- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

Fitoerana Masina las Lajas, Ilay “Fiangonana Tsara Tarehy Indrindra Eto Ambonin'ny Tany” : Ireo Tantara Mahasondriana

Sokajy: Amerika Latina, Kolombia, Fivavahana, Mediam-bahoaka, Tsidika
Santuario de Nuestra Señora del Rosario de las Lajas. Imagen en Flickr del usuario Jonathan Wood (CC BY-ND 2.0).

Fitoerana Masin'ny Tompovavintsika del Rosario de las Lajas. Sary tao amin'ny Flickr an'ny mpisera Jonathan Wood [1] (CC BY-ND 2.0).

Manerana an'i Amerika Latina, manavatsava ny faritra ireo tantaram-pahagagana sy mahavariana ary matetika izy ireny no mijanona amin'ireny fiangonana ireny. Ao Kolombia, maro amin'ireny tantara ireny no mihodidina ny Toerana Masina Ny Tompovavintsika Rozerin'i las Lajas [2]. Lazaina ho “fiangonana tsara tarehy indrindra eto ambonin'ny tany”, ny toerana masina dia miorina tokony ho 800 kilaometatra atsimon'i Bogotá ary 0 kilaometatra miala ny sisintany ifanoloarana amin'i Ekoadaoro, ao amin'ny monisipaliten'i Ipiales [3] ao amin'ny departemantan'i Nariño. [4] Tamin'ny 1951, tamin'ny alalan'ny didy hitsivolan'i [5] Vatikana, no nandraisan'ny “Notre Dame” de las Lajas ny fanomezam-boninahitra kanônika ary tamin'ny 1954 izy no nisalotra ny anarana Bazilika.

Maro anefa ny loharano sy tantara entiny ary misy ny efa hatramin'ny taonjato faha-18 farafahakeliny [6]. Ny iray amin'ny malaza indrindra dia ny tantaran'i Maria Mueses de Quiñones, sy ny fahagagana nataon'Ny Virijiny tamin'ny zananivavy:

[Las] protagonistas [de esta historia] son la india María Mueses de Quiñones, descendiente de antiguos caciques [jefes de tribu] y su pequeña hija Rosa, sordomuda de nacimiento. El lugar de los hechos se sitúa en los andes ecuatoriales a 2.600 metros de altitud, a media cuesta de una profunda quebrada sobre el río Guáitara, en el municipio de Ipiales, en el extremo sur de la actual Colombia, a diez kilómetros de la frontera con Ecuador. […] Al llegar a la cueva del Pastarán, [María] se detiene para descansar. La niña [su hija Rosa] entonces se desliza suavemente de la madre y empieza a trepar por las lajas. De pronto María escucha que su hija le habla: “Mamita, vea a esta mestiza que se ha despeñado con un mesticito en los brazos y dos mestizos a los lados”. Desconcertada, [María] no atina sino a coger a la niña y huir del lugar.

[Ireo] mpandray anjara fototra [amin(ity tantara ity] dia i Maria Mueses, vehivavy vazimba teratany avy any Quiñones, izay taranaky ny lehiben'ny foko sy ny zananivavy kely Rosa, moana marenina hatramin'ny nahaterahany. Ny toerana nisian'ny toe-javatra dia any amin'ny Andes Ekoatôrialy any amin'ny 2.600 metatra ambonin'ny haavon'ny ranomasina, ao antenatenan'ny hadilalana lalina ambonin'ny renirano Guaitara, ao amin'ny monicipaliten'i Ipiales, any amin'ny farany atsimon'i Kolombia amin'izao fotoana, folo kilaometatra avy eo amin'ny sisintany ifanolorana amin'i Ekoadaoro. […] Teo amin'ny fahatongavana tamin'ny zohin'i Pastaran, Nijanona hiala sasatra [i Maria]. Avy eo votsotra tamin'ny reniny ny zazavavy [ny zanany Rosa] ary nanomboka nananika ny vato dilatra [shales]. Henon'i Maria ny zananivavy niteny: ‘Neny, jereo ity mestiza [metisy] izay midina mitondra zazakely miaraka amin'ny mestizos roa hafa eo ankilany.’ Tankina i [Maria] ka ny naka ny zanany sy ny nandositra niala ny toerana ihany no vitany.

