Mpikatroka antserasera maro no mampiasa ity sary ity ho toy ny sary famantarana ao amin'ny Facebook. Hoy ny vakin'ity soratra amin'ny teny Birmana ity “mihetsika ny rehetra mba hamoaka ny marina momba ilay mpanangom-baovao tsy miankina Ko Aung Kyaw Naing @ Ko Par Gyi”
Niteraka fahatezerana teo amin'ny olona marobe tao amin'ny firenena Aziatika Atsimo-atsinanana ny fahafatesana hafahafa nahazo an'i Ko Aung Kyaw Naing, mpaangom-baovao fantatra amin'ny anarana hoe Ko Par Gyi.
Nitantara momba ny fifandonana vao haingana teo amin'ny Tafika Myanmar sy ny mpitandro ny filaminanan'ny vondrona mpikomy vitsy an'isa Karen [1] tao amin'ny Fanjakana Mon i Ko Par Gyi, mpiambina an'i Aung San Suu Kyi teo aloha raha nosamborina sy notànan'ny tafika Myanmar tamin'ny 30 septambra. Telo herinandro taty aoriana, nampandre [2] ny Filankevitra Vonjimaika misahana ny Gazety ao Myanmar ny manamboninahitra miaramila fa namoy ny ainy tamin'ny 4 Oktobra ilay mpanangom-baovao tsy miankina nandritra ny fitànana azy, ary efa nalevina ny nofo mangatsiakany.
Nahatezitra ny maro ny fahafatesan'ilay mpanangom-baovao mbola teo am-pelatananan'ny miaramila ka niteraka famoriam-bahoaka nahitana olona maherin'ny 1000 tao afovoan-tanànan'i Yangon, renivohi-pirenena tamin'ny 26 Oktobra. Nanomboka teo dia niray hina mba hitaky ny hanaovana fanadihadiana [3] ny nahafatesan'ilay mpanangom-baovao vaovao ireo olom-pirenena, mpikatroka sy vondrona firaisamonim-pirenena miisa 46. Araka ny filazan'ny Radio Free Asia [4], mpanao fihetsiketsehana teo amin'ny 20 teo no nosamborina ary voampanga amina andinin-dalàna tsy voafaritra ao amin'ny fehezan-dalàna famaizana.
Nilaza ny tatitra ofisialin'ny miaramila fa voampanga [5] ho niasa toy ny “‘mpiandraikitra serasera” ao amin'ny vondrona mpanohitra mitam-piadiana Karen (DKBA – Democratic Karen Benevolent Army) i Ko Par Gyi ary voatifitra izy raha saika haka basina mpiambina iray mba handositra ny fonja. Nilaza na ireo lehiben'ny Karen na ny fianakavian'i Ko Par Gyi fa tsy manana fifandraisana amin'ny vondrona velively izy. [6]
Tsy mino ny filazan'ny miaramila i Than Dar, vadin'ilay mpanangom-baovao, [6] sady mpikatroka manohana ny demaokrasia fa niezaka nandositra ny fonja ny vadiny. Miahiahy izy fa nampijaliana sy novonoina ny vadiny, ka nangataka fanadihadiana lalina mikasika ny nahafatesany izy, anisan'izany ny fandevenana azy sy ny fandidiampaty mba ahafantarana ny nahafaty azy.
Teo amin'ny fahefana nanomboka tamin'ny taona 1962 ny fitondrana miaramila ao Myanmar, na dia teo aza ireo fanovana demaokratika napetraka tao anatin'izay taona vitsivitsy izay. Misy ny governemanta sivily ankehitriny saingy mbola manohy mampiasa fahefana sy ambainday goavana ao amin'ny fanjakam-birao ny miaramila.
Mihevitra kosa i Min Ko Naing, avy ao amin'ny fikambanana 88 Generation Peace sy ny Open Society fa nomena fahefana be loatra ny miaramila kanefa tsy mba nangatahana ho tompon'andraikitra amin'izay nataony. Nandritra ny fanehoan-kevitra tamin'ny fihetsiketsehana no nitanisa [7] ireo andinin-dalàna tao amin'ny lalàmpanorenana miaro ny tafika izy :
Think about it carefully; the fact that there is a law in the constitution which states that if anyone from the army — from the rank of a soldier to the general — commits any kind of crime, the civil court cannot judge; it means that they have too much privilege, and this is a bully.
Hevero tsara izao; ny fisian'ny lalàna ao amin'ny lalàmpanorenana izay milaza fa izay rehetra avy ao amin'ny tafika – manomboka amin'ny zazavao ka hatramin'ny jeneraly – ka manao karazana heloka, dia tsy azon'ny fitsarana sivily tsaraina; midika izany fa manana tombontsoa be loatra izy ireo, ary fihoaram-pefy izany.
