Tsy Mifanaraka Amin'ny Lalàmpanorenana Ny Lalàna “Mangeja” Ny Media Ao Timor Atsinanana

Tanora Timorey Tatsinanana miza-draharaha fanaovan-gazety tohananny Ivontoerana Mahaleotena Misahana ny Fanaovan-gazety. Saripika avy amin'ny rakitsary Flickr DFAT (CC BY 2.0)
Nahazo fandresena ampahany ireo mpanoratra gazety sy vondrona mpiaro ny zon'olombelona avy ao Timor Atsinanana raha namoaka didy ny Fitsarana Ambony fa tsy mifanaraka amin'ny lalàmpanorenana ny Lalàna mifehy ny gazety nolanian'ny parlemanta tamin'ny volana Mey lasa teo.
Manohitra ny lalàna izay sokajian'izy ireo ho fangejana ny fahalalaham-pitenenana ny vondrona mpikatroka sy ny media. Notanisain-dry zareo ny fehezan-dalàna maromaro “mampidi-doza” sy “mivelatra” mankany amin'ny mety ho fanohintohinana ny fahalalahan'ny fampitam-baovao tahaka ny politika vaovao mitaky amin'ireo mpanao gazety hisoratra anarana sy hoarahin'ny Vaomieran-gazety maso, ary koa ny lalàna mitaky fahazoan-dalana ho an'ny vahiny mpanoratra gazety. Nampitandrina izy ireo fa mety hametra ny anjara toeran'ny olon-tsotra mpanoratra gazety sy ireo tsy nahazo fankatoavana amin'ny fomba ofisialy ho mpikambana amin'ny tontolon'ny gazety ny lalàna. Nampangain'izy ireo ihany koa ny fepetra tafahoatra amin'izay zavatra ataon'ny mpanoratra gazety vahiny ny fehezan-dalàna.
Tamin'ny herinandro lasa, nanafoana fehezan-dalàna maromaro izay tsy mifanaraka amin'ny lalàmpanorenana ny Fitsarana Ambony, tahaka ny andinin-dalàna faha-20, izay mamaritra ny adidin'ny mpanoratra gazety, ny andinin-dalàna faha-24 mikasika ny renivola vahiny ary ny andinin-dalàna faha-40 mikasika ny resaka onitra ho an'ny fampitam-baovao. Naverina hodinihana sy hasiam-panovana any amin'ny parlemanta indray ilay lalàna.
Na dia nambara fa tsy mifanaraka amin'ny lalàmpanorenana aza ilay lalàna, tsy naneho hevitra mikasika ireo fehezan-dalàna sasany tian'ireo mpikatroka hofoanana ny fitsarana. Nitarika ny Sendikan'ny Gazety Timor-Leste hanao fitakiana tamin'ireo mpanao lalàna ny handrafetana lalàna vaovao amin'ny alalan'ny fandinihana miaraka amin'ny fakàna ny hevitry ny sehatry ny fampitam-baovao izany.
Iray amin'ireo mpitsikera mafy ny lalàna i José Belo, mpanoratra gazety Timorey Tatsinanana sady talen'ny gazety Tempo Semanal. Nanoratra izy teo aloha fa mikasa tsy hiraharaha ireo fitakiana apetraky ny lalàna:
The tale of East Timor’s controversial proposed media law is a story of insiders versus outsiders, of the rich versus the poor.
As the director of Tempo Semanal newspaper and president of the Timor-Leste Press Union I will neither submit to being certified, nor will I pay any fines. As a result, in the worst-case scenario, there is a strong chance I will be prosecuted and jailed for not submitting to the new law.
Ny tantaran'ny lalàna mampiady hevitra mifehy ny fampitam-baovao ao Timor Atsinanana dia tantaran'ny adin'ny anatiny sy ivelany, adin'ny mpanankarena sy ny mahantra.
Araka ny filazan'ny talen'ny gazety Tempo Semanal sady filohan'ny Sendikan'ny Gazety Timor-Leste hoe: tsy hametraka fangatahana aho hahazoana fankatoavana, na handòa onitra. Vokatr'izany, amin'ny tranga ratsy indrindra, misy betsaka ny riziky hitsarana sy hanagadrana ahy noho ny tsy fankatòavana ny lalàna vaovao.