Ary nitohy tamin'ny fomba mbola mahatalanjona kokoa ny tantara, fa tsy nijanona tamin'ny fahafahan'i Rosa niteny fotsiny:

Rosa cayó gravemente enferma y murió. La desconsolada madre, concibió entonces la idea de llevar el cuerpecito sin vida de su entrañable hija a los pies de la Señora del Pastarán, para recordarle las flores y velas con que la niña solía obsequiarla y pedirle encarecidamente que le restituyera la vida. Ante los ruegos insistentes y las copiosas lágrimas, ante la fe que no se doblega, la Virgen no resistió y obtuvo de su Divino Hijo la gracia de la resurrección de la pequeña Rosa.

Narary mafy i Rosa ary maty. Nanakevitra ny hitondra ilay vatana efa maty an'ny zanany vavy tiany ho eo an-tongotry ny Tompovavin'i Pastarán ilay reny tsy laitra nampiononina, mba hahatsiarovany ireo voninkazo sy labozia nampiasain-drazazavavy ary niangaviany fatratra ny hamerenana ho amin'ny fiainana indray an-drazazavavy. Nihaino izany vavaka tsy nety tapitra izany, nahafantatra ny habetsaky ny ranomaso sy ny finoana tsy laitra nohozongozonina izany, tsy nahatohitra ny Virijiny ary nahazo fahasoavana avy amin'Ny Zanany hampitsanga-ko velona indray an'i Rosa.

Tamin'ny desambra 2015, dia nalahatry ny gazety británika mivoaka isanandro The Telegraph [7] ho fiangonana tsara tarehy indrindra eto ambonin'ny tany [8] ny Fitoerana Masina Las Lajas:

El santuario de las Lajas, considerado “el milagro de Dios sobre el abismo”, es visitado cada año por 750.000 feligreses, principalmente colombianos y ecuatorianos.
Para ‘The Telegraph’ resulta impactante su estilo gótico y que se haya levantado sobre un cañón, a una altura de 100 metros sobre el río Guáitara, en la frontera con el Ecuador.

Ny Toera-masina Las Lajas, heverina ho ‘Fahagagana avy amin'Andriamanitra ambonin'ny Lavaka lalina,’ dia tsidihan'ireo mpanao fivahiniana masina miisa 750.000 isan-taona, ary ny ankamaroan'izy ireo dia Kolombiana sy Ekoadaoriana.
Ho an'ny ‘The Telegraph’ dia mahavariana ny endrika Gôtika ananany, sy ny fahitana ny zavamisy fa naorina ambonin'ny tevana ilay izy, ary 100 metatra (refy 328 ft) ambonin'ny reniranon'i Guáitara, eo amin'ny sisintany mifanolotra amin'i Ekoadaoro.

Ny nakana ny anaran'ny Toerana Masina dia nosintonina avy amin'ny akora amam-pitaovana [9] nampiasaina hananganana azy:

The name Laja comes from the name of a type of flat sedimentary rock similar to floor tiles found in the Andes Mountains.

Ny anarana Laja dia avy amin'ny karazam-bato avy amin'ny atsanga mitovy amin'ny tafo taila hita any an-tendrombohitr'i Andes.

Maro ny sary hafa azo jerena avy amin'ireo mpisera Twitter:

Ny Toera-masina Las Lajas amin'ny endrika Gôtika mahatalanjona ao Colombia, naorina tanelanelan'ny taona 1916 ka hatramin'ny taona 1949. Tsy mitsahatra ny maha-valalanina!

Fitoerana Masin'i Las Lajas, Colombia

Antsipirian'ny varavarankely raozy ao amin'ny bazilika Las Lajas Basilica, Nariño (Colombia). Mahatalanjona.