[1]Sary avy amin'i Chris Marchant mpisera Flickr. CC BY 2.0
Ity tantara ity dia nangonina sy nahitsin'i L. Finch [2], Georgia Popplewell [3] ary ny Mpikambana Global Voices [4].
Matetika isika no mitodika amin'ny renibentsika mitady fahendrena, fankaherezana, fianoham-piadanana na fotoana mamy tsindraindray na izy roa miaraka. Saingy miankina amin'ny toerana misy antsika eto amin'izao tontolo izao, ny fahatsaran'i Bebe dia mety hanana endrika sy tsiro samihafa.
Koa ijerenay fotsiny hoe manao ahoana ny nanandramana sy nanatsongana fanafody isankarazany atao ao an-trano avy amin'ny firenen-tsamihafa sy kolontsaina samihafa, dia nanontany ny mpikambana mpanitsy, mpanoratra ary mpandika lahatsoratra ato amin'ny Global Voices izahay: “Fanafana tahaka ny ahoana no mety hotenenin'i bebe anao? [5]” Isankarazany ny valinteny, ary mampiseho ny fitiavana sy ny fitokisantsika ny ray aman-drenibentsika tsy olana ny toerana misy antsika eto amin'ny planeta.
Ny lisitra manaraka etoana dia ahitana ny karazana fikonokononana raokandro sy izay misy, ary tahaka ny torohevitra ara-pitsaboana maro hita amin'ny aterineto, dia tokony horaisina amim-pitandremana araka ny tokony ho izy izy ireto—ary raisina araka ny tokony ho fatran-tsira araka ny fomba fitenenana!
Andao hisotro ny siran'ny tany
Miresaka sira ihany, anisan'ny lohahevitra nandeha amin'ny torohevitra fanaon'ny renibe ny ranon-tsira. Avy any San Juan, Puerto Rico, ny tonian'ny teny espaniola ato amin'ny Global Voices Firuzeh Shokooh Valle [6] nanoratra ny vahaolan'ny renibeny raha misy manotika ao an-kibo:
[7]Sira sy rano. Sary avy amin'i craig willford mpisera Flickr. CC BY-NC-ND 2.0
My beautiful and wise abuela, Guillermina Ferrer, is from Cabo Rojo, Puerto Rico. One of my grandmother’s most famous remedies is one teaspoon of salt mixed into a glass of water for curing anxiety and nervousness. I have used it many times in my life, the first time was before taking my drivers license test when I was 16 years old. Since then, I drink a glass of water with salt right before any event or occasion that might make me nervous. It works miracles!
Ilay renibeko mahafatifaty sady hendry, Guillermina Ferrer, dia avy ao Cabo Rojo, Puerto Rico. Iray amin'ny fanafana malaza fanaon'ny renibeko amin'ny fanahiana sy ny tebiteby ny fanafangaroana ny sira eran'ny sotrokely amin'ny rano eran'ny vera. Efa imbetsaka aho no nanao azy tamin'ny fiainako, ny voalohany indrindra dia raha nanala ny fahazoan-dalana hitondra fiara tamin'ny faha-16 taonako. Nanomboka tamin'izay fotoana izay aho no nisotro ranontsira eran'ny vera alohan'ny lanonana na fotoana mety hampitebiteby ahy. Fa miteraka fahagagana io!
Pakistaney mpanoratra Anushe Noor Faheem [8], izay manana renibe avy any Sialkot, Pakistan, manolotra tsongan-tsira atao anaty rano matimaty dia manao gararaka aminy isa-maraina isorohana ny areti-tenda mpahazo rehefa ririnina. “fanafana hafa misoroka ny fandoavana rehefa mandeha ary nety tsara tamiko,” hoy i Anushe nanoratra,” “dia ny mametraka ‘gur’ (vatomamy vita amin'ny ranomboankazo vita amin'ny fary) ao am-bava.”
