Nankatoavin'ny Fitsarana Tampon'ny Firenena (SCJN), fahefana ara-pitsarana ambony indrindra ao Meksika, ny fanapahan-kevitry ny Mpitsara Arturo Zaldívar Lelo de Larrea milaza fa tsy mifanaraka amin'ny lalàmpanorenana ireo andininy maromaro momba ny Lalàna Fanajana ny Fahasalamam-bahoaka ao amin'ny firenena, ary avy amin'izany no anomezana zo manokana ho an'ireo olona efatra mba hamboly sy hifoka rongony raviny ho azy ireo manokana.
Notontosaina tsy azon'ny besinimaro natrehina tao amin'ny Fitsarana Tampony misahana ny Heloka Bevava ny adihevitra mikasika ny fanapahan-kevitr'i Zaldivar. Nanazava ny lafiny sasany amin'ny didim-pitsarana ny gazety Jornada :
La sentencia, que se oficializará en sesión pública, declara la inconstitucionalidad de los artículos 235, 237, 245, 247 y 248 de la Ley General de Salud, en las porciones que establecen una prohibición para que la Secretaría de Salud emita autorizaciones “para la realización de los actos relacionados con el consumo personal con fines recreativos (sembrar, cultivar, cosechar, preparar, poseer, transportar) exclusivamente el estupefaciente cannabis (su resina, preparados y semillas) y el psicotrópico THC que en conjunto son conocidos como mariguana.
Milaza ny didim-pitsarana, izay hambara ampahibemaso amin'ny fotoana misokatra ho an'ny daholobe, fa tsy manaraka ny lalàmpanorenana Andininy faha-235, 237, 245, 247, ary ny 248 ny lalànan'ny Fanajana ny Fahasalamam-bahoaka, noho izy ireo mandrara ny Minisiteran'ny Fahasalamana tsy hanome fahazoan-dàlana “mba hanao zavatra ho an'ny tenany manokana ho fialam-boliny ny (mamafy, mamboly, mioty, mikarakara, mitazona an-tanana, mitondra an-dalana) rongony raviny (ny ditiny, vokatra, ary ny voa) sy ny zava- mahadomelina mandrisi-panahy THC manokana, izay fantatra ho rongony marijuana izy ireo.
Tsy midika, na izany aza, ny fanapahan-kevitra fa na iza na iza dia afaka mamboly rongony raviny, fantatra amin'ny anarana hoe “Mota” eny an-dalamben'i Meksika. Ny didim-pitsaran'ny Fitsarana Tampony koa tsy midika fanavaozana ankapobeny ny lalàna fananana rongony, izay mbola manan-kery. Amin'izao fotoana izao ny didim-pitsarana dia manome tombotsoa manokana ho an'ireo olona efatra nampiakatra fitsarana ambony nitaraina fa manohintohina ny zo manokan'izy ireo mba hiavaka amin'ny fiarahamonina ny lalàna, filazana izay voasoratra ao amin'ny lalàmpanorenana Meksikana ary arovan'ny didin'ny “Amparo”.
Mametraka modely vaovao eo amin'ny tantara Meksikana ny toe-draharaha, ary manokatra varavarana mankany amin'ny maha ara-dalàna azy.
Tamin'ny teniny manokana, namehy ny fanapahan-kevitry ny Mpitsara Zaldívar Lelo de Larrea ilay mpanao gazety Carlos Puig:
El proyecto del Ministro Zaldívar al amparo 237/2014 propone a la Primera Sala declarar inconstitucionales “los artículos 235, 237, 245, 247 y 248, todos de la Ley General de Saludo en las porciones que establecen una prohibición para que la Secretaría de Salud emita autorizaciones para la realización de los actos relacionados con el consumo personal con fines recreativos (sembrar, cultivar, cosechar, preparar, poseer, transportar), en relación únicamente y exclusivamente con el estupefaciente ‘cannabis’ (sativa, índica y americana o mariguana, su resina, preparados y semillas) y el psicotrópico THC”.
En castellano: no debe ser delito sembrar mariguana en nuestro jardín para nuestro consumo.
Amin'ny teny Espaniola tsotsotra, tsy tokony ho heloka bevava ny mamboly rongony ao an-tanimboly.
Nomanina hotontosaina ny volana Oktobra ny raharaha Zaldívar, saingy nahemotra izany ary tsy tontosa raha tsy tamin'ny 4 Novambra izay natrehan'ireo Mpitsara rehetra amin'ny Sampana Heloka Bevava, ary nolaniana tamin'ny latsa-bato 4-1.
