- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

Taorian'ireo Fipoahana Nahafatesana Olona 43, Manontany i Libanona Hoe : “ Ahoana Ny Momba Anay?”

Sokajy: Afrika Avaratra sy Afovoany Atsinanana, Libanona, Ady & Fifandirana, Foko sy Fiaviana, Media sy Fanoratan-gazety, Mediam-bahoaka, Teknolojia, Vonjy Voina
The Beirut blasts, claimed by ISIS, killed 43 people. Photograph from the blast site shared by @zahri_abbas on Twitter [1]

Nahafatesana olona 43 ireo fipoahana tao Libanona, nolazain'ny ISIS fa nataony. Saripika avy eny amin'ny toerana nisian'ny fipoahana, nozarain'i @zahri_abbas [1] tao amin'ny Twitter

Taorian'ireo fipoahana nahafatesana olona maro tao Beiroty, nanomboka avy hatrany nifampitady sy nifanontany ny momba azy ireo mpinamana sy fianakaviana, avy ao anatiny sy ivelan'i Libanona, tamin'ny fampiasàna ny Whatsapp, fandefasana hafatr'i Facebook , SMS, ary mazava loatra, ny finday. Fotoana iray nampisafotofoto sy nampisaritaka tokoa io ho an'ny maro satria haingana be ny fitombon'ny isan'ireo namoy ny ainy ho 43, miaraka amin'ny naratra 200 tao Burj al Barajneh, tsena iray be olona ao atsimon'i Beiroty.

Alina roa taty aoriana, nanjo an'i Parisy ny loza mahatsiravina. Fotoana fohy taorian'ny nivoahan'ny vaovao, nasian'ny Facebook fomba hifanomezana vaovao  “Safety Check” [2] , nahafahan'ireo Pariziana sy ireo namana tao amin'ny renivohitra frantsay manamarika ny tenany ho  “tsy manahy” tao amin'ilay sehatra. Ho an'ny maro, ny fahafahana mahita amin'ny toerana iray hoe tsy misy ahiana ny namanao dia efa loharanom-pahatoniana.

Screen Shot 2015-11-16 at 1.50.05 PM

Tsy ela tamin'ireo Libaney ny nanomboka nanontany ny antony tsy nisian'izany mba ho ampiasaina taorian'ilay fanafihana tao Beiroty. Ilay blaogera, Elie Fares, tao anaty lahatsoratra iray nitondra lohateny hoe “Ao anaty tontolo iray izay tsy miraharaha ny ain'ny Arabo [3]”, dia mampiseho ny fanavakavahana tsapan'ny maro ao Beiroty, avy amin'ireo media manao ho tsy mba olona ireo olona tsy manantsiny maty tao amin'ny tsena iray be olona, tamin'ny nandefasan'ny Facebook ilay “Safety Check” ho an'ny Parisy fa tsy nisy kosa ho an'i Beiroty. Hoy izy nanoratra [3]:

Rehefa maty ny oloko, tsy nisy firenena niasa loha mba handrehitra ny fanairana momba azy io tany amin'ny sainam-pireneny. Na ny Facebook aza tsy niraharaha ny amin'izay hanamarika hoe tsy manahy na tsia ny oloko, tsy misy ilàna azy araka ny mety ho izy. Noho izany, ity no “safety check” Facebook ho anay : hatreto aloha, tafavoaka velona tamin'ny fanafihana mpampihorohoro rehetra tao Beiroty izahay.

Tahakahaka izany, Najib, manoratra ho an'ny bilaogy Baladi, nanipika hoe [4]:

Efa miresaka fanairana sy fanafihana ihany, heveriko fa mety ho manampy kokoa raha toa isika manana fampiasa [safety check] ho an'i Beiroty sy ny tontolo arabo mihitsy. Efa niharan'ny fandarohana baomba maherin'ny 20 isika hatramin'ny 2014 ary raha kely indrindra dia indrisy fa 10 tamin'ireny no namelezana sivily. Amin'izay fomba izay, ary satria betsaka dia betsaka ny mpiditra Facebook aty Libanona, ary mazàna ny antso an-tariby no tapaka rehefa aorian'ny fandarohana baomba, ireo izay any amin'ny faritra niharan-doza dia ho afaka hampahafantatra ny namany sy ny havany hoe tsy misy ahiana ny amin'izy ireo.

Tsy nandalo fotsiny tsy narahana fandranitana avy amin'ireo Libaney ilay olana, tahaka an'i Rani nibitsika hoe :

Vahoaka Libaney ato amin'ny Facebook amin'ìzao fotoana izao: Niharan'ny daroka baomba koa isika, REVEKO ISIKA

Na ny lehiben'ny biraon'ny New York Times ao Beiroty aza, Anne Barnard, dia naneho tao anaty lahatsoratra iray tao amin'ny Facebook [6] ireo zavatra nomarihan'i Elie sy Najib ireo. Taty aoriana kely izy nanoratra sombin-dahatsoratra iray [7] mitodika amin'ny fanehoankevitra ankapoben'ireo Libaney amin'ny fomba fikirakiran'ny media ireo fanafihana tao Beiroty sy Parisy.

Tsy ela i Facebook naka ireo fitarainana ary, tao anaty sata iray [2], nanazava fa i Parisy no voalohany namoahana ny fampiasa toy iny ho an'ny loza mahatsiravina tsy voajanahary:

Ny fandefasana azy ity dia hanova ny politikanay manodidina ny “Safety Check” sy ny fotoana handefasanay azy ho an'ireo tranga hafa henjana sy mahatsiravina amin'ny hoavy. Tianay ho azo idirana amin'ny fotoana rehetra sy amin'ny toerana rehetra azony hanampiana io fitaovana io. Hianatra zavatra betsaka avy amin'ny domberina azo tamin'ny fandefasana azy iny izahay, ary hanohy koa hitrandraka ny fomba ahafahanay manampy ny olona hanehoana ny fanohanana amin'ireo zavatra izay iahiany amin'ny alàlan'ny Facebook-ny, izay nataonay tamin'ny tranga tao Parisy, koa.

Toarian'ny namoahan'i Mark Zuckerberg lahatsoratra iray nanavaza ilay politika, namaly i Najib avy ao amin'ny Blog Baladi, nanoratra hoe [8]:

Amin'izao rehetra izao, tafitra ny hafatray ary dia azo antoka amin'ny hoavy fa ho azo ampiasaina amin'ny zavatra rehetra ny “Safety Check”. Kanefa, ny tena mahamaika indrindra izao dia ny hoe ahoana no hahitàna fomba hampitsaharana ireny fanafihana mpampihorohoro ireny tsy hitranga ary dia tsy hisy tokony hampiasàna intsony mihitsy ity fampiasa ity ao Beiroty, Parisy, Baghdad na any an-toerana hafa.

Ary Habib Haddad naneho an-tsary miaraka ny fangirifirian'i Beiroty sy Parisy, tamin'ny fizaràna ity sary ity tao anaty bitsika iray [9]:

Mila any Beiroty hatrany Parisy: hijoro miaraka isika hanohitra ny fampihorohoroana. Miangavy, zarao

Lahatsoratra niarahana nanoratra tamin'i Jillian C. York