Kambodza: Niteraka Resabe Ny Andron'ny Mpifankatia

(Fanamarihana: lahatsoratra nivoaka tamin'ny Febroary 2010)

Tranga iray izay nipoitra vao haingana tao Kambodza ny fankalazàna ny ny Andron'ny Mpifankatia. Vao folo taona monja izao no nankalazàna ny Andron'ny Mpifankatia tao amin'ny firenena. Mbola mijanona ho resabe ifamaliana ny famaritana sy ny fanaovana azy na dia efa mibahan-toerana eo amin'ny tanora ankehitriny aza ny lazan'ny Andron'ny Mpifankatia. Misintona lakolosy fanairana izy ireo indrindra amin'ny fanao tsy izy mifandraika amin'ity fotoana iraisan'ny rehetra ity.

Mpanoratra maro no malaheo hoe diso ny fandraisana ny famaritana ny Andron'ny Mpifankatia. Hoy i Chhay Sophal, ao amin'ny lahatsorany ” ប្រយ័ត្ន​ទិវា វ៉ាឡិនថាញដេ ក្លាយ​ជា​ទិវា​ស្នេហ៍កម្មជា​ទិវា​នៃ​ក្តី​ស្រឡាញ់” [ Mitandrema Amin'ny Andron'ny Mpifankatia Sao Lasa Sasakalina Mampalahelo), nanantitra ny fanovàna tsy am-piheverana nataon'ireo tanora ny famaritana ny Andron'ny Mpifankatia:

ដោយ​ឡែក​នៅ​កម្ពុជា ​វប្បធម៌​នេះ​ក៏​មាន​ប្រជាប្រិយ​ផង​ដែរ​ចាប់តាំង​ពី​ឆ្នាំ ២០០០ មក​ពិសេស​ក្នុង​ចំណោម​យុវវ័យ។ អ្វី​ដែល​គួរ​ឲ្យ​កត់​សំគាល់ គឺពួក​យុវវ័យ ​មួយ​ចំនួន​បាន​យក​អត្ថន័យ​នៃ​ទិវា​នេះ​ទៅ​ជា​ទិវា​មួយ​សម្រាប់​គូស្នេហ៍​ទៅ​វិញ ដោយ​បក​ប្រែពាក្យ វ៉ាឡិនថាញ ដេ (valentine day) ថា​ជា​ទិវា​សង្សារ​ទៅវិញ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ពួក​យុវវ័យ​ខ្មែរ​យល់​ខុស​វក់​នឹង​សង្សារ មិន​បាន​គិត​ពី​មិត្តភក្កិ​ដទៃ ពិសេស​ឪពុក​ម្តាយ​បង​ប្អូន​របស់​ខ្លួន។

Lasa andro malaza eo amin'ireo tanora ao Kambodza ny Andron'ny Mpifankatia hatramin'ny taona 2000. Hafahafa fa tanora sasantsasany no mandika vilana ny Andron'ny Mpifankatia ho “Eve for Lovers” (Sasakalin'ny Mpifankatia) raha tokony ho “Eve for Love” (Sasakalina ho an'ny Fitiavana) izay miantefa amin'ny fitiavana ireo ray aman-dreny, havana sy namana amin'ny ankapobeny.

Nasongadin'i Sophal manokana ihany koa ireo voka-dratsin'ny fahadisoan-kevitra momba ny Andron'ny Mpifankatia. Ao anatin'izany ny fitondrantena tsy mendrika amin'ny fanaovana firaisana eo amin'ireo tanora mpifankatia, izay mandika ny kolontsaina ao Kambodza, indrindra fa ireo mpifankatia mbola tsy mpivady. Vokany hafa ihany koa ny fiantraikany ratsy eo amin'ny fahasalaman'ny taova fiterahan'ireo vehivavy tanora.

ជា​ការ​ពិត យើង​មិន​ទោមនស្ស​នឹង​ក្តីស្រឡាញ់​របស់​យុវវ័យ​នោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​អ្វី​ដែល​យើង​ព្រួយបារម្ភ​នោះ​គឺ​ស្រ្តី​វ័យ​ក្មេង​អាច​បាត់បង់​កិត្តិយស អាសោច​កេរ្តិ៍ដោយ​តែ​បាត់​បង់​ភាព​បរិសុទ្ធ។ ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត ពួកគេ​អាច​ប្រឈម​នឹង​ការ​មាន​ផ្ទៃពោះ​ដោយ​ចៃដន្យ ប្រសិន​បើ​ការ​រួមភេទ​ជា​មួយ​បុរស​ជាសង្សារ​នោះ​មិន​បាន​ប្រើប្រាស់​ស្រោម​អនាម័យ​ឲ្យ​បាន​ត្រឹមត្រូវ ហើយ​ការ​មាន​ផ្ទៃ​ពោះ​នេះ​គឺ​ឈាន​ទៅ​ធ្វើ​ការ​រំលូត​កូន ដែល​ប្រការ​នេះ​ពិត​ជា​ធ្វើ​ឲ្យ​ស្រ្តី​វ័យ​ក្មេង​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហា​សុខភាព​បន្តពូជ​ទៅ​ពេល​អនាគត។

Na dia tsy iasantsika saina loatra aza ny momba ny fifankativan'ireo tanora, dia tena miantraika amintsika kosa ny momba ireo tanora vehivavy ho very hasina sy potika tanteraka noho ny fanariany ny maha-virijiny azy. Mbola ratsy noho izany, ny mety hahabevohoka azy ireo ary ny fihitaran'izany ho amin'ny fanalana zaza. Hitera-doza amin'ny fahasalaman'ny fiterahan'ny vehivavy io.