Ny foto-kevi-dehiben'ny fanapahan-kevitra dia resaka fahalalahan'ny isam-batan'olona amin'ny fanjifana rongony.
Con todo, debe enfatizarse que esta Primera Sala no minimiza los daños que puede ocasionar la marihuana en el consumidor mayor de edad, sin embargo, entiende que la decisión sobre su uso sólo le corresponde tomarla a cada individuo. Así, este Alto Tribunal considera que pertenece al estricto ámbito de la autonomía individual protegido por el derecho al libre desarrollo de la personalidad la posibilidad de decidir responsablemente si desea experimentar los efectos de esa sustancia a pesar de los daños que esta actividad puede generarle a una persona.
Tsara ny manamarika fa tsy manamaivana ny voka-dratsy ateraky ny fifohan'ny olon-dehibe rongony ny Fitsarana Heloka Bevava; na izany aza, dia tsy maintsy mankato izy fa miankina amin'ny tsirairay ny fananapahan-kevitra. Noho izany, mihevitra ny Fitsarana Avo fa ny safidy hanandrana manokana (sady tompon'andraikitra amin'izany) , na eo aza ny loza mety aterak'izany, dia mitoetra ho [fiainany manokana] sady arovan'ny zo hivelatra anaty fahalalahana amin'ny mahaizy azy.
Nofaranan'ny Zaldivar hoe:
Al declararse por parte de este Alto Tribunal la inconstitucionalidad de las disposiciones de la Ley General de Salud antes señaladas y, en consecuencia, permitírsele a los recurrentes recibir una autorización por parte de la Secretaría de Salud para realizar todas las actividades necesarias para el uso lúdico de la marihuana, al realizar éstas los recurrentes no incurrirán en los delitos contra la salud previstos tanto por la propia Ley General de Salud como por el Código Penal Federal.
Nihevitra ny Fitsarana Ambony fa tsy manaraka ny lalàmpanorenana ny fepetra ao amin'ny Lalàna momba ny Fahasalamam-bahoaka voalaza etsy ambony, ka manome ireo nampiakatra ny fitsarana ambony fahazoan-dalana avy amin'ny Minisiteran'ny Fahasalamana mba hanao zavatra ilaina ho amin'ny fampiasana rongony ho ala-voly. Amin'ny fanaovana izany , tsy tokony heverina fa nahavita heloka bevava manohitra ny fahasalamana ireo nampiakatra ny raharaha ambony raha voalaza ao amin'ny Lalàna momba Fahasalamam-bahoaka na ao amin'ny Fehezan-dalàna famaizana izany
Niteraka fanehoan-kevitra maro manerana ny fiarahamonina Meksikana ny fanapahan-kevitra, izay nampitahan'i Ernesto López Portillo amin'ny lalao baolina kitra:
Con la mariguana sucede como con el fútbol, todo mundo tiene una opinión que considera mejor a la de los otros, sepa o no sobre el asunto. Quien nunca, alguna o muchas veces le ha pegado al balón de pronto siente que puede corregir la estrategia del mejor director técnico del mundo; o quien jamás, alguna o muchas veces ha usado la mariguana, igualmente suele ir por el mundo señalando cuál debe ser la política pública en materia de drogas.
Tahaka ny baolina kitra ihany ny rongony: manana ny heviny heveriny fa tsara kokoa noho ny an'ny hafa ny olona tsirairay, na fantany na tsia izay resahiny. Mety mbola tsy nandaka baolina na efa nanao izany imbetsaka izy ireo; na izany na tsy izany, mahafantatra bebe kokoa noho ny mpanazatra mahay indrindra manerantany izy ireo. Tahaka izany ihany koa ny amin'ny olona izay mpifoka rongony na angamba koa izay mbola tsy nanandrana izany, nefa dia tahaka ny manampahaizana manokana amin'ny lalànan'ny zava-mahadomelina izy ireo.
Lisa Sánchez, ao amin'ny The Mexican Times, kosa nankato ny fanapahan-kevitry ny fitsarana. Nanazava ny antony izy:
Pero ¿cuál es la importancia de este fallo y por qué debe aprobarse? En primer lugar, porque el proyecto constituye una oportunidad de oro para introducir la perspectiva de Derechos Humanos a la política de drogas y reconocer que la prohibición somete innecesariamente a las personas a un régimen punitivo que impide el pleno ejercicio de sus derechos. En segundo lugar, porque el análisis jurídico presentado por el Ministro Zaldívar reconoce la obligación del Estado de garantizar salud pública al tiempo en que delimita su capacidad de interferir con la vida privada de los individuos, tratándolos como adultos.