Hatramin'ny nanolorana ny lalàna tamin'ny taon-dasa, vondrona mpiaro ny fampitam-baovao isan-karazany manerantany no naneho ny ahiahiany sy ny fanoherany ilay fepetra. Manahy i Jane Worthington, Tale Vonjimaika Azia-Pasifika ao amin'ny Federasiona Iraisam-pirenena Hoan'ny Mpanoratra Gazety fa mety hanohintohina ny fahaleovantena sy ny fahalalahan'ny mpanoratra gazety ao Timor Atsinanana ilay lalàna:
We are greatly concerned for the freedom of the media and journalists ability to report in East Timor should these laws proceed.
These unacceptable laws threaten East Timor’s democracy and show the Government’s attempts to limit the ability of journalists to freely report.
The media has long played an integral role in East Timor’s struggle for independence. This should not be forgotten or compromised.
Miahiahy mafy mikasika ny fahalalahan'ny fampitam-baovao sy ny fahafahan'ny mpanao gazety mitati-baovao ao Timor Atsinanana izahay, raha hampiharina izany lalàna izany.
Mandrahona ny demaokrasian'i Timor Atsinana ity lalàna tsy azo ekena ity ary mampiseho ny fikasan'ny governemanta hametra ny fahafahan'ny mpanoratra gazety hitati-baovao an-kalalahana.
Nandray anjara manontolo hatry ny ela tamin'ny tolona hoan'ny fahaleovantenan'i Timor Atsinanana ny fampahalalam-baovao. Tsy tokony hohadinoina na atao kinanga.
Ashlee Betteridge, Manampahefana Mpikaroka ao amin'ny Foibe Politikam-Pampandrosoana ao Aostralia nampatsiahy amin'ireo manampahefana ao Timor Atsinanana ireo fanamby hafa maika kokoa atrehin'ny fampitam-baovao ankehitriny:
This law will not solve the quality challenge facing the Timor press. New voices, increased competition and stronger demands from audiences are probably the best hopes, and they cannot be legislated into existence.
Instead, there is a real threat of increasing self-censorship by publications and individual journalists to mitigate their financial and legal risk in the face of the new sanctions that can be imposed under the law, and a real threat to the freedom and diversity of the Timor-Leste media.
Tsy hamaha ny fanamby goavana atrehin'ny fampitam-baovao ao Timor ity lalàna ity. Miteraka fifaninanana sy fitakiana mahery kokoa avy amin'ny mpihaino ny feo vaovao, ary tsy mila ampidirina lalàna vao misy.Fa misy tokoa ny fanahiana hitomboan'ny sivana ataon'ny tena (auto-censure) amin'ny famoaham-baovao ho fampihenana ny olana ara-bola sy ara-pitsarana mety ho azon'ny mpanoratra gazety mahaleotena manoloana ny sazy vaovao izay mety apetraka araka ny lalàna, sady fandrahonana mipaka amin'ny fahalalahana sy ny fahasamihafan'ny fampitam-baovao ao Timor-Leste
Teo ambanin'ny fitondrana miaramila Indoneziana i Timor Atsinanana nanomboka ny taona 1975 ka hatramin'ny 1999. Nandritra ny tolona ho amin'ny fahaleovantena, iray tamin'ireo fitaovana mahery vaika nampiasain'ny Timorey ny fampitam-baovao hahamafy orina ny tolon'izy ireo. Mampatsiahy izany lova izany ireo mpikatroka sy mpiadin'ny fahalalahana teo aloha hanamafisana ny fandrafetana ny lalànan'ny fampitam-baovao hanome hery, fa tsy hamadika, ny andraikitra demaokratikan'ny firenena.
Atombohy ny resaka
Lahatsoratra notsongain-ny GV Mpisolovava, tetikasa iray miaraka amin-ny Global Voices, miaro ny fahalalahana miteny sy miady amin-ny sivana antserasera ity. · Lahatsoratra rehetra
Tantara Malaza Indrindra Manerantany
Mpiserasera Facebook?
Araho Twitter
Hevitra farany
Taorian'ny Nilazan'Ilay Ministra Indiana Hoe 'Indraindray Tsara Ny Fanolanana', Mijoro...
LALANA IZANY
Hong Kong: 'Raha Afaka Mampirafy Ny Lehilahy? Nahoana Kosa Ny...
ny fampirafesana dia fomba mamohehatra hitovizan'ny olona sy ny biby ary ny lehilahy no mpanao...
