Kolombia: Miaro Ny Kolontsaina Afro-Kolombiana Ao San Basilio de Palenque

(Marihana fa efa tamin'ny volana Novambra taona 2009 ny lahatsoratra teny Anglisy)

Iray amin'ireo vondrom-piarahamonina voalohany nandositra ny fanandevozana Afrikana nandritra ny Fanjanahan-tany Espaniôla ny tanànan'i San Basilio de Palenque, tanàna kely iray any avaratr'i Kolombia. Miasa amin'ny fitehirizana ny vakoka ara-kolontsainy ry zareo, sy ny fiteny Palenquero, fiteny Kreola Espaniola izay tombanana ampiasain'ny olona miisa 2.500. Tamin'ny alàlan'ny tantaram-panandevozana nifindra tamin'ny taranaka nifandimby, sy ny fomban-drazana ara-mozika voatahiry, toa nitondra ny kaontinanta Afrikana ho any amin'io zoron'i Kolombia io ity tanàna ity.

Photo of San Basilio de Palenque by Royale_With_Cheese and used under a Creative Commons license.

Sarin'ny San Basilio de Palenque avy amin'ny Royale_With_Cheese, zon'ny mpamorona: Lisansa Creative Commons.

Niresadresaka tamin'i M. Elena Salgado, mponina ao an-tanàna ny bilaogy Azadón de Palo [es] ary namaly ny fanontaniana hoe, “Manao ahoana izany hoe monina ao San Basilio de Palenque izany?

Es un lugar pequeño, donde todos nos conocemos. Somos generaciones de todas las familias, desde las primeras que se refugiaron en los Montes de María (así se llama la zona que rodea a San Basilio). Nuestras casas son humildes, hechas con material que nos da la naturaleza; tierra, bahareque, tapia y cemento a la vista. Nuestros techos son de palma y lata, que ayuda a refrescar y soportar el calor.

Toerana kely izy, ka mifankafantatra daholo izahay. Taranaka avy amin'ny fianakaviana rehetra izahay, avy amin'ireo fianakaviana voalohany nitady fialokalofana tany amin'ny Tendrombohitra María (izany no antsoina hoe faritra manodidina hoe San Basilio). Kelikely ny tranonay, vita amin'ny fitaovana nomen'ny natiora; zezika, biriky tany ary simenitra. Ny tafonay dia vita avy amin'ny ravina voaniho sy fira-potsy, izay manampy azy hitazona hatsiaka sy mahatohitra ny hafanana.
Musical group Las Alegres Ambulancias that hails from San Basilio de Palenque. Photo by Troskiller and used under a Creative Commons license.

Tarika mpihira Las Alegres Ambulancias avy ao San Basilio de Palenque. Sary avy amin'i Troskiller, nahazoana alalana avy amin'ny lisansa Creative Commons.

Manako ao an-tanàna ny feon'ny Afro-Kolombiana, ary marobe ireo seha-piarahamonina te-hanafatra. Nahatonga ny bilaogy Colombian Passport [es] hamoaka izao andalana manaraka izao momba ity tantara ity:

Lo que bien se sabe acerca de los colombianos negros es que son las personas descendientes de los que fueron traídos como mercancía, forzados por las compañías negreras europeas entre los siglos XV y XVIII a todo el territorio de las Américas.

Ny fantatra momba ny Kolombiana Mainty dia taranak'ireo izay nentina toy ny entana izy ireo, noteren'ireo orinasa Eoropeana misahana ny andevo teo anelanelan'ny taonjato faha-15 sy faha-18, nanerana an'i Amerika.

Patricia Quintero Barrera ao amin'ny bilaogy Etnicográfica [es] nanoratra hoe:

La Afrocolombianidad o Identidad étnica Afrocolombiana es el conjunto de aportes y contribuciones, materiales y espirituales, desarrollados por los pueblos africanos y la población afrocolombiana en el proceso de construcción y desarrollo de nuestra Nación y las diversas esferas de la sociedad Colombiana. Son el conjunto de realidades, valores y sentimientos que están integrados en la cotidianidad individual y colectiva de todos nosotros y nosotras. La Afrocolombianidad es un patrimonio de cada colombiano(a), indistintamente del color de la piel o el lugar donde haya nacido.

Ny Afro-Kolombiana na ny famantarana ara-poko Afro-Kolombiana dia fitambaran'ny fandraisana anjara, ara-materialy sy ara-panahy, novolavolain'ny vahoaka Afrikana sy ny vahoaka Afro-Kolombiana tamin'ny dingana fananganana sy fampandrosoana ny firenentsika, sy ireo faritra samihafa ao amin'ny fiarahamonina Kolombiana. Ireo no santionan'ny zava-misy, soatoavina ary ny fahatsapana izay tafiditra ao anatin'ny fiainantsika manokana andavan'andro. Ny Afro-Kolombiana dia lova avy amin'ny Kolombiana tsirairay, na inona na inona volonkoditra na toerana nahaterahana .

Farany, ao amin'ny fantson'i Asabbagh ao amin'ny YouTube, misy ny lahatsary fanadihadiana mampiseho an'i San Basilio de Palenque ankehitriny, fiarahamonina izay nambaran'ny UNESCO fa tsy lasa Sangan'asan'ny Lova Am-bava sy Tsy azo tsapain-tanan'ny Olombelona fotsiny  tsy amin'ny antony.

Dikan-teny: Eduardo Avila

Atombohy ny resaka

Mpanoratra, azafady Hiditra »

Torolalana

  • Miandry fanekena ny hevitra rehetra. Aza alefa in-droa ny hevitra.
  • iangaviana ianao haneho fifanajàna amin'ny hevitra rehetra. Tsy ekena ny hevitra feno fankahalàna, vetaveta, mamely olona manokana.