Nosamborin'ny polisy tao Madagasikara ny lehilahy iray ahiahiana fa nizara “vaovao diso” tao amin'ny Facebook momba ny firodanan'ny tonelina

Atoandro tamin'ny volana Mey, niparitaka manerana an'Antananarivo ny fanairana noho ny lahatsoratra tao amin'ny media sosialy nilaza fa nisy aina nafoy tamin'ny firodanan'ny tonelina Ambanidia. Nalaza tamim-pahatairana tao amin'ny media sosialy sy tamin'ny resaka an-telefaonina nifanaovan'ny fianakaviana tamin'ny finday sy tamin'ny onjam-peo ny tatitra faikany.

Fiara vonjy taitra, mpanao gazety sy mponina ao an-tanàndehibe no nirohotra teny an-toerana, mba hijery fa hay mbola mitsangana tsara ny tonelina. Nandefa lahatsary mivantana ilay mpisera Facebook Rovaniaina Hasivelo Randrianarijaona satria teny an-toerana misy ny tonelina izy ary nampiseho fitohanan'ny fiara mandeha am-pilaminana ny lahatsary.  “Tiako be ilay intox” hoy izy nanoratra.

Tsy faly tamin'izany i Jeannot Ramambazafy, mpanao gazety sady lehiben'ny tonian-dahatsoratra ao amin'ny Madagate.org, ary naneho ny ahiahiny momba ny fomba hitantanan'ny governemanta ny fanadihadiana:

Une question mérite, à présent, d’avoir une réponse rapide et sérieuse: QUI sont le ou les auteurs de cette désinformation? Car cela fait partie de la cybercriminalité … Son point de départ a été facebook. Est-ce que le service de la police malgache dans ce domaine, est capable se retrouver l’origine ou bien faudra-t-il encore l’expertise de “vazaha”?

Mila valiny haingana sy matotra ankehitriny ny fanontaniana iray: IZA no nampiely izao vaovao diso izao? Heloka antserasera izao … Tao amin'ny Facebook no nanombohany. Mahavita mahita izay niavian'ny tsaho ve ny polisy Malagasy misahana ny heloka antserasera sa mbola mila manam-pahaizana vahiny?

Nahita ny dian'ny “vaovao faikany” tamin'ny adiresy IP ny polisy ary nanao fisamborana tao anatin'ny roa andro. Mbola tsy fantatra izay ho sazin'ilay olona ahiahiana.

Nampahatsiahy ny raharaha Hiary Rapanoelina, mpisera Facebook ao Antananarivo izay voasazy herintaona an-tranomaizina tamin'ny volana Febroary noho izy mitantana vondrona Facebook natokana hifosafosàna olo-malaza i Ramambazafy. Noho ny lazany, nanana mpikambana maherin'ny 70.000 ity vondrona Facebook efa tsy misy intsony ity.

Naharay fitarainana avy amin'ireo mpanakanto sy olom-boafidy ofisialy momba ny votoaty nozaraina tao amin'ilay vondrona Facebook ny manampahefana ary nahita fa Rapanoelina no nanangana ny vondrona sy iray amin'ireo mpitantana azy. Nosamborina izy ny ampitso. Voampanga ho nanala-baraka sy nanitsakitsaka ny Andininy faha-20 amin'ny Lalàna laharana faha. 2014-006 momba ny ady amin'ny heloka antserasera izy, lalàna mampiadihevitra izay manameloka ny “fanevatevana sy fanalam-baraka” manampahefam-panjakana amin'ny alalan'ny media antserasera.

Mbola tsy fantatra raha ho voaheloka ilay voarohirohy tamin'ny raharaha tonelina Ambanidia. Harinjaka Ratozamana, olo-malaza amin'ny aterineto sy ny sehatra startup ao Madagasikara nilaza tamin'ny resadresaka niarahana tamin'ny RFI fa sambany no nisy tsaho niely be tahaka izany.

Koolsaina, bilaogy Malagasy, namintina ny lesona tsoahina amin'ity zava-nitranga ity:

D’un, nul n'est anonyme derrière son écran! Et de deux, ne prenez pas pour argent comptant tout ce qui se dit sur internet!

