Maty tany Londona, Angletera tamin'ny 25 Janoary 2016 i Florence Onyebuchi (Buchi) Emecheta, izay namiratra tamin'ny maha-vehivavy mpanoratra tantara azy. 72 taona lasa izay no teraka tany Lagos, Nizeria izy.
Mpanoratra mpikomy i Emecheta satria izy no iray amin'ireo vehivavy mpanoratra nampifamatotra an'i Afrika taorian'ny fanjanahantany tamn'ny literatiora. Tamin'ny fotoana namoahany ny tantara nosoratany voalohany, In the Ditch (1972), dia nanjakan'ny fahefan-dehilahy ny sehatry ny literatiora tany Nizeria sy ireo firenena Afrikana sisa. Izy rahateo koa nijaly am-panambadiana. Tsy nanohana azy tamin'ny asa-sorany ny vadiny, ary nandoro ny soratanany voalohany. Nandao azy i Emecheta tamin'ny 1996 ary nanohy niasa sy nanoratra, sady nitaiza ny zanany. Nanohy fianarana sosiolojia tany amin'ny Oniverstin'i Londona izy, ary nahazo maripahaizana bakalaorea tamin'ny 1972.
Because Buchi Emecheta will never be forgotten ❤❤ pic.twitter.com/X5W73IeS0o
— ThatPortharcourtBoy (@ThatPHCBoy) January 26, 2017
Satria tsy ho adinoina mandrakizay i Emecheta ❤❤
Ho fankasitrahana ny asany dia nomen'ny fanjakana Britanika ny mariboninahitra ‘officier’ (OBE ) i Emecheta tamin'ny 2005. Araka ny filazan'i L. Williams ao amin'ny Oniversiten'i Emory dia namidy ny boky tantara 20 nosoratan'i Emecheta :
miaraka amin'ny fampahafantarana ny vehivavy Afrikana no voalohany indrindra. Ny mpilalao fototra anatin'reo tantara nosoratany dia mampiseho ny dikan'ny hoe vehivavy sy reny ao anatin'ny fiarahamonina Nizeriana. Dinihan'i Emecheta ny hoe fa maninona no ny momba ny firaisana ara-nofo sy ny fitondrana vohoka no voambolana tokana matetika ampiasaina hamaritana ny vehivavy sy ny maha-vehivavy. Mahaliana azy ny fomba fihaonan'ny lahy sy ny vavy sy ny idiran'izany amin'ny fanabeazana, ny fahantrana ary ny fanandevozana.
Raha vao niely ny vaovao momba ny fahafatesan'i Emecheta, dia niraradraraka ny fanomezana voninahitra azy avy amin'ny lafivalon'izao tontolo izao. Tao amin'ilay fanomezana vononahitra navoaka tao amin'ny Guardian dia notantarain'i Bernardine Evaristo fa iray amin'ireo mpanoratra izay ” nisintona tamin'ny traikefany manokana izy hanoratana tantara foronina milaza fikomiana”:
…[ilay] lazaina hoe ‘taranaky ny Fanavaonan-Kery,’ dia ireo Afrikana feno taona miaraka amin'ny fireneny. Izy sy ireo hafa mpanoratra manerana ny kaontinanta dia samy nanana olana no nanana fifaliana, izay voalohany, nateraky ny nanoratana an'i Afrika sy ny Afrikana ao anatin'ny fisiana ara-literatiora. Voafehin-dry zareo ilay asa.
Tao amin'ny BBC, notantarain'ilay Nizeriana-Amerikana mpanoratra, Dr Nnedi Okorafor, fa i Emecheta ” no antony nanombohany nanoratra.”
Ary nanoratra ity lahatsoratra fahatsiarovana momba an'i Emecheta ity ilay Nizeriana mpanoratra malaza, Chimamanda Ngozi Adichie :
Ry Buchi Emecheta.
Afaka miteny izahay satria ianao no voalohany niteny.
Misaotra noho ny herimpo nanananao.
Misaotra noho ny kantonao.
Nodu na ndokwa [fomba fiteny Igbo midika hoe : mandria am-piadanana]
~CNA
Tao amin'ny Facebook, tsy ninoan’i Ezeada Ezenwa hoe maty i Emecheta . “Ahoana no mety hahafaty azy nefa izaho mbola tsy nihaona taminy sy nilaza taminy izay zavatra rehetra nandikàko ny fisiany?”
