Voaheloka ho faty tamin'ny 16 May 2015 ny filoha voafidy tamin'ny fomba demokratika voalohany tao Ejypta Mohammed Morsi, sy ireo olon-kafa maherin'ny 100.
Ny raharaha momba ireo mpikambana ao amin'ny Mpirahalahy Miozolomana, izay efa nahazo sazy 20 taona an-tranomaizina noho ny fanomezana baiko fisamborana sy fampijaliana ireo mpanao hetsi-panoherana tamin'izy ireo mbola teo amin'ny fitondrana, dia apetraka eo amin'ny manampahefana ara-pivavahana ambony indrindra ao amin'ny firenena, ny Mufti amin'izao fotoana izao, miandry tombokase, alohan'ny hanatanterahina ny sazy. Amin'ny 2 Jiona ny fotoam-pitsarana manaraka.
Nomena an'i Morsi ny fanamelohana noho ny fiarahany miasa tamin'ny hery vahiny hamotsorana ireo Islamista tamin'ny fahavakisan'ny fonja tao Wadi Natroun nandritra ny revolisiona Ejiptiana tamin'ny Janoary 2011. Anisan'ireo voampanga 105 miaraka aminy ny Palestiniana 70, voampanga ho mpikambana ao amin'ny Hamas, ary voaheloka sy niatrika fitsarana tsy natrehina. Ary anisan'ireo Palestiniana voaheloka ho faty i Hassan Salameh izay efa tany am-ponjan'i Israely nanomboka tamin'ny 1994 , ary efa maty kosa i Raed Attar.
Egypt sentences Palestinians Hassan Salameh & Raed Attar to death – one has been in Israeli prison since 1994, other is dead #MorsiTrial
— Middle East Eye (@MiddleEastEye) May 16, 2015
Voahelok'i Ejypta ho faty ireo Palestiniana Hassan Salameh & Raed Attar – efa tany am-ponjan'i Israely nanomboka tamin'ny taona 1994 ny iray, ny iray hafa kosa efa maty
Araka ny raharaha nitoriana an'i Morsi, nampiasa tonelina avy ao Gaza mba hiditra ao Ejypta ireo mpioko Hamas, izay nanao fahirano ny fonja ary namotsotra ireo Islamista nogadrain'i Mubarak. Anisan'ireo gadra noafahana ireo mpikambana ambony 30 avy ao amin'ny Mpirahalahy Miozolomana, anisan'izany i Morsi sy ireo gadra 20.000.
Morsi no filohan'i Ejipta nandritra ny herintaona taorian'ny revolisiona, izay nanongana an'i Hosni Mubarak nitondra an'i Egypta nandritra ny 30 taona mahery tamin'ny fiandohan'ny taona 2011. Nitsahatra tamin'ny volana Jolay 2013 ny fitondran'i Morsi taorian'ny hetsi-panoherana goavana mitaky ny fialany. Ny Tafika Ejipsianina avy eo no nandray ny fitondrana izay teo ambanin'ny fitarihan'ny Lehiben'ny Kaomandin'ny Tafika Ejiptiana sy ny Minisitry ny Fiarovana, ny Jeneraly Abdul Fattah El Sisi, izay filohan'i Ejypta ankehitriny.
Hatramin'ny naha-voahongana azy teo amin'ny fitondrana, voaràra tao Ejypta ny hetsiky ny Mpirahalahy Miozolomana an'i Morsi, ary mpanohana azy an'arivony no nosamborina. Anisan'izany ny mpitarika ambonin'ny Mpirahalahy, Mohamed Beltay izay voaheloka ho faty ihany koa.
Araka ny filazan'ilay mpanao gazety Sarah El Sirgany, manana mpanjohy 85K, ary anisan'ny nanatrika ny fitsarana:
Referral to the Grand Mufti indicates a death sentence. His opinion is only advisory. The judge will announce the actual sentences on June 2
— Sarah El Sirgany (@Ssirgany) May 16, 2015
Manondro sazy ho faty ny fitantanan'ny Grand Mufti ny raharaha. Toro-hevitra fotsiny ny fijeriny. Hanambara ny didim-pitsarana tena izy amin'ny 2 Jiona ny mpitsara
Nampiany hoe:
To recap: In espionage trial 16 were referred to Mufti. Morsi not included. In Jailbreak trial Morsi & over 100 were referred to the Mufti.
— Sarah El Sirgany (@Ssirgany) May 16, 2015
Raha fintinina: Tamin'ny fitsarana momba ny fitsikilovana, nalefa tany amin'ny Mufti ny 16. Tsy tafiditra amin'izany i Morsi. Tamin'ny fitsarana momba ny fonja vaky, nalefa tany amin'ny Mufti i Morsi sy ireo 100 hafa mahery.
Niteraka fanehoan-kevitra mafana antserasera ny vaovao momba ny fanasaziana an'i Morsi, mpaneho hevitra ara-pivavahana sy ara-politika no niampanga ny fitsarana ho misy ambadika politika.
Gadra avy eo Filoha
Ny fivadihan-javatra eo amin'ny fiainan'i Morsi izay gadra ary avy eo filoha no nanitikitika an'i Rana Allam, izay manontany tena hoe nahoana ny olona iray izay nitsoaka ny fonja no navela hirotsaka hofidiana filoha eo amin'ny toerana voalohany. Hoy izy nisioka:
Egyptian court seeks death penalty for former president Mursi http://t.co/eojr6HLKoe For jail break in 2011..yet left to run for president!!
— Rana Allam (@Run_Rana) May 16, 2015
Mitady sazy ho faty hoan'ny filoha teo aloha Morsi ny Fitsarana Ejipsiana noho ny fahavakisan'ny fonja tamin'ny taona 2011. kanefa navela nirotsaka ho filoha izy!!
Maro ireo maminavina fa tsy hovonoina ho faty i Morsi, satria afaka ampiakarina any amin'ny fitsarana ambony sy haharitra taona maro ao amin'ny fitsarana ny raharaha tahaka izao:
Ejypsiana Amr nisioka tamin'ireo mpanjohy azy 4.500:
Unless #Sisi has lost his mind #Morsi will never be executed. BUT Any remaining shreds of respect 4 #Egyptian judiciary were executed today
— Amr No 2 CC (@Cairo67Unedited) May 16, 2015
Raha tsy very saina i Sisi, tsy ho voavono ho faty mandrakizay i Morsi. SAINGY tsy misy notanterahina ny rovidamban'ny fanajana ny fahefam-pitsarana Ejipsiana androany
Fustat, manana mpanjohy 3.900 nanampy hoe:
Neither Morsi or Muslim Brotherhood Muhamed Badie is likely to be executed in the end , their sentences will be commuted. #MorsiTrial #Egypt
— fustat (@fustat) May 16, 2015
Na i Morsi na ny Mpirahalahy Miozolomana Muhamed Badie dia mety hovonoina ho faty, mety hisy fiovana ny didim-pitsaran'izy ireo.
Namaritra ny fitsarana ho mahamenatra ny fikambanan'ny zon'olombelona.
Taorian'ny didim-pitsarana; nisioka ny tale mpanatanteraka ao amin'ny Mpanara-maso ny Zon'olombelona (HRW) Kenneth Roth hoe :
Morsi got 20 years based not on evidence but police conjecture & court bias: @HRW analysis. http://t.co/XM7IUhIr4w pic.twitter.com/s67NIFSgLv
— Kenneth Roth (@KenRoth) April 26, 2015
Nahazo sazy 20 taona an-tranomaizina i Morsi, tsy mifototra amin'ny porofo fa amin'ny fijerin'ny polisy sy ny fitongilanan'ny fitsarana: Fanadihadian'ny HRW [rohy ao amin'ny teny anglisy]
Ny mpiara-miasa aminy, talen'ny HRW Eoropeana misahana ny Fampitam-baovao, Andrew Stroehlein, nanampy hoe:
Court sentences ousted president Morsi to death. More proof Egypt's respect for rights is zero http://t.co/hZg9iFgnWD pic.twitter.com/NGB5GKvElo
— Andrew Stroehlein (@astroehlein) May 16, 2015
Nahazo sazy ho faty avy amin'ny fitsarana ny filoha voahongana, Morsi. Porofo iray hafa fa tsy misy mihitsy ny fanajan'i Ejypta ny zo.
Naneho hevitra ihany koa ireo mpiserasera manerana ny renim-paritra:
Nanamarika i Omar Ghraieb avy ao Gaza hoe:
Many people have told me that they no longer understand #Egypt or the judicial system there. I agree. #Gaza
— Omar Ghraieb (@Omar_Gaza) May 16, 2015
Maro ireo olona nilaza tamiko fa tsy azon'ireo intsony ny tian'i Ejypta atao na ny rafi-pitsarana ao. Miombon-kevitra aho
Bahrainita Adel Marzooq nanoratra tamin'ireo mpanjohy azy 39.100 :
سؤال: عرف العار؟ الإجابة: #قضاء_مصر وما أرساه من قوانين وآليات وإجراءات وما صدره لباقي الدول العربية (ومنها #البحرين ) من قوانين وقضاة. #مصر
— Adel Marzooq (@adelmarzooq) May 16, 2015
Mamaritra ny henatra? Ny valiny dia: Ny fitsarana Ejipsiana sy ny lalàna, ny fomba fiasa sy ny dingana ampiasainy sy aondrany any amin'ny firenena Arabo hafa (anisan'izany i Bahrain) izay manaraka ny lalàna Ejipsianina sy manendry mpitsara Ejipsiana