomba sy politikan'i Orange ao Senegal sy Safaricom (an'ny Vodafone) any Kenya.
Nialàn'ilay gazety lehibe indrindra tao Brezila ny Facebook.
Nambaran'ny [9] Folha de Sao Paulo fa tsy hamoaka lahatsoratra hafa na fanavaozam-baovao ao amin'ny pejiny Facebook intsony izy, izay manana mpanaraka efa ho enina tapitrisa. Tao anatin'ny toa matoan-dahatsoratra [10], nilaza ilay orinasa fa ny fanapahankevitra vokatry ny fanapahankevitry ny Facebook vao haingana hampihena ny habetsaky ny votoatin'ny faham-baovao ao amin'ny pejy Facebook, mba hanomezana tombony ny fifandefasana hafatra eo amin'ny namana sy ny fianakaviana. Nampangain'ny tale mpanatanteraka avy amin'ny Folha ny Facebook ho “… mandrara ny fanaovana gazety matihanina tsy ho ao amin'ny pejy mba hisian'ny votoaty manokana ary manokatra toerana hitomboan'ireo “vaovao fako / sandoka “.
Mandrahona ny hiala amin'ny Facebook ilay mpanao dokambarotra goavana, amin'ny fiantsoana azy io ho “heniheny”
Mandrahona ny hanaisotra ny dokambarotra ao amin'ny Facebook ilay orinasa Amerikana goavambe Unilever, izay tompon'ny marika lehibe amin'ny karazan-tsakafo sy fidiovana, toy ny Lipton sy ny Dove. Namoaka dika iray CNN [11] avy amin'ny kabary nataon'i Keith Weed, tale mpitantana ara-barotra ao amin'ny Unilever, izay ilazany fa “tsy afaka ho tohizan'ilay orinasa ny fanohanana rojon'orinasa iray misahana famatsiana ara-nomerika … izay tsy tsara lavitra noho ny heniheny raha resaka fangaraharahana”. Nolazain'ny CNN fa ny nanomezan'i Weed alàlana ny fiovana mankany amin'ny ‘fiparitahan'ny votoaty azo melohina ao amin'ny media sosialy – ary ny tsy fahampian'ny fiarovana ireo ankizy – dia manimba ny fitokisana ara-tsosialy, manimba ny mpampiasa ary manohintohina ny demokrasia’
Itsakitsahan'ny Facebook ny lalàna ao Alemaina miaro ny mpanjifa
Ny didin'ny fitsarana iray ao Berlin [12] (natao tamin'ny volana janoary fa navoaka ampahibemaso tamin'ny tapaky ny volana febroary) dia nanambara fa tsy manaja ny fenitra fototra ho an'ny fiarovana ny mombamomba ny olona manokana ny safidy tonga dia raisina ao amin'ny pejy Facebook momba ny politikan'ny fiainana manokana sy ny mifandraika amin'izany. Ny fanapahankevitra dia vokatry ny fitarainana nalefan'ny Federasion'ny Fikambanan'ireo Mpanjifa ao Alemaina, VZBV. Nampanantena ilay orinasa fa hamerina handinika ny fomba fiasany manokana momba ny fiarovana ny fiainana manokana miaraka amin'ny famoahana ny fitsipika ankapobeny momba ny angon-drakitra ankapobeny ao amin'ny Vondrona Eoropeanina.
Fikarohana vaovao
- Zo Niomeroka ao Afrika Atsimon'i Sahara: Fandalinana ny Fiasan'ny Orange ao Senegal sy Safaricom ao Kenya. [13] – Internet Sans Frontieres (Lahatsoratra amin'ny teny Frantsay)
- Jery todika amin'ny fangatahana ny angon-drakitra manokana momba ny tena ao Kanadà [14] – Citizen Lab
Misorata anarana hahazo ny Tattitry ny Mpisera [15]
Nandray anjara tamin'ity tatitra ity i Afef Abrougui [16], Ellery Roberts Biddle [17], Rezwan Islam [18], Karolle Rabarison [19], Elizabeth Rivera [20], Taisa Sganzerla [21], sy i Sarah Myers West. [22]