Kuelap, Tanàna Mimanda Teo Aloha Kendrena Ho Toeram-Pizahantany Faharoa Lehibe Indrindra Ao Però

Faran'ny lalana, Kuelap. Sary ao amin'ny Flickr avy amin'ny mpisera Luis Cordova (CC BY-NC-ND 2.0).
Kuelap dia toerana arkeôlôjika Peroviana lehibe miorina ao amin'ny faritanin'i Luya, ao amin'ny faritra Amazonas, natsangan'ny mponina Andeana avy amin'ny kolontsaina Chachapoya [Mpiady avy amin'ny rahona] 1000 taona lasa izay. Mety ho tsy malaza eratany tahaka an'i Machu Picchu, ilay tanàna manaka-danitra naorin'ny Incas tao Però izany, saingy eo am-piezahana ny hanovana izany ny manampahefana Peroviana.
Kuelap, izay tahaka ny tanàna voahodidina rindrina, dia manana ireto zava-misongadina manaraka ireto ao aminy araka ny lazain'ny vondrom-pitetezantany Tambopata :
Forma un conjunto arquitectónico de piedra de grandes dimensiones, ubicado en lo alto de una montaña a 3.000 msnm. Se encuentra […] en la provincia de Luya. Se estima que su construcción se realizó hacia el año 1000, coincidiendo con el período de florecimiento de la cultura Chachapoyas.
En lengua nativa, Kuélap significa “lugar frío” y es que, a pesar de encontrarse en la selva peruana, tiene un clima templado, seco durante el día y con temperaturas muy bajas durante la noche.
Toerana midadasika manana maritrano sy maritanàna vita amin'ny vato, miorina an-tampon-tendrombohitra 3000 metatra ambonin'ny haavon'ny ranomasina. Araka ny fanombanana sasantsasany, dia naorina manodidina ny taona 1000 amin'izao vaninandro ankehitriny izao io toerana io, raha tao anatin'ny famirapiratany indrindra ny kolontsaina Chachapoya.
Amin'ny fiteny teratany dia midika hoe “toerana mangatsiaka” ny Kuelap, entina ilazana fa na dia miorina ao anatin'ny alabe peroviana aza izy, dia antonontonony ny toetrandro, maina mandritra ny andro ary tena ambany ny maripana amin'ny alina.
Hitan'i Juan Crisóstomo Nieto, mpitsara iray avy amin'ny Chachapoyas indray ity toerana arkeôlôjika lehibe ity tamin'ny 31 Janoary 1843. Raha nitarika asa mifandraika amin'ny toerany izy, dia tonga amin'ny toerana iray tsy fantatra — noho ny fitoerany tao anatin'ny toerana rakotra ala sy manorana ary sarotra idirana — noho ny fanampian'ny mpitari-dalana sasantsasany.
Mbola feno misitery i Kuelap :
Los habitantes de Kuélap, abandonaron su ciudad antes de la llegada de los españoles, por razones que hasta hoy no han sido descubiertas. El sabio italiano Antonio Raimondi, el primero en estudiar la zona en 1860, encontró en el lugar el esqueleto de un hombre de dos metros de altura y cráneos con cabellera rubia, lo que creó un misterio no descifrado hasta hoy.
Nandao an'i Kuelap talohan'ny fahatongavan'ny Espaniola ny mponina teo aloha tao Kuelap, noho ny antony izay mbola tsy fantatra hatramin'izao. Ilay Italiana mpikaroka Antonio Raimondi, ny voalohany nanao fanadihadiana ny faritra tamin'ny 1860, dia nahita taolandava sy fohy an-dehilahy mirefy roa metatra [6'5″] ary karandoha ahitana volon'olona miloko mavo, izay niteraka misitery tsy mety voavaha hatramin'ny masonandro androany.
Tamin'ny fotoan'androny dia nampiasa vatosokay ny mponin'i Kuelap hananganana ny fanorenana; ny maritrano manintona indrindra dia ahitana an'i Torreón (tilikambo mimanda), ny Castillo (manda-trano) ary ny Tintero (fitoeran-dranomainty). Ity farany ity, araka ny fanamarihan'ny mpandinika tantaran-toerana, dia heverina ho nampiasaina ijerena ny kintana sy heverina ho toerana fanatanterahana fombafomba izy ny toerana tokana miendrika tsokiloha.