Ahoana no lasa izy nefa tsy mbola notantaraiko azy ny fomba nanitikitihin'ilay ‘The Slave Girl at eight’ (Ilay Andevovavy kely valo taona) ahy hamorona tontolo avy amin'ny tantara, tahaka an'i Buchi sady raiki-pitia tamin'i Ibuzo araka ny filazany tamiko. Ahoana no namonjy ny razany izy nefa tsy nankasitrahako ny namelany an'i Akunna ho faty, ho an'ireo ranomasoko nalatsako ho azy, ny foko torotoro na dia miteny aza ny saiko hoe vokatra navoakan'ny ranomainty sy ny taratasy ihany izy. Na ahoana no niadiako tamin'ny hatezerana izay tsy fantatro tamin'ny fotoana nandoran'i Francis ny soratànan'i Ada, vao iraika ambin'ny folo taona aho tamin'izany ary tsy mbola nanoratra boky mihitsy, nefa nahafantatra fa iray amin'ny hadalàna goavana azon'ny lehilahy atao izany. Ary raha nilazanà lehilahy mahafinaritra, manintona ‘ tamin'ny hanihany’ aho fa ho vakiany ny solosaina findaiko raha avelako hanintona ny fisainany ny asa soratro, raisiko ny kitapoko ary hanakana fiarakaretsaka aho. Ho voabahana foana ny antsony ary tsy hiezaka hitady ahy intsony izy.
Buchi, tsy voatantarako anao ny fomba namolavolanao sy ny tantaranao ahy ho lasa izao vehivavy ankehitriny izao sy ity asa soratra izay mamoaka hatsembohana mahakivy mihoatra noho ny fiaingan'ny aingam-panahy ity.
Mihevitra angamba ianao fa tia tena aho, tsy mihevitra afa-tsy ny ahy sy ny fahaverezan'ny nofinofy nananako hatramin'ny fahavalo taonako, nefa tsy ahoako izany ry Buchi. Irariako ianao rahampitso ho tonga soa any amin'ny toerana izay tsy ametrahana ireo manana làlan-jaza ho toy ny olom-pirenena laharana faharoa (voahavakavaka), fa anio alina, hifaly amin-katezerana aho.
Mandria am-piadanana Buchi Emecheta.
Nanao bitsi-pahatsiarovana ny Oxford Tutorial College :
It's sad to say goodbye to Nigeria's legendary writer, Buchi Emecheta.Your contribution to Africa's literature cannot be undervalued. Adieu.
— OxbridgeTutorialColl (@OxbridgeTC) January 27, 2017
Mampalahelo ny hanao veloma ilay mpanoratra malazan'i Nizeria, Buchi Emecheta. Tsy azo atao tsinontsinona ny zavatra nentinao ho an'ny literatiora afrikana. Veloma
Charles Onyango-Obbo, ilay toniandahatsoraty ny Africapedia, dia feno fankasitrahana an'i Emecheta, izay tsy namela ny asany manokana hanakivy azy :
RIP Buchi Emecheta: Engaged at 11; hubby burnt her 1st manuscript; had 5 children in 6 yrs & still wrote 20 books!https://t.co/Syjgu5ltxy pic.twitter.com/XLTtW7UIVD
— Charles Onyango-Obbo (@cobbo3) January 26, 2017
Mandria am-piadanana Buchi Emecheta : fofom-badin'olona tamin'ny faha-11 taona ; nodoran'ny vadiny ny asa sorany voalohany ; niteraka 5 tao anatin'ny 6 taona & mbola nanoratra boky 20 !
Nolazain'ny Nigeria Book Hub fa sanganasa lehibe ny The Joy of Motherhood an'i Emecheta :
The Joys of Motherhood. was a masterpiece. Rest in peace Buchi Emecheta. pic.twitter.com/vE0iyoLj6L
— BookHub.ng (@BookHubNG) January 25, 2017
Sanganasa lehibe ny The Joys of Motherhood (Ireo hafaliana amin'ny maha-reny). Mandria am-piadanana Buchi Emecheta.
Ary tahaka izao no namintinan'i David Adeleke ilay lova lehibe navelan'i Emecheta :
Angamba ny lova lehibe navelan'i Emecheta no nampahafantatra antsika fa tsy zava-baovao ny miralenta aty Afrika. Nofaritany mazava tsara fa tsy mitovy amin'ny an'ny Tandrefana ny miralenta Afrikana. “Afaka amin'ny rojon'ny sarintsarinà tantaram-pitiavana Tandrefana ny fitovianjò afrikana sady mirona betsaka any amin'ny zava-misy , ” hoy izy indray mandeha. ” “Tsy zava-baovao amin'ny vehivavy Afrikana ny miasa sy ny manatratra ny ambony… Vehivavy mahatontosa mandrakariva ny vehivavy Afrikana.” Miverimberina amin'ireo bokiny io famaritana ny fitovianjò io ; hita mazava amin'ny fiainan'i Nnu Ego sy Adah Ofili izany. Fanamby omen'ny asan'i Emecheta antsika ny hiheverana avy ao anaty ny momba ny fahasamihafàn'ny lahy sy ny vavy ( sy ny tenantsika amin'ny maha-Afrikana ) fa tsy hihinana amam-bolony ny hevitry ny tandrefana momba izany, satria samy manana ny fombany ny fiarahamonina tsirairay.