- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

Ny Tantara Am-Bavan'ny Lalàna Yogoslavy Miady Amin'ny Voaly Nanodidina Ny Taona 1950

Sokajy: Eoropa Afovoany & Atsinanana, Bosnia Herzegovina, Kosovo, Makedonia, Montenegro, Serbia, Tiorkia, Foko sy Fiaviana, Lalàna, Mediam-bahoaka, Sarimihetsika, Tantara, Vehivavy sy Miralenta, Zavakanto & Kolontsaina, Zon'olombelona
A frame from the Youtube version of the film “Looking at the Cobblestones." [1]

Sombiny avy amin'ny Youtube amin'ilay filma “Mijery ny rarivaton'arabe.”

Nisy ONG Serba iray namoaka an-tserasera [2] ny filma fanadihadiana iray manontolon'ny “Mijery ny rarivato” miresaka ny fiantraikan'ny lalàna nivoaka tamin'ny taona 1951 mandrara ny fanakonan'ny vehivavy manontolo ny endriny amin'ny voaly miozolomana (niqāb [3]) tamin'ny fotoanan'ny Repoblika Entim-Bahoakan'i Serbia tamin'izany fotoana izany.

Ny filma navoakan'ny ONG Novi Pazar [4] Forum Fisantaran'Andraikitra Akademika laharana faha-10 dia manasongadina ireo antsafa nifanaovana tamin'ny olom-pirenena zokiolona vavolombelon'ny fametrahana ny lalàna tamin'izany, ary niresaka ny fahasarotan'ny fiainana tao amin'ny faritra Sandžak [5] taorian'ny fandravana nateraky ny Ady Lehibe Faharoa indrindra.

Nisy vondron-tanora noantsafaina niresaka ny olana mitranga ankehitriny mahasahana ny vehivavy miozolomana tsy manadino ity fomba fijery ara-tantara ity.

Araka ny nolazain'ireo mpanoratra ny filma:

Zakon je donet kako se navodu u njegovom obrazloženju „u cilju da se otkloni vekovna oznaka potčinjenosti i zaostalosti žene muslimanke, da se olakša ženi muslimanki puno korišćenje prava izvojevanih u Narodno – oslobodilačkoj borbi i socijalističkoj izgradnji zemlje i da joj se obezbedi puna ravnopravnost i učešće u društvenom, kulturnom i privrednom životu“

Nolaniana ny lalàna miaraka amin'ny fanazavana “..hanatrarana ny tanjona fanesorana ny endrika fankatoavam-pangejana mariky ny taonjato talohabe sy ny fahatrarana aoriana mahazo ny vehivavy miozolomana, sy ahafahan'ny vehivavy miozolomana mampihatra tanteraka ny zo azo nandritra ny Tolom-Panafama-Bahoaka sy ny fihavaozana sosialista ao amin'ny firenena, ary ahafahana mampihatra ny fitovian-jò sy ny fandraisana anjara eo amin'ny fiainana ara-piarahamonina, ara-kolontsaina ary ara-toekarena.”

Ny fihetsika nataon'ny manampahefana Yogoslavy [6] dia notarafina avy amin'ny fihavaozana nataon'i Atatürk [7] tany Torkia, izay hita vatana ao amin'ny Lalàna Mifandraika Amin'ny Fitafiana Voarara nolaniana tamin'ny 1934.

Talohan'ny hetsika ofisialy ara-panjakana tao Yogoslavia, efa nanomana ny lalana tamin'ny alalan'ny fihetsiketsehana teny ifotony tamin'ny fanesorana ny voaly manakona ny tavany ireo Miozolomana mpikambana ao amin'ny Mandan'ny Vehivavy Antifasista.

Ny hetsika taloha indrindra tamin'izany dia nitranga tao Kôsôvô tamin'ny taona 1947. Ary mety ho fandrindrana natao hatrany amin'ny sehatra federaly izy ity fa niara-nandany ny lalàna manohitra ny voaly ireo repoblika miara-mandrafitra ny federasiona — Bosnia tamin'ny Septambra 1950, Serbia sy Makedonia [8] tamin'ny Janoary 1951.

Raha nandrisika ny atheisma tao amin'ny mpikambana ao aminy ny Antoko Komonista, ny sangany amin'ny fiarahamonina Yogoslavy, ny fanjakana kosa niantoka ny fahalalahana ara-pivavahana tamin'ny olom-pirenena hafa rehetra.

Tamin'ny alalan'ny andrana iray miresaka ny lalàna miady amin'ny voaly ny Prof. Fikret Karčić [9] nanazava fa ny fanentanana niadiana tamin'ny voaly dia nifototra tamin'ny fametrahan-kevitra fa tsy nifototra tamin'ny fivavahana ny nanombohan'ny fandrakofana voaly ny vehivavy, fa tamin'ireo fombafomba izay mihoatra amin'ny fitsipika ara-pivavahana.

Ny hafatra nentin'ny fanjakana dia hoe tsy mahatonga anao ho Miozolomana latsa-danja ny fanariana ny fitafy nentim-paharazana.

Nitondra fiovana ara-pitsarana manandratra ny satan'ny vehivavy ny governemanta komonista Yogoslavy taorian'ny ady, ka tafiditra tamin'izany ny zo hifidy, hiasa ary hitazom-pananana, raha noraisina kosa ny fijoroana fahafaha-misafidy [10] [mg] manoloana ny fanalan-jaza.

Na izany aza dia nanazava tao amin'ny filma ny mpikatroka Rtoa Zibija Šarenkapić Dervišhalitović [11] fa nidify tsy nifanandrina mivantana tamin'ny rafi-pahefan'ny ray ny fanjakana.

Fa niova loharano kosa ny fanjakan-dehilahy — dia ny fanjakana — izay nandrahona ireo vehivavy mitady tsy hanaja [ny lalàna] amin'ny alalan'ny karazan'onitra mavesatra.

Nampikorontan-tsaina lalina ny vehivavy sasantsasany tokony ny fanerena tsy hisarom-boaly.

Atoa Asim Nikšić, izay mbola zaza tamin'ny taona 1951, dia nanazava fa fomba iray nizakana ny ratram-panahy nahazo ny reniny maty vady dia ny nijanonana fotsiny tao an-trano nandritra ny valo volana.

Ny lohatenin'ny filma “Mijery ny rarivaton'arabe” dia oha-pitenenana midika hoe “manantona ny lohanao ao anatin'ny henatra,” mamariparitra ny fahatsapan'ny vehivavy ho toa miseho be loatra rehefa mivoaka ny tranony.

Ohatra velona amin'ny tantara am-bava [lovan-tsofina]

Talohan'ny fanatontosana ny filma ny talen'ny Forum Fisantaran'Andraikitra Akademika laharana faha-10, Fahrudin Kladničanin, dia nanazava [14] fa nifototra tamin'ny fikarohana tahirinkevitra sy ny fijoroana vavolombelona [15] ny tetikasa, ary ny fikasan'ny ONG dia ny hanolotra “fomba famakiana vaovao” ny zava-nitranga ara-tantara nohadinoina sy hampiditra ny olona hitafatafa amin'ny fanomezam-peo ireo vehivavy sy ny hafa niharany [lalàna] mivantana.

Ms Kimeta Dolovac. Frame from the film "Looking at the Cobblestones." [16]

Rtoa Kimeta Dolovac. Sombiny avy amin'ny filma “Mijery ny Rarivato.”