Tahiry isambolana
- Marsa 2021 5 Lahatsoratra
- Febroary 2021 50 Lahatsoratra
- Janoary 2021 49 Lahatsoratra
- Desambra 2020 45 Lahatsoratra
- Novambra 2020 35 Lahatsoratra
- Oktobra 2020 42 Lahatsoratra
- Septambra 2020 46 Lahatsoratra
- Aogositra 2020 49 Lahatsoratra
- Jolay 2020 51 Lahatsoratra
- Jona 2020 59 Lahatsoratra
- Mey 2020 41 Lahatsoratra
- Avrily 2020 61 Lahatsoratra
- Marsa 2020 40 Lahatsoratra
- Febroary 2020 50 Lahatsoratra
- Janoary 2020 53 Lahatsoratra
- Desambra 2019 109 Lahatsoratra
- Novambra 2019 91 Lahatsoratra
- Oktobra 2019 103 Lahatsoratra
- Septambra 2019 94 Lahatsoratra
- Aogositra 2019 89 Lahatsoratra
- Jolay 2019 166 Lahatsoratra
- Jona 2019 234 Lahatsoratra
- Mey 2019 190 Lahatsoratra
- Avrily 2019 202 Lahatsoratra
- Marsa 2019 159 Lahatsoratra
- Febroary 2019 174 Lahatsoratra
- Janoary 2019 291 Lahatsoratra
- Desambra 2018 204 Lahatsoratra
- Novambra 2018 316 Lahatsoratra
- Oktobra 2018 307 Lahatsoratra
- Septambra 2018 172 Lahatsoratra
- Aogositra 2018 200 Lahatsoratra
- Jolay 2018 248 Lahatsoratra
- Jona 2018 216 Lahatsoratra
- Mey 2018 207 Lahatsoratra
- Avrily 2018 230 Lahatsoratra
- Marsa 2018 165 Lahatsoratra
- Febroary 2018 143 Lahatsoratra
- Janoary 2018 186 Lahatsoratra
- Desambra 2017 177 Lahatsoratra
- Novambra 2017 148 Lahatsoratra
- Oktobra 2017 224 Lahatsoratra
- Septambra 2017 165 Lahatsoratra
- Aogositra 2017 228 Lahatsoratra
- Jolay 2017 180 Lahatsoratra
- Jona 2017 227 Lahatsoratra
- Mey 2017 227 Lahatsoratra
- Avrily 2017 152 Lahatsoratra
- Marsa 2017 134 Lahatsoratra
- Febroary 2017 129 Lahatsoratra
- Janoary 2017 112 Lahatsoratra
- Desambra 2016 103 Lahatsoratra
- Novambra 2016 136 Lahatsoratra
- Oktobra 2016 158 Lahatsoratra
- Septambra 2016 142 Lahatsoratra
- Aogositra 2016 142 Lahatsoratra
- Jolay 2016 129 Lahatsoratra
- Jona 2016 132 Lahatsoratra
- Mey 2016 152 Lahatsoratra
- Avrily 2016 126 Lahatsoratra
- Marsa 2016 115 Lahatsoratra
- Febroary 2016 114 Lahatsoratra
- Janoary 2016 125 Lahatsoratra
- Desambra 2015 86 Lahatsoratra
- Novambra 2015 128 Lahatsoratra
- Oktobra 2015 131 Lahatsoratra
- Septambra 2015 129 Lahatsoratra
- Aogositra 2015 142 Lahatsoratra
- Jolay 2015 109 Lahatsoratra
- Jona 2015 108 Lahatsoratra
- Mey 2015 107 Lahatsoratra
- Avrily 2015 115 Lahatsoratra
- Marsa 2015 110 Lahatsoratra
- Febroary 2015 106 Lahatsoratra
- Janoary 2015 47 Lahatsoratra
- Desambra 2014 99 Lahatsoratra
- Novambra 2014 81 Lahatsoratra
- Oktobra 2014 100 Lahatsoratra
- Septambra 2014 102 Lahatsoratra
- Aogositra 2014 95 Lahatsoratra
- Jolay 2014 146 Lahatsoratra
- Jona 2014 99 Lahatsoratra
- Mey 2014 94 Lahatsoratra
- Avrily 2014 94 Lahatsoratra
- Marsa 2014 71 Lahatsoratra
- Febroary 2014 127 Lahatsoratra