Nahoana ity didim-pitsarana ity no zava-dehibe ary nahoana no tokony hankatoavina? Voalohany, satria fotoana mety indrindra hampidirana ny fomba fijerin'ny zon'olombelona amin'ny politikan'ny zava-mahadomelina ny tetikasa ary hanaiky fa ny fandraràna dia mahatonga ny olona ho voasazy tsy amin'ny antony – izay manafoana ny fampiasana feno ny zon'izy ireo. Faharoa, satria ny didim-pitsarana nataon'ny Mpitsara Zaldivar dia manaiky ny adidin'ny fanjakana hiantoka ny fahasalamam-bahoaka sady koa mametra ny fahafahany hitsabaka amin'ny fiainana manokan'ny olona tsirairay, mandray azy ireo tokoa ho olon-dehibe.
Tao amin'ny tambajotra sosialy tahaka ny Twitter, nipoitra haingana ny adihevitra tsy mety tapitra amin'ity raharaha ity. Ohatra, Catalina Hernández, mpiserasera aterineto nalaina kisendrasendra, nilaza tena fa manohitra ny lalàna:
Bien por los ministros, esperemos que finalmente no legalicen la marihuana. Es un peligro para la salud de nuestros niños.
— Catalina Hernandez (@eipar) October 28, 2015
Tsara ho an'ireo Mpitsara, andao antenaina fa tsy hahatonga ho ara-dalàna ny rongony raviny izy ireo. Loza ho an'ny fahasalaman'ny zanatsika izany.
Naneho fihetseham-po tahaka izany ihany koa i Kique Hemphille:
Ustedes disculpen, pero no estoy de acuerdo con que legalicen la marihuana con fines lúdicos. Y si sí, que haya reglamento prohibitivo.
— Kique Hemphille (@KiqueJournalist) October 28, 2015
Miala tsiny fa tsy miombo-kevitra amin'ny fanomezana ho ara-dalàna ny rongony noho ny antony fialam-boly aho Ary raha eny, dia tokony hisy lalàna manohitra izany.
Nizara fanehoan-kevitra amin'ny fanapahan-kevitr'i Zaldivar amin'ny zony hanapa-kevitra ho azy ny Mpahay Lalàna Fabián Aguinaco:
1aSala#SCJ marihuana. Cuando la libertad de decidir muere, la sociedad humana muere con ella y de nada servirán los manuales y encuestas.
— Fabián Aguinaco (@fabianaguinaco) November 3, 2015
Raha misafidy ho faty ny fahafahana, maty miaraka aminy ny fiarahamonin'olobelona, ary tsy misy bokin-dalàna na fikarohana afaka hanova izany
Nandefa ity hafatra manaraka ity tamin'ny mpanjohy azy ilay mpilalao sarihmihetsika Luis Gerardo Méndez :
Mañana podría ser un día histórico. La @SCJN debatirá la despenalización de la marihuana. Legalizar es el principio del fin de esta guerra.
— Luis Gerardo Méndez (@LuisGerardoM) November 3, 2015
Mety ho andro manan-tantara ny ampitso. Hiady hevitra momba ny tsy fanamelohana ny rongony ny @SCJN. Ny fametrahana azy ho ara-dalàna no fiandohan'ny faran'ity ady ity.
Ny ady lazain'i Méndez dia manondro ny paikady ampiasaina ankehitriny hiadiana amin'ny fikambanan-jiolahy, izay nenjehin'ny governemanta Meksikana hatramin'ny faramparan'ny taona 2006. Niteraka ady mitam-piadiana anatiny ny paikady ka olona an'aliny no namoy ny ainy ary maro hafa no nanjavona. Manoloana izany toe-draharaha izany, manamarika fiovana eo amin'ny fivoaran'ny lalàna sy ny politikam-panjakana mifehy ny zava-mahadomelina ao amin'ny firenena ny fanapahan-kevitra noraisin'ny manampahefana ara-pitsarana ambony indrindra ao Meksika, indrindra mikasika ny tetikasam-panjakana vao haingana tsy hanameloka ny fampiasana manokana ny rongony raviny ao Etazonia.
Zara raha voavaha ny olana, na izany aza, ary mbola maro ireo fanontanina mipetraka. Manana herimpo hitarika ny firenena ao anatin'izany tari-dalana vaovao izany ve ny Fitsarana Tampony ? Sa hampanginin'ny fomba fanasaziana nentim-paharazana izay mamotsotra ny ady hahazo ny toerana voalohany?