Mbola nanamafy hatrany i Sophal fa ireo tanora vehivavy no tena tratran'ny VIH/SIDA raha tsy mampiasa fimailo ilay olona nanao firaisana taminy. Mety ho lasibatry ny resaka horonantsary mamoafady ihany koa izy ireo izay mety hanimba tanteraka ny hoaviny sy hanala-baràka ny fianakaviany. Noho izany, mampitandrina ireo tovovavy i Sophal mba tsy ho tafalatsaka ao anatin'ny fandriky ny fitiavana mandritry ny Andron'ny Mpifankatia. Nanoso-kevitra ihany koa izy fa tsara kokoa raha eo anilan'ireo havan-tiany, ray aman-dreny, havana na namana no ankalazàn'ireo tanora ity fotoana ity amin'ny fomba madio.

aNifampizaràn'i Vutha Morn ireny fanamarihana ireny izay nanontany ny fifandraisan'ny maha izy azy ny kolontsaina sy ny fitandroana ny kolontsaina rehefa nanoratra tao anatin'ny sata Facebook-ny i Sidaroth Kong hoe “Ny Andron'ny Mpifankatia sy ny Kolontsaina Khmer Mahabe resaka” : Moa va ny fiaraha-matory amin'ny olon-tianao ihany no hany fomba tokana hampisehoana fa tia azy ianao?”

Araka ny fanadihadiana iray natao momba ny ” Ny Fitiavana sy ny Fifandraisna amin'ny Firaisana Ara-nofo: Traikefa sy Vinavinan'ireo Tanora Manana Fari-piainana Antonony Manoloana ny Fiavian'ny Andron'ny Mpifankatia tao Phnom Penh ny taona 2009, notontosain'i Soprach Tong, izay nanadihady tanora miisa 458 teo anelanelan'ny 15 ka hatramin'ny 24 taona, fa ny maro an'isa amin'izy ireo no tsy mahalala akory ny tena tantaran'ny Andron'ny Mpifankatia. Rehefa  nanontaniana raha toa ireo tanora manana fari-piainana antonony ka mieritireritra ny tsy hanao na inona na inona afa-tsy firaisana amin'ny Andron'ny Mpifankatia, nahita i Soprach fa:

“Araka ireo vokatry ny fanadiahadiana, 12.4 isanjaton'ireo namaly no nilaza ho miandrandra fa afaka ny hanao firaisana amin'ny Andron'ny Mpifankatia, ary maherin'ny 14.3 isanjaton'ireo tanora efa manana olon-tiana no namaly fa miandrandra ny hanao firaisana amin'ny olon-tiany amin'io andro io ihany koa, ary mpifankatia vitsivitsy no mieritreritra ny tsy hampiasa fimailo. Mandritra izany, ampahatelony mahery amin'ireo tanora mifankatia (39.5%) nohadihadiana (n=38) no nanambara fa io no fotoana voalohany hanaovany firaisana ara-nofo. Ary ny roa ampahatelon'ireo (66.6%) tovolahy manana olon-tiana (n=25) no hanao tsindry na hanery ireo tovovavy miaraka aminy hanao firaisana amin'ny fampiasàna fitaovana maro, raha tsy manaiky ireto farany. Ary farafahakeliny, fito isanjaton'ireo tovolahy namaly fa mieritreritra ny hanao firaisana no hivelatra amin'ny fidirana ho anatinà Bauk [Vondrona mpanolana, tenin-jatovo iray azo rehefa misy tanora iray (na roa) miady varotra aminà mpivarotena iray, na mangataka ny fahatsoramponà vehivavy iray ary manomana toerana iray hanaovany firaisana ara-nofo. Avy eo alaina ilay vehivavy ho any amin'ny hotely na trano fivahinianana iray, izay efa misy tovolahy maromaro miandry na vao ho avy tsy ho ela] amin'ny Andron'ny  Mpifankatia.

Tamin'ny alalan'io vokatra io, niantso fampitandremana ilay mpanoratra momba ny firaisana ara-nofo nifanekena, ny fahasalaman'ny taova fiterahana ary ny fandaharanasa momba ny VIH/SIDA izay miantefa mivantana amin'ireo tanora any amin'ny faritry ny renivohitra ao Kambodza.

Manoloana ity tranga efa tena mampitahotra ity, nanangana lahatsary fohy dimy minitra ny Ministeran'ny Raharaha Misahana ny Vehivavy ao Kambodza, mba hanabeazana ireo tanora momba ny “tena hevitry ny Andron'ny Mpifankatia” hahafahan'izy ireo maneho fitiavana amin'ny ankohonany aloha voalohany, manarak'izany ireo mpampianatra ary avy eo ireo namana. Voarain'ny maro an'isa amin'ireo mpianatra, mpampianatra ary bilaogera tsara tokoa ity lahatsary fanabeazana ity izay ikendrena mba hampitandremana ireo tanora ao Kambodza tsy hiroso amin'ny firaisana tsy mendrika.

Atombohy ny resaka

Mpanoratra, azafady Hiditra »

Torolalana

  • Miandry fanekena ny hevitra rehetra. Aza alefa in-droa ny hevitra.
  • iangaviana ianao haneho fifanajàna amin'ny hevitra rehetra. Tsy ekena ny hevitra feno fankahalàna, vetaveta, mamely olona manokana.