Ko Ko Gyi, mpikatroka politika avy ao amin'ity fikambanana ity ihany koa mihevitra fa tsy misy fanajana lalàna sy fiarovana ao amin'ny firenena. Hoy izy [8]:
Just look at the statement of the Defense Ministry. He was arrested on 30th (September), and killed on 4th (October); his wife inquired about him on 19th (October) but they did not answer anything and then only released a statement on 24th (October). It almost took a month, more than 20 days. Who is to take responsibility for this?
Jereo fotsiny ny fanambaran'ny Minisiteran'ny Fiarovana. Nosamborina tamin'ny 30 septambra izy ary namoy ny ainy ny 4 Oktobra; nanontany ny momba azy ny vadiny tamin'ny 19 Oktobra saingy tsy novalian'izy ireo izy fa namoaka fanambarana fotsiny izy ireo tamin'ny 24 Oktobra. Efa ho iray volana izany, maherin'ny 20 andro.Iza no tompon'andraikitra amin'izany?
Nay Myo Zin avy ao amin'ny Fikambanana Fampandrosoana Ara-tsosialy ao Myanmar kosa mihevitra [8] fa ny fahavononan'ny miaramila hanonitra ny fianakavian'ilay mpanangom-baovao namoy ny ainy dia midika fa “tsy manan-danja noho ny bala ny olom-pirenena”.
Moethee Zun, mpikatroka politika sy mpanorina ny Antoko Demaokratika hoan'ny Fiarahamonina Vaovao, nilaza [9] fa tsy tokony novonoin'ny miaramila izy na dia lazaina fa niezaka nandositra aza: :
It is obvious that Ko Par Gyi has never held a gun. He is a good and responsible person. Even if he had a gun, they (the army) should not have done that to him.
Mibaribary fa tsy mba nanana basy i Ko Par Gyi. Olo-marina sy tompon'andraikitra izy. Na dia nanana basy aza izy, tsy tokony nataon'izy ireo (miaramila) an'izany [notifirina].
Mihevitra [10] ihany koa ilay bilaogera Zay Nyein fa tsy azo atokisana ny fiampangana nolazain'ny tafika:
Ko Par Gyi was not someone who is afraid of prisons. His wife was also a political prisoner. He knew that he would be released again if he went to jail. In this age of democracy, he knew that there are people who would support him if he were ever sent to prison. He was familiar with the concept of imprisonment. Therefore, it is absolutely not believable that he tried to seize a gun in order to run and escape imprisonment.
Tsy olona matahotra fonja i Ko Par Gyi. Efa gadra politika ihany koa ny vadiny. Fantany tsara fa tsy maintsy havotsotra ihany izy rehefa any am-ponja. Amin'izao vanim-potoanan'ny demaokrasia izao, fantany fa misy ny olona manohana azy raha sendra alefa any am-ponja izy. Tsy zava-baovao aminy ny momba ny famonjana. Noho izany, tsy mampino tanteraka raha niezaka naka basy izy mba handositra ny fonja.
Moe Thway avy amin'ny Generation Wave, iray amin'ireo mpikarakara ny fihetsiketsehana, kosa nandrisika [11] ny vahoaka mba hanohana ireo mpanangom-baovao.
During the time when we did not have media freedom, political activists were the reporters. Even the wife of Ko Par Gyi was once sentenced to life imprisonment for writing political articles. If they did not risk their lives, we would never know the truth. Therefore, instead of calling them simply as reporters or political activists, the people should protect those who are trying to bring the truth to us.
Nandritra ny fotoana tsy nananantsika ny fahalalahan'ny asa fanaovan-gazety, ireo mpikatroka politika no mpanangom-baovao. Na dia ny vadin'i Ko Par Gyi koa aza efa nomelohina higadra mandra-pahafatiny noho ny lahatsoratra politika nosoratany. Raha tsy nanao sorona ny ainy izy ireo, tsy mba nahafantatra ny marina isika. Koa amin'izany, mba tsy hanasokajiana azy ireo ho mpanangom-baovao tsotra na mpikatroka politika, tokony hiaro ireo izay miezaka mampita ny marina amintsika ny olona.
Mampiseho indray ity vono olona farany ity fa ilaina maika ny fiarovana [12] ireo mpisehatra amin'ny fampahalalaham-baovao ao amin'ny firenena. Na dia efa nofoanana aza ny filankevitra mpanao sivana, tsiaro ratsin'ny fanohizana ny famerena ny fahalalahan'ny asa fanaovan-gazety sy ny demaokrasia ao Myanmar ny fahafatesan'i Ko Par Gyi.