Eo ankilany, fantatra avokoa ny anarana ao ambadiky ny efijierin'ny tsirairay! Etsy andaniny, aza mihinana am-bolony izay zava-drehetra lazaina ao amin'ny aterineto!

Mpamaky ny Koolsaina antsoina hoe Lydia Ravonihanitra naneho ny heviny momba ny lahatsoratra:

Mila faizina kely izy mba ho anatra ho an'ny [rehetra] fa tsy fanagadrana kosa angamba ny saziny, fa lamandy ohatra dia mba ampy. Tsy namono olona izy…fa ny dondrona kelin'ny Facebook mora [adalaina].

Ankoatra ny tao amin'ny aterineto, tsy momba ny mety hisian'ny sazy na ny fihenjanan'ny sazy kosa ny fanehoan-kevitrta, fa noho ny zava-misy fa ny fisamborana no natao mialoha.

Zo Andriamifidisoa (tonian-dahatsoratra ao amin'ny Global Voices Malagasy) nanoratra tao amin'ny Facebook hoe:

Manahy mafy aho fa kinendry hamerana ny media sosialy iny tsaho iny!

Manasongadina ny tsy fatokisana sy ny fahadisoam-panantenan'ny Malagasy sasany amin'ny governemanta ny ahiahy mikasika ny mety hoe sivana. Manamafy kokoa ny tebiteby momba ny fahalalahana miteny amin'ny aterineto ao anatin'ny krizin'ny “vaovao faikany” manerantany ihany koa izany – tahaka ny ao Madagasikara India, Bahrain sy Etazonia.

Mety hisy voka-dratsiny eo amin'ny fiainana ny vaovao faikany, indrindra rehefa naparitaka be tamin'ny aterineto izany. Saingy tsy mitovy ny vaovao faikany rehetra – tsy maintsy jerena lalina ny fikasan'ny mpampiely vaovao faikanyy, ny fomba nizaràna ny lahatsoratra, ary ny tena voka-dratsin'ny vaovao faikany.

Nampitandrina ireo manam-pahaizana nakan'ny Foibem-pikarohana Pew hevitra momba ny hoavin'ny fifandraisana antserasera fa misy vidiny ny fandrindràna, manasongadina ny fifandanjana marefo eo amin'ny ady amin'ny herisetra antserasera, ny lahatenim-pankahalana, ny “vaovao faikany” ary ny fiarovana ny fahalalahana maneho hevitra sy ny fahazoam-baovao.

Nitranga ity raharaha tonelina Ambanidia ity tao anatin'ny fitomboan'ny sivana media sosialy na fanakatonana aterineto ataon'ny fitondram-panjakana, izay hamarinin'izy ireo matetika fa  ezaka hampihenana ny vaovao diso. Ao Afrika indrindra indrindra, nanjary miha-mahazatra mandrindra ny fifidianana ny sivana sy ny fanakatonana, izay Gabon sy Gambia no ohatra vao haingana. Raha mety hanampy hanakana ny fanapariahana vaovao diso ny fanakatonana, mety hanakana ny olom-pirenena tsy hifanerasera ihany koa, tsy lazaina intsony ny tsy fahazoam-baovao momba ny kandidà. Fantatra amin'ny fanakanana ny ezaky ny kandida mpanohitra hahazo fanohanana amin'ny andro farany sy ora alohan'ny fifidianana ihany koa ny fanakatonana ny aterineto.

Mampiahiahy ny olom-pirenena Malagasy ity vaovao malaza ity, satria hotontosaina amin'ny taona ho avy 2018 ny fifidianana filoham-pirenena sy parlemantera. Satria miha-akaiky ny fotoana, hanara-maso mikasika ny fomba hiatrehan'ny governemanta ny fanamby mikasika ny vaovao faikany, ny fahalalahana miteny, ary ny fiainana manokana amin'ny aterineto ireo mpiaro ny zon'olombelona. Ny fotoana no hilaza raha hanatevin-daharana ny vaovao malaza fanakatonana aterineto mba hifehezana ny fahazoam-baovao mandritra ny fifidianana ihany koa i Madagasikara na tsia.