Enjehan'ny Mpitsara Ireo Vata-miaramila Voampanga Ho Namono Olona Tao Ginea

[Mitondra amin'ny vohikala teny Frantsay avokoa ny rohy rehetra afatsy ireo izay voalaza manokana. Ity lahatsoratra ity dia nosoratana mialohan'ny nitrangan'ireo disadisa tao Guinea.]

Ny tompon'andraikitry ny hery fiarovana manokana ny Filoha ao Guinea no olona noahiahiana farany ho nanome tànana tamin'ilay famoretana tamin-kerisetran'ny hery mitam-piadiana [en] tamin'ilay hetsi-panoherana nataon'ny mpanohitra ny taona 2009, izay farafahakeliny nahafatesanà olona miisa 157 ary nanolanana zaza amam-behivavy maro be.

Ny 28 Septambra 2009, nitifitra ireo mpanao hetsi-panoherana avy amin'ny mpanohitra izay nanoheran'izy ireo ilay miaramila Filoham-panjakana, Dadis Camara sy ny fikasàny hilatsaka ho fidiana mandritra ny fifidianana ho filoham-pirenena ny volana Janoary 2010 izany.

Taorian'ilay vono olona nahatsiravina, dia nandà ny maha tompon'andraikitra azy ireo tamin'ilay vono olona i Camara sy ireo mpikambana ao amin'ny “junta / fitondrà-miaramila”. Ny Vondrona Iraisam-pirenena dia nanasazy ny junta [en] tamin'ny fanaovana fahirano ny fanafaran'izy ireo fitaovam-piadiana sy ny fandraràna ny fivoahan'izy ny fireneny, ary nangihy ny kaonty tany amin'ny banky an'ireo manampahefana voarohirohy rehetra tamin'izany fotoana izany. Herintaona taty aoriana,  notifirin'ny miaramila [en] mpiaraka aminy akaiky i Camara.

Herinandro vitsivitsy taorian'ilay vono olona, nanokatra fanadihadiana mahaleotena manokana tarihinà kaomisiona iray ahitàna mpikambana miisa 31 i Camara. Na dia izany aza, ny fianakavian'ireo maty dia nangataka tamin'ny fikambananana Mpiaro ny Zon'olombelona hijery akaiky iny vono olona iny [en] sy ireo fandevenana an-tsokosoko voalaza fa nataon'ireo miaramila.

Namoaka didy fampisamborana ny Kôlônely Claude Pivi, izay lehiben'ny mpiaro ny filoham-panjakàna ny fitsarana mpanao famotorana, ny 27 Jona 2013 taorian'ny nandrenesan'izy ireo ny fijoroana vavolombelon'ilay kômandin'ny polisim-pirenena, ny Jeneraly Ibrahima Baldé. Ny andro nanaraka io dia tonga tao amin'ny lapan'ny fitsarana hihaino ny vesatra niampangana azy i Pivi, ary tokony hiverina hiseho fitsarana indray izy ny 04 Jolay, nefa tsy namaly izany fampiantsoan'ny fitsarana izany.

Naneho ny hafaliany tao amin'ny afrik.com ilay bilaogera Assanatou Baldé :

L’heure de rendre des comptes est arrivée pour Claude Pivