Nambaran'i Federica Mogherini, solontena Ambonin'ny Fiombonambe Eoropeana sy Javad Zarif, Minisitry ny Raharaha Ivelany ao Iràna, tao amin'ny dinika momba ny nokleary tany Vienna, Aotrisy, ny 14 Jolay teo ny tolotry ny Iraniana. Sary avy amin'ny Sampandraharahan'ny Asa Ivelany ao amin'ny Fiombonambe Eoropeana (CC BY-NC 2.0)
Iray amin'ireo dingana maro nilaina talohan'ny nanesorana ny sazy famaizana an'i Iràna io. Namoaka tatitra tombana iray [1] ny Masoivoho Iraisampirenena momba ny Angovo Atomika (IAEA), nifototra tamin'ireo taona efatra nanaovana fikarohana sy tatitra izay mamintina fa tsy misy mihitsy porofo hoe nanandrana namokatra fitaovana fiadiana mampiasa nokleary i Iràna hatramin'ny 2009.
Araka ilay tatitra navoaka tamin'ny 2 Desambra, nanao hetsika goavana i Iràna mifandraika amin'ny famokarana fitaovam-piadiana nokleary, tao anatin'ilay fandaharanasa antsoina hoe “AMAD”. Kanefa nitsahatra io fandaharanasa io ny taona 2003, niaraka taminà hetsika sasantsasany nifandray tamin'ny “fandalinana ara-tsiantifika sy ny ho fahazoana manatanteraka azy”, nitohy hatramin'ny 2009, taona tsy nisian'ny fitohizan'ilay fandaharanasa intsony taorian'io:
Tsy nanànan'ilay masoivoho marika azo itokiana intsony ny mbola fisian'ny hetsika tao Iràna mifandray amin'ny famokarana baomba nokleary taorian'ny 2009.
[…] Tsy nanànan'ilay masoivoho marika azo itokiana intsony ny fisian'ny fifandraisan'ny fandaharanasan'i Iràna amin'ny famadihana ny singa nokleary mety mifandray amin'ny fampiasàna izany ho amin'ny tontolo miaramila.
Ny IAEA, izay mitatitra mivantana ho an'ny Fivoriamben'ny Firenena Mikambana sy ny Filankevi-pilaminana, dia fikambanana iraisampirenena mizaka tena napetraka hisahana ny fampiroboroboana ny fampiasàna ny angovo nokleary ho an'ny fandriampahalemana ary hanakana ny fampiasàna azy tsy ho amin'ny tanjona ara-miaramila.
Ity tatitra ity dia iray amin'ireo dingana marobe nankany amin'ny famarànana ilay fifanarahan'ny 14 Jolay momba ny nokleary teo amin'ny Iràna sy ireo mpikambana ao amin'ny P5+1 fantatra amin'ny hoe Drafi-piarahamiasa Iraisana, izay mikendry ny hanakànana an'i Iràna tsy hanamboatra fitaovam-piadiana nokleary, ho takalon'ny fanamaivanana ireo sazy tsy mifandraika amin'ny resaka nokleary ataon'i Etazonia, ny Fiombonambe Eoropeana ary ny Filankevi-Pilaminan'ny Firenena Mikambana.
Araka ny tatitra iray avy amin'ny Associated Press [2], toy ny “tombana” no endrika nametrahan'ilay masoivoho ny famintinana nataony ary mety hamela an'i Washington sy ny filankevitr'ireo firenena 35 ao amin'ny IAEA hanapaka hevitra raha hofaranana ilay raharaha momba ny fandaharanasa nokelary Iraniana. Hivory ny filankevitry ny IAEA amin'ny 15 Desambra izao mba hanapaka hevitra hankato ilay fifanarahan'ny 14 Jolay na tsia. Raha toa eken'ny filankevitra, dia hifarana ny fanadihadiana ataon'ny IAEA, ka hahafeno ny iray amin'ireo fitakiana fanalahidy amin'ilay fifanarahana mialoha ny hanesorana ireo sazy.
Ho setrin'ilay tatitry ny IAEA, Abbas Araghchi, lehiben'ireo Iraniana mpanelanelana momba ny nokleary, dia nanakiana ny IAEA ho nanao tatitra diso hoe tany aloha i Iràna dia nanana tetikasa sy nanao ezaka hanamboatra fitaovam-piadiana iray, kanefa, narahaba ihany koa ny hetsika nankany amin'ny famarànana ilay raharaha.
#Iran [3] DepFM Araghchi: #IAEA [4] report says Iranian nuclear program never had a military dimension or activity.
— Abas Aslani (@abasinfo) December 2, 2015 [5]
Nolazain'ny tatitry ny #IAEA [4] fa nidadasika ary tsy nanana fironana ho any amin'ny fampiasana ara-tafika velively ny fandaharanasa nokleary Iraniana
#Iran [3] DFM Araghchi: This is not a true claim & we don't accept it that Iran has done research related to nuclear bomb.
— Abas Aslani (@abasinfo) December 2, 2015 [6]
Tsy marina io filazàna io & tsy ekenay ny hoe i Irana dia nanao fikarohana mifandraika amin'ny resaka baomba nokleary
#Iran [3] DFM Araghchi: #IAEA [4] board of governors must decide on the report, but we believe that this report will result in closing the case. — Abas Aslani (@abasinfo) December 2, 2015 [7]
Tsy mainsy manapaka hevitra momba ilay tatitra ireo governora mpitantana ny #IAEA, [4] saingy mino izahay fa famarànana ny raharaha no ho vokatr'io tatitra io [4]
Araghchi seems calm, relaxed, w/ no stress in his interview on IAEA report, indicating his relative positive assessment of the report. #Iran [3] — Abas Aslani (@abasinfo) December 2, 2015
Toy ny milamina sy tony i Araghchi, ary misy rarintsaina tao anatin'ny tafatafany miresaka ilay tatitry ny IAEA, tamin'ny nilazàny ny fomba fijeriny somary miabo momba ilay tombana
Araghchi: We're moving according to the plan & have to reach implementation day in late Dec or early January. We guess early January. #Iran [3]
— Abas Aslani (@abasinfo) December 2, 2015 [8]
Mifanaraka amin'ilay dafitra ny famindranay & tsy maintsy tonga aminà andro iray hampiharana azy amin'ny faran'ny Desambra na fiandohan'ny Janoary. Vinavinainay ho ny fiandohan'ny Janoary
Raha ny lazain'ny Bloomberg News [9], nilaza tamin'ireo mpanangona vaovao ny mpitondra tenin'ny Departemantam-panjakana Amerikana, Mark Toner, hoe “nohamafisin'ny IAEA fa voahajan'i Iràna ny fanekena nataony hanome valiny tamin'ireo fitakian'ilay masoivoho,” ary nanazava izy fa hisy “fiantohana ny tsy hitrangan'ireny karazana hetsika tamin'ny lasa ireny intsony indray. Ho ananantska izay karazana mangarahara izay, izay dingan'ny fahazoam-baovao izay.”
Nanome fotoana fanararaotra ihany koa ho an'ireo karazana fanehoankevira samihafa ny famoahan'ny IAEA ilay tatitra. Teny anivon'ireo politisiana avy amin'ny elatra havanana Amerikana, nofaritany izy io ho toy ny fotoana iray “hiantsoana ny fita-bitron'i Iràna” momba ireo hetsika tsy mendrika fahiny momba ilay fandaharanasa nokleary:
.@IAEAorg [10] rpt on #Iran [3] #PMD [11] proves history of deceit on weapons program. US must increase sanctions, not give relief https://t.co/5oiWxaWQJn [12]
— Ileana Ros-Lehtinen (@RosLehtinen) December 3, 2015 [13]
Manaporofo ny fita-bitro momba ny fandaharanasa fanamboarna fitaovam-piadiana ilay tatitry ny @IAEAorg [10] momba ny #Iran [3] #PMD. [11] Tsy maintsy mampitombo ny sazy ny Amerikana, tsy manome fanampiana
Ho an'ny hafa, toy ilay mpampita vaovao ho an'ny fandaharan'ny BBC amin'ny teny Persiana, Bahman Kalbasi, fanamafisana io hoe poakaty sy tsy misy ilàna azy ireo sazy, izay ny betsaka taminy dia napetraka taorian'ny 2010 rehefa natsahatra ny asa nataon'i Iràna mifandraika amin'ny resaka fitaovam-piadiana nokleary:
And the most biting US sanctions on #Iran [3] came in 2010! https://t.co/cNDEikTu3I [14]
— Bahman Kalbasi (@BahmanKalbasi) December 2, 2015 [15]
Ary tamin'ny 2010 no tonga ireo sazy isan'ny henjana/manaikitra indrindra avy amin'i Etazonia ho an'i Iràna