- Janoary 2014 125 Lahatsoratra
- Desambra 2013 137 Lahatsoratra
- Novambra 2013 137 Lahatsoratra
- Oktobra 2013 133 Lahatsoratra
- Septambra 2013 106 Lahatsoratra
- Aogositra 2013 47 Lahatsoratra
- Jolay 2013 114 Lahatsoratra
- Jona 2013 103 Lahatsoratra
- Mey 2013 76 Lahatsoratra
- Avrily 2013 116 Lahatsoratra
- Marsa 2013 118 Lahatsoratra
- Febroary 2013 95 Lahatsoratra
- Janoary 2013 126 Lahatsoratra
- Desambra 2012 158 Lahatsoratra
- Novambra 2012 210 Lahatsoratra
- Oktobra 2012 124 Lahatsoratra
- Septambra 2012 75 Lahatsoratra
- Aogositra 2012 135 Lahatsoratra
- Jolay 2012 147 Lahatsoratra
- Jona 2012 80 Lahatsoratra
- Mey 2012 97 Lahatsoratra
- Avrily 2012 118 Lahatsoratra
- Marsa 2012 170 Lahatsoratra
- Febroary 2012 106 Lahatsoratra
- Janoary 2012 101 Lahatsoratra
- Desambra 2011 80 Lahatsoratra
- Novambra 2011 91 Lahatsoratra
- Oktobra 2011 142 Lahatsoratra
- Septambra 2011 99 Lahatsoratra
- Aogositra 2011 110 Lahatsoratra
- Jolay 2011 93 Lahatsoratra
- Jona 2011 94 Lahatsoratra
- Mey 2011 87 Lahatsoratra
- Avrily 2011 108 Lahatsoratra
- Marsa 2011 160 Lahatsoratra
- Febroary 2011 130 Lahatsoratra
- Janoary 2011 98 Lahatsoratra
- Desambra 2010 57 Lahatsoratra
- Novambra 2010 59 Lahatsoratra
- Oktobra 2010 82 Lahatsoratra
- Septambra 2010 89 Lahatsoratra
- Aogositra 2010 96 Lahatsoratra
- Jolay 2010 101 Lahatsoratra
- Jona 2010 38 Lahatsoratra
- Mey 2010 44 Lahatsoratra
- Avrily 2010 43 Lahatsoratra
- Marsa 2010 52 Lahatsoratra
- Febroary 2010 47 Lahatsoratra
- Janoary 2010 31 Lahatsoratra
- Desambra 2009 32 Lahatsoratra
- Novambra 2009 28 Lahatsoratra
- Oktobra 2009 36 Lahatsoratra
- Septambra 2009 49 Lahatsoratra
- Aogositra 2009 58 Lahatsoratra
- Jolay 2009 30 Lahatsoratra
- Jona 2009 26 Lahatsoratra
- Mey 2009 68 Lahatsoratra
- Avrily 2009 12 Lahatsoratra
- Marsa 2009 36 Lahatsoratra
- Febroary 2009 70 Lahatsoratra
- Janoary 2009 62 Lahatsoratra
- Desambra 2008 89 Lahatsoratra
- Novambra 2008 14 Lahatsoratra
- Oktobra 2008 51 Lahatsoratra
- Septambra 2008 51 Lahatsoratra
- Aogositra 2008 70 Lahatsoratra
- Jolay 2008 106 Lahatsoratra
- Jona 2008 65 Lahatsoratra
- Mey 2008 95 Lahatsoratra
- Avrily 2008 160 Lahatsoratra
- Marsa 2008 94 Lahatsoratra
- Febroary 2008 20 Lahatsoratra
- Janoary 2008 231 Lahatsoratra
- Desambra 2007 87 Lahatsoratra
- Novambra 2007 104 Lahatsoratra
- Oktobra 2007 111 Lahatsoratra
- Septambra 2007 33 Lahatsoratra
Faly be aho fa misy olona tia ny teny Malagasy toa ahy. Mirehareha aho amin'ny...
Raha ny fahalalako azy, toa fanerena avy amin'ny Banky Foiben'ny Madagasikara io sora-bola tsy maintsy...
Miarahaba an'i Naritsimba, ary izaho koa rehefa mieritreritra hoe banky dia ireo bankin'ny vazaha foana...