Nitolona mafy hatry ny ela mba hiarovana ny tokantrano sy ny kolontsain'izy ireo ny olona teratany Tao ao amin'ny Nosy Orchid ao Taiwan satria niova ny tontolo manodidina azy ireo

Tamin'ny 2014, nahazo magazay misokatra maromaro milahatra voalohany ny nosy. Ary tao anatin'ny taona vitsivitsy, nanjary toeram-pizahan-tany malaza noho ny harambatony mahafinaritra sy ny kolontsaina miavaka an'ny vahoaka Taô ny nosy.

Maro no miahiahy fa miteraka fako sy loto bebe kokoa ny fitomboan’isan'ny mpizaha-tany, fa tsy asa sy fidiram-bola. Miantehitra amin'ny jono nentim-paharazana ny vahoaka Taô mba hamelo-tena, saingy tandindon-doza ankehitriny izany fomba fivelomana izany.

Nitsidika tsy tapaka ny nosy i Wen-Yen Wang  ary nandrakitra ny tantaran'ny vahoaka Taô tao anaty sary, izay nahazo loka vao haingana tamin'ny sokajy maromaro nandritra ny fifaninanam-pirenena nokarakarain'ny Taiwan News Photograph Study Group. Ireto ambany ireto ny sasany amin'ireo sariny miaraka amin'ny fanoritsoritana.

退潮的夜晚，一位蘭嶼人到海邊抓螃蟹。
他在黑色的礁岩上跳躍，浪花不時拍打上來，不見他什麼動作，手中卻已多了幾隻螃蟹。他偶爾也跳進水裡，尋找躲在水底岩縫中的龍蝦。

Amin'ny alina rehefa nihena ny samonta (marées), niditra tao anaty ranomasina ny Mponin'ny Nosy Orchid iray mba hisambotra foza. Nitsambikina ambonin'ny vatohara mainty izy. Nitopatopa matetika eny amin'ireo vato ny onja. Tsy nahita azy nihetsika aho, kanefa efa nahazo foza maromaro teny an-tanany izy. Indraindray izy mitsambikina ao anaty rano mba hitady orana miafina eo anelanelan'ny vato ambanin'ny rano.

達卡安是位在蘭嶼新舊時代交替下典型人物，他從小就不愛上學所以識字不多，但卻是漁人部落中有名的海王子，對於海洋的知識極其豐富，許多蘭嶼人都會前來向他討教捕魚技術。 在傳統的達悟文化中，會抓魚的男性是女性絕佳的擇偶對象，但達卡安至今仍然單身一人，因為早已進入貨幣經濟社會的蘭嶼，對於男人的捕魚能力已不那麼看重。而達卡安即使徒手潛水抓魚功夫一流，在蘭嶼也無法靠此獲得什麼金錢收入，所以他也開始在飛魚季過後，到臺灣找尋工作賺錢。

Toetra miavaka maneho ny tetezamitan'ny fomba fiaina taloha amin'ny fomba fiaina vaovao tao amin'ny nosy Orchid i Dakaan. Tsy mahay mamaky teny loatra izy satria tsy tia nandeha tany an-tsekoly fony izy mbola ankizy. Na izany aza, malaza toy ny ‘mpanjakan'ny ranomasina’ izy ao amin'ny tanànan'ny mpanjono. Mahafantatra zavatra betsaka momba ny ranomasina izy, ary maro ireo mponin'ny Nosy Orchid manatona azy mba hianatra momba ny fisamborana trondro. Ao amin'ny fiarahamonina Taô nentim-paharazana, ny lehilahy mahasambotra tondro no tena tsara indrindra ho an'ny vehivavy. Na izany aza, mbola tsy manambady i Dakaan amin'izao fotoana izao, satria tsy manome lanja intsony ny fahaizana manjono ny mponin'ny nosy Orchid izay mirotsaka ao anatin ‘ny fiharian-karena ara-bola. Na dia manana fahaizana mampitolagaga amin'ny fisamborana trondro amin'ny tanany miditra any anaty rano aza i Dakan, dia tsy mba afaka mahazo volabe amin'izany. Vokatr'izany, nanomboka nahazo vola fanampiny ao amin'ny nosy lehiben'i Taiwan izy aorian'ny vanim-potoanan'ny fisidinan'ny trondro.

達卡安早上下海巡視他所設置的沉底網。

Miditra an-dranomasina vao maraina i Dakann mba hijery ny harato napetrany ao ambanin'ny ranomasina.

達卡安在海浪拍打的岩岸邊，游泳撿拾蠑螺。

Dakaan milomano eo anelanelan'ny harambato sy ny manodidina mba hanangona sifotra hamama.

達卡安正在將他所網獲的十多尾白毛魚收起。

Dakaan manangona harato feno trondro lehibe am-polony.