Manana toeram-panintonana maro i Kuelap, araka ny hita amin'ny lisitra fohy avy amin'ny sampandraharahan'ny fiteteza-tany Aracari ity:

Petroglyph in Kuelap. Image on Flickr by user Jorge Gobbi (CC BY 2.0).
Podrá ver de cerca los Sarcófagos de Revash con sus petroglifos rojos, los de Karajía que tienen la forma de las estatuas de la Isla de Pascua, descubrir algunas de las estructuras deterioradas de La Congona, La Joya o Macro. Un sitio que no puede perderse es el Museo Leymebamba donde se encuentran las momias que se encontraron cerca de la Laguna de los Cóndores.
Ho azonao jerena akaiky ny vatampaty Revash sy ny soritra menan'ny solika sy ny an'ny Karajía izay mitovy bika amin'ny tsangambaton'ny Nosin'i Paska (Chile) ary ho hitanao ihany koa ireo faritra efa mihasimba ao La Congona, La Joya ary Macro. Toerana iray tsy azo adinoina ny Mozean'i Leymebamba, izay mitazona ireo faty maina voatahiry rehetra hita manodidina ny Farihin'ny Condors.
Tian'ny manampahefana Peroviana ny hanova an'i Kuelap ho toeram-pizahantany faharoa lehibe indrindra ao amin'ny firenena ary ao an-tsaina ny hanorenana fiaran-dalamby mihantona amin'ny tariby vaventy mbola tsy naorina hatramin'izay tao Però. Ny drafitra dia tsy maintsy vitaina alohan'ny Jolay 2016, araka ny tatitra avy amin'ny gazety El Comercio:
[…] en el distrito de Tingo María (Luya, Amazonas). Este permitirá acceder a la fortaleza de Kuelap en tan solo en 20 minutos, en un viaje cómodo y seguro en el que se podrá admirar las montañas de verdor y el bosque de niebla.
[…]
El objetivo final es transportar mil pasajeros por hora.
[…] ao amin'ny distrikan'i Tingo María (Luya, Amazonas). Hitondra anao ao anatin'ny 20 minitra monja ny dia mahafinaritra sy milamina izay ahafahanao mankafy ny hamaitson'ny tendrombohitra sy ny hafenoan'ny ala hidiranao ao amin'ny mandan'i Kuelap.
[…]
Ny tanjona faratampony amin'izany dia ny hitaterana olona hatramin'ny arivo isan'ora.
Namoaka ny zavatra hitany, ny heviny ary sary tamin'ny nitsidihany an'i Kuelap ny mpiserafera Twitter:
La Fortaleza de Kuelap se encuentra en la region Amazonas, asentada en la cima del Cerro Barreta a 3000 msnm pic.twitter.com/4qqCNm6Izi
— hilda caveduque (@set163) febrero 1, 2016
Ny mandan'i Kuelap dia miorina ao amin'ny faritra Amazôna eo an-tampon'ny havoanan'i Barreta any amin'ny 3000 metatra ambonin'ny haavon'ny ranomasina
EFEMÉRIDES:
============
31 de enero de 1843, descubrimiento de Kuelap… https://t.co/hu2GJf1g6u— Félix Rodri (@PERUFOLKLORICO) enero 31, 2016
TANTARA ANDROANY:
============
31 Janoary 1843, nahitana an'i Kuelap…
Kuélap, la imponente fortaleza a 171 años de su descubrimiento https://t.co/jLGH6voyYM vía @elcomercio
— CONSERVANDOLONUESTRO (@CONSERVANDOLON1) enero 31, 2016
Kuelap, ilay manda mahatalanjona ao amin'ny faha-171 taona nahitana azy.
He publicado 106 fotos en Facebook en el álbum “FORTALEZA DE KUELAP – Provincia de Luya – CHACHAPOYAS”. https://t.co/uiQjmTSIut
— OfficialRenegado (@OficialRenegado) enero 29, 2016
Namoaka sary 106 tao amin'ny Facebook ao amin'ny rakitsary “MANDAN'I KUELAP – Faritanin'i Luya – CHACHAPOYAS”.
Sokajy

Atombohy ny resaka
Sokajy
Tantara Malaza Indrindra Manerantany
Mpiserasera Facebook?
Araho Twitter
Hevitra farany
Taorian'ny Nilazan'Ilay Ministra Indiana Hoe 'Indraindray Tsara Ny Fanolanana', Mijoro...
LALANA IZANY
Hong Kong: 'Raha Afaka Mampirafy Ny Lehilahy? Nahoana Kosa Ny...
ny fampirafesana dia fomba mamohehatra hitovizan'ny olona sy ny biby ary ny lehilahy no mpanao...
Tahiry isambolana
- Marsa 2021 9 Lahatsoratra
- Febroary 2021 50 Lahatsoratra
- Janoary 2021 49 Lahatsoratra
- Desambra 2020 45 Lahatsoratra
- Novambra 2020 35 Lahatsoratra
- Oktobra 2020 42 Lahatsoratra
- Septambra 2020 46 Lahatsoratra
- Aogositra 2020 49 Lahatsoratra
- Jolay 2020 51 Lahatsoratra
- Jona 2020 59 Lahatsoratra
- Mey 2020 41 Lahatsoratra
- Avrily 2020 61 Lahatsoratra
- Marsa 2020 40 Lahatsoratra
- Febroary 2020 50 Lahatsoratra
- Janoary 2020 53 Lahatsoratra
- Desambra 2019 109 Lahatsoratra
- Novambra 2019 91 Lahatsoratra
- Oktobra 2019 103 Lahatsoratra
- Septambra 2019 94 Lahatsoratra
- Aogositra 2019 89 Lahatsoratra
- Jolay 2019 166 Lahatsoratra
- Jona 2019 234 Lahatsoratra
- Mey 2019 190 Lahatsoratra
- Avrily 2019 202 Lahatsoratra
- Marsa 2019 159 Lahatsoratra
- Febroary 2019 174 Lahatsoratra
- Janoary 2019 291 Lahatsoratra
- Desambra 2018 204 Lahatsoratra
- Novambra 2018 316 Lahatsoratra
- Oktobra 2018 307 Lahatsoratra
- Septambra 2018 172 Lahatsoratra
- Aogositra 2018 200 Lahatsoratra
- Jolay 2018 248 Lahatsoratra
- Jona 2018 216 Lahatsoratra
- Mey 2018 207 Lahatsoratra
- Avrily 2018 230 Lahatsoratra
- Marsa 2018 165 Lahatsoratra
- Febroary 2018 143 Lahatsoratra
- Janoary 2018 186 Lahatsoratra
- Desambra 2017 177 Lahatsoratra
- Novambra 2017 148 Lahatsoratra
- Oktobra 2017 224 Lahatsoratra
- Septambra 2017 165 Lahatsoratra
- Aogositra 2017 228 Lahatsoratra
- Jolay 2017 180 Lahatsoratra
- Jona 2017 227 Lahatsoratra
- Mey 2017 227 Lahatsoratra
- Avrily 2017 152 Lahatsoratra
- Marsa 2017 134 Lahatsoratra
- Febroary 2017 129 Lahatsoratra
- Janoary 2017 112 Lahatsoratra
- Desambra 2016 103 Lahatsoratra
- Novambra 2016 136 Lahatsoratra
- Oktobra 2016 158 Lahatsoratra
- Septambra 2016 142 Lahatsoratra
- Aogositra 2016 142 Lahatsoratra
- Jolay 2016 129 Lahatsoratra
- Jona 2016 132 Lahatsoratra
- Mey 2016 152 Lahatsoratra
- Avrily 2016 126 Lahatsoratra
- Marsa 2016 115 Lahatsoratra
- Febroary 2016 114 Lahatsoratra
- Janoary 2016 125 Lahatsoratra
- Desambra 2015 86 Lahatsoratra
- Novambra 2015 128 Lahatsoratra
- Oktobra 2015 131 Lahatsoratra
- Septambra 2015 129 Lahatsoratra
- Aogositra 2015 142 Lahatsoratra
- Jolay 2015 109 Lahatsoratra
- Jona 2015 108 Lahatsoratra
- Mey 2015 107 Lahatsoratra
- Avrily 2015 115 Lahatsoratra
- Marsa 2015 110 Lahatsoratra
- Febroary 2015 106 Lahatsoratra
- Janoary 2015 47 Lahatsoratra
- Desambra 2014 99 Lahatsoratra
- Novambra 2014 81 Lahatsoratra
- Oktobra 2014 100 Lahatsoratra
- Septambra 2014 102 Lahatsoratra
- Aogositra 2014 95 Lahatsoratra
- Jolay 2014 146 Lahatsoratra
- Jona 2014 99 Lahatsoratra
- Mey 2014 94 Lahatsoratra
- Avrily 2014 94 Lahatsoratra
- Marsa 2014 71 Lahatsoratra
- Febroary 2014 127 Lahatsoratra
- Janoary 2014 125 Lahatsoratra
- Desambra 2013 137 Lahatsoratra
- Novambra 2013 137 Lahatsoratra
- Oktobra 2013 133 Lahatsoratra
- Septambra 2013 106 Lahatsoratra
- Aogositra 2013 47 Lahatsoratra
- Jolay 2013 114 Lahatsoratra
- Jona 2013 103 Lahatsoratra
- Mey 2013 76 Lahatsoratra
- Avrily 2013 116 Lahatsoratra
- Marsa 2013 118 Lahatsoratra
- Febroary 2013 95 Lahatsoratra
- Janoary 2013 126 Lahatsoratra
- Desambra 2012 158 Lahatsoratra
- Novambra 2012 210 Lahatsoratra
- Oktobra 2012 124 Lahatsoratra
- Septambra 2012 75 Lahatsoratra
- Aogositra 2012 135 Lahatsoratra
- Jolay 2012 147 Lahatsoratra
- Jona 2012 80 Lahatsoratra
- Mey 2012 97 Lahatsoratra
- Avrily 2012 118 Lahatsoratra
- Marsa 2012 170 Lahatsoratra
- Febroary 2012 106 Lahatsoratra
- Janoary 2012 101 Lahatsoratra
- Desambra 2011 80 Lahatsoratra
- Novambra 2011 91 Lahatsoratra
- Oktobra 2011 142 Lahatsoratra
- Septambra 2011 99 Lahatsoratra
- Aogositra 2011 110 Lahatsoratra
- Jolay 2011 93 Lahatsoratra
- Jona 2011 94 Lahatsoratra
- Mey 2011 87 Lahatsoratra
- Avrily 2011 108 Lahatsoratra
- Marsa 2011 160 Lahatsoratra
- Febroary 2011 130 Lahatsoratra
- Janoary 2011 98 Lahatsoratra
- Desambra 2010 57 Lahatsoratra
- Novambra 2010 59 Lahatsoratra
- Oktobra 2010 82 Lahatsoratra
- Septambra 2010 89 Lahatsoratra
- Aogositra 2010 96 Lahatsoratra
- Jolay 2010 101 Lahatsoratra
- Jona 2010 38 Lahatsoratra
- Mey 2010 44 Lahatsoratra
- Avrily 2010 43 Lahatsoratra
- Marsa 2010 52 Lahatsoratra
- Febroary 2010 47 Lahatsoratra
- Janoary 2010 31 Lahatsoratra
- Desambra 2009 32 Lahatsoratra
- Novambra 2009 28 Lahatsoratra
- Oktobra 2009 36 Lahatsoratra
- Septambra 2009 49 Lahatsoratra
- Aogositra 2009 58 Lahatsoratra
- Jolay 2009 30 Lahatsoratra
- Jona 2009 26 Lahatsoratra
- Mey 2009 68 Lahatsoratra
- Avrily 2009 12 Lahatsoratra
- Marsa 2009 36 Lahatsoratra
- Febroary 2009 70 Lahatsoratra
- Janoary 2009 62 Lahatsoratra
- Desambra 2008 89 Lahatsoratra
- Novambra 2008 14 Lahatsoratra
- Oktobra 2008 51 Lahatsoratra
- Septambra 2008 51 Lahatsoratra
- Aogositra 2008 70 Lahatsoratra
- Jolay 2008 106 Lahatsoratra
- Jona 2008 65 Lahatsoratra
- Mey 2008 95 Lahatsoratra
- Avrily 2008 160 Lahatsoratra
- Marsa 2008 94 Lahatsoratra
- Febroary 2008 20 Lahatsoratra
- Janoary 2008 231 Lahatsoratra
- Desambra 2007 87 Lahatsoratra
- Novambra 2007 104 Lahatsoratra
- Oktobra 2007 111 Lahatsoratra
- Septambra 2007 33 Lahatsoratra
Faly be aho fa misy olona tia ny teny Malagasy toa ahy. Mirehareha aho amin'ny...
Raha ny fahalalako azy, toa fanerena avy amin'ny Banky Foiben'ny Madagasikara io sora-bola tsy maintsy...
Miarahaba an'i Naritsimba, ary izaho koa rehefa mieritreritra hoe banky dia ireo bankin'ny vazaha foana...