Janine Mendes-Franco [9], tonian'ny Global Voices ao Karaiba monina ao Port of Spain, Trinite sy Tobago, nampahatsiahy fa ny renibeny avy amin'ny reniny, Granny Petra, nanolo-kevitra karazana sira rehefa marary kibo na mitohana :
Mix 2 teaspoons of Epsom Salts in a 1/2 teacup of water. Gulp it down fast because it tastes terrible. Then, have a sliced orange on hand to munch into (helps get rid of the awful aftertaste)
Aroiroy ao amin'ny rano tapaky ny kaopy ny sira Epsom indroan'ny sotrokely. Tonga dia atelina haingana satria ratsy dia ratsy ny tsirony. Dia manàna singam-boasary hotsetsafina (hanalana ny mangidy)
Vita amin'itony ny nofy mamy
Hampitonena ny kohaka, ny mpandrindra ny Lingua ato amin'ny Global Voices, mpandrindra ny blaogy sady mpandika teny Marianna Breytman [10] nilaza fa ny renibeny Okrainiana dia nilaza ny hampangotrahana ovy, andrarahana menaka kely, mametraka azy ao anaty akanjo mafana ary matory aminy miaraka amin'ny faneriterena azy eo amin'ny tratranao. “tahaka ny fahadalana izaitsizy fa tena mahomby!”
Amin'ny fanafanana amin'ny faritra hafa amin'ny vatana, ny tonian'ny Lingua Rosiana Anna Schetnikova avy ao Moskoa, Rosia, nahatsiaro ny mety ho natoron'ny babushkas avy any Siberia :
[11]Hoditra voanio. Sary avy amin'ny mpisera Flickr Dennis S. Hurd. CC BY-NC-ND 2.0
They could give you a lot of advice about how to cure a sore throat or a cold, but one of the most interesting of them is this one, and it works especially good for children. Rub your feet down with oil, then put on some really warm socks and go to sleep under a really warm blanket. It usually makes you feel much better in the morning!
Afaka manome torohevitra be dia be amin'ny fanasitranana aretin-tenda na fanaviana ry zareo, saingy ny iray amin'ny tena mahaliana indrindra amin'izany dia ity, ary tena mety ilay izy indrindra hoan'ny ankizy. Ahosory menaka ny tongotrao, dia manaova ban-kiraro mafana dia mafana ary mandehana matory ao anaty bodofotsy tena mafana. Matetika izany no mahatonga anao ho tsaratsara kokoa amin'ny maraina!
Tsy ny renibe ihany no mahatadidy taharom-panasitranana. Ny mpanoratra Sanjib Chaudhary [12] avy any Nepal nahatsiaro fanaovana tambavy roa—ny iray rehefa tsy mahalevon-kanina ary ny hafa raha misy fery ny hoditra—izay tena nitokisan'ny raibeny :
The first one was a mixture of orange peel, coconut husk fibre, carom seeds and rock salt. He used to dry the orange peel, roast the carom seeds, coconut husk and orange peel and grind them together with the rock salt. It works wonders for curing indigestion.
Another was a remedy for eczema and other skin diseases. He used to collect trifoliate-like herbs—called Musakani in the local Tharu language—from the grasslands, and cook them in mustard oil over a cow-dung cake fire. The concoction was an amazing cure for different skin diseases, especially loved by poor people.
Ny voalohany dia fangarona hodi-boasary, hoditra voanio [fiborosiana trano], voan-javatra [mitovitovy amin'ny komina sy ny aneta voalazan'ny baiboly] miaraka amin'ny vaingan-tsira. Mahatalanjona ny zavatra vitany hanasitranana tsy fahalevonan-kanina.
Ny hafa indray fanafody fanasitranana vaivain-koditra na aretin-koditra hafa. Nahazatra azy ny nanangona bozaka teloravina — antsoina hoe Musakani amin'ny fiteny Tharu ao an-toerana — nalaina avy any an-tsaha, ary mahandro azy ireny ao amin'ny menaka voatsinapy ambony afon-tainomby. Mahavariana ilay tambavy fa mahasitrana aretin-koditra maro, ary tian'olona mahantra.
Nataoko tanaty harona iray avokoa ny atodiakohoko rehetra
Ny mpanoratra Annie Zaman [13], izay teraka tao Pakistan ary monina ao Londres, nilaza fa ny waddi-ami (renibeny avy amin'ny rainy any Punjabi) avy ao Jalandhar, India, no mampanao ny ronono mafana eran'ny vera ampiarahana amin'ny tamotamon-karana sy atody manta rehefa tratran'ny fivonkonan-kozatra isaky ny fadim-bolana. “Matokia ahy, nety izy tamin'izany ary mbola mety amin'izao fotoana.”
[14]fakan-tamotamon-karana. Sary avy amin'i Steenbergs mpisera Flickr. CC BY 2.0
Amin'ny marary aorian'ny fiterahana, novaina ny fangaro hampidirana ghi (karazana dobera nodiovina). Nilaza i Annie fa nitokisany ilay raokandro rehefa niteraka ny zanany vavy izy:
Warm half teaspoon of desi ghee (organic), add a pinch of turmeric (freshly grounded at home), then add full cream milk, almonds and dates — bring it to a boil and drink it hot.
Hafanao ny ghi (dobera nodiovina) tapaky ny sotrokely, ampio tamotamo (vao avy nangadiana tao an-trano), avy eo fenoy hero-dronono, amandy ary daty (voankazo vahiny) — apangotrahy dia sotroy mafana.
Tonian'i Iran, Mahsa Alimardani, nilaza fa manana zavatra manasitrana ny rehetra amin'ny fangaro mitovitovy amin'izany ny renibeny avy ao Tehran :
My paternal grandmother has an “all problems solved in one” remedy for any pain or health issue. Put a mixture of turmeric and egg yolk on it!
Ny renibeko avy amin'ny raiko manana fanafody “tokana mamaha ny olana rehetra” raha misy maharary na olana ara-pahasalamana. Mametraka fangaron-tamotamon-karana sy tamenak'atody eo amboniny!
Mampidina fanafody ny siramamy iray sotro
Rojom-boankazo manim-pofona [mosikady] amin'ny zavatra tsy zaka? Izany no notenenin'ny reniben'ny mpanoratra Elizabeth [15] avy amin'ny fanjakana Meksikana ao Hidalgo hatao. Hita amin'ny fanafana nomeny ihany koa ny tambavin-tontolo gasy amin'ny kanelina raha mikohaka, mikosoka tongolo gasy amin'ny kaikitry ny moka na hala (“ity iray ity tena MAHAFINARITRA,” hoy i Elizabeth); ary ny mametraka ravin-daisoa ambany ondana raha tsy mahita tory.
Ny renibeny avy any Però, etsy ankilany, manolotra tambavy paico [16] (fantatra ihany koa hoe artemisia) hanasitranana aretim-bavony; tambavin-tsolila raha misy fivontosana [fery] ao amin'ny vavony; ary tambavina linseed [rongonimbazaha] miaraka amin'ny hoditr'ovy raha misy fery ny tatavia na ny voa. “Nandramako hatrany izy ireo alohan'ny fanafody mahazatra ary tsy maintsy milaza aho hoe nanampy ahy betsaka ireto,” hoy i Elizabeth, avy ao Mexico City ary monina ao Santiago, Shily amin'izao fotoana izao.
[17]Tongolo gasy. saripikan'ny mpisera Flickr rfduck. CC BY-ND 2.0
Ny mpanoratra Gabriela García Calderón [18] ao Lima, Però, nahatsiaro ny fiaraha-mipetraka tamin'ny tía Angelita, rahavavin'ny renibeny, fony izy mbola nobeazina. Angelita, izay avy any amin'ny faritra Amazonina ao amin'ny firenena, no “boaty fenon'ny tolotra fanafody,” hoy i Gabriela. Sarotra natelina mihitsy ny iray amin'ny zavatra nataony :
I remember especially her medicine for sore throats: she sliced garlic and mixed it with onions and some water. She would leave that mix to stand for some hours and then she’d add some sugar and give that to us with a spoon. She had to add TONS of sugar for the preparation to have at least some sweetness. After all our moans, we finally swallowed it (I can even remember its taste, yikes!). The thing is, our cough was over in less than an hour, our throats were grateful.
Tsaroako indrindra ny fanafody nataony rehefa marary tenda: nosilasilahany ny tongolo gasy dia nafangarony tongolobe sy rano. navelany eo ora maromaro izany fangaro izany ary dia nampiany siramamy ary nomeny anay tamin'ny sotro. Tsy maintsy nataony an-taonina ny siramamy teo am-pikarakarana hisian'ny mamy ao anatiny. Aorian'ny tomany betsaka nataonay dia telinay ihany ilay izy! (mbola tsaroako ihany ny tsirony, dain!) Fa ny hita dia miafana ao anatin'ny ora iray ny kohaka, afaka ny mangakangaka ao an-tenda.
Tonian'ny teny portiogey Manuel Ribeiro [19] avy ao Porto, Portiogaly, niteny ny an'ny avó Júlia Oliveira vita amin'ny ranom-boankazo mamy dia mamy :
Chopped carrots in a container, add heaps of yellow or cane sugar on top with a bit of Port. Leave it resting for one day or two. Take two spoons of the syrup two times per day! It used to work fine for us! 😉
Karaoty voatetitetika ao anaty boaty, ampiana siramamy mavo na fary eo amboniny. Avela eo mandritra ny indray na indroa andro. Maka indroan'ny sotro indroa isan'andro! Nety tsara taminay! 😉