為了設置沉底網，達卡安必須潛入6米多的海底，搬時[石]頭壓住網底。

Rehefa mametraka harato ao amin'ny fanambanin'ny ranomasina, tsy maintsy mitsoraka mba hahatratra ny 6-metatra halalin'ny ranomasina i Dakaan mba hamikirana ny harato amin'ny vato.

在上浮至海面的途中，達卡安正與他方才捕捉的章魚搏鬥。

Miady amin'ny horita vao avy nosamboriny i Dakaan eo an-dalana hiakatra hivoaka ny ranomasina..

夜間潛水的達卡安，正在找出藏在岩洞內休息的魚。

Mitady trondro miafina ambadiky ny ny harambato mandritra ny fisitrihana amin'ny alina i Dakaan.

在一個冬天夜潛結束後，達卡安使用山壁間的泉水洗澡取暖，即使在寒流來襲，他下海依然不穿任何防寒衣。

Misasa ao amin'ny renirano hampafana ny vatany i Dakaan rehefa avy misitrika an-dranomasina mandritra ny alin'ny ririnina. Tsy mitafy ilay akanjo mando izy na dia tonga aza ny hatsiaka voalohany.

在海上開船捕飛魚以及釣魚的達卡安。

Mitaingina sambo i Dakann hisambotra trondro manidina sy hanjono

飛魚季過後，在臺灣工作的達卡安沒有機會下海，與朋友吃飯以及唱歌成了唯一的娛樂。

Aorian'ny vanim-potoana fisidinan'ny trondro, mankany Taiwan hiasa i Dakaan. Lavitra ny ranomasina, lasa fialam-boliny ny fisakafoanana miaraka amin'ny namana sy ny fihirana

阿文在蘭嶼長大，經營著雜貨店與機車租賃，雖然幾乎不下海，對於蘭嶼的海與土地，他卻比任何人更加關切與擔憂，深怕自己美麗的家鄉土地總有一天會因會環境破壞而消失。他開始續投入島上的資源回收工作，自己接洽的回收廠商，購入一台壓縮機，到全島各處放置網袋，甚至為此還買了一台貨車。每隔幾天就開著這輛貨車，去收回已裝滿瓶罐的網袋，並放置新的空網袋。 為了置放這些瓶罐，他還向那不贊成他作此事的父親要了一塊土地，把本來應該種植芋頭的良田，變成他的儲存場地。別人的田是種出芋頭地瓜，他的田卻是長出一堆垃圾。

Lehibe tao amin'ny Nosy Orchid i Awen. Manana magazay mivarotra enta-madinika sy mitantana orinasa mpampanofa môtô izy. Na dia zara raha miditra any an-dranomasina aza izy, dia miahy fatratra ny ranomasina sy ny nosy mihoatra noho ny olona na zavatra hafa. Manahy izy fa mety hanjavona noho ny fandringanana ny tontolo iainana ny tanindrazany mahafinaritra. Nanomboka niasa tamin'ny fanodinana fako izy: mifandray amin'ireo orinasa fanodinana izy, manangona harona feno tavoahangy sy kapoaka, ary mametraka izany amin'ny harona vaovao. Nividy fiara ho amin'ny fanolora-tena bebe kokoa aza izy. Mitondra fiara izy hanangonana ireo harona feno tavoahangy sy kapoaka ary mametraka harona vaovao isaky ny andro vitsivitsy manerana ny nosy. Mba hitehirizana ireo tavoahangy sy kapoaka, nangataka tamin-drainy, izay tsy mankasitraka ny asany, izy mba hanome azy sombin-tany tsara hambolena vomanga sy saonjo, ho toeram-pandevenam-pako. Ahitana saonjo sy vomanga maniry ny sombin-tany hafa, ny azy kosa fako no mitombo eo aminy.

江民軍是朗島部落的其中一為大船船主。傳統的蘭嶼船團組織是以家族為單位，而能擔任船主的人，除了要家族興旺，也必須受眾人敬重。現今因為社會文化變遷，傳統的船團組織早已不再，而碩果僅存的幾位大船船主年事都已高。

Min-Jun Jiang no lehiben'ny sambo goavana iray ao I-Raraley. Taloha, tantanin'ny fianakaviana ny sambo lehibe fanjonoana ao amin'ny nosy Orchid. Tsy maintsy olo-malaza hajaina manana fianakaviana midadasika ny lehiben'ny sambo. Noho ny fiovana ara-piaraha-monina sy ara-kolontsaina, tsy misy intsony izany karazana fianakaviana mitantana sambo izany. Ary efa antitra avokoa ireo lehiben'ny sambo sasantsasany.

Lahatsoratra mifandray amin'izany: Related articles:

• Flying fish season on Orchid Island (Vanim-potoanan'ny fisidinan'ny trondro ao amin'ny Nosy Orchid)
• Nuclear waste on Orchid Island ( Fako nokleary ao amin'ny Nosy Orchid)
• Indigenous Tao people’s 30 year nuclear ‘nightmare’ (30 taonan'ny “nofy ratsy” noklearin'ny vahoaka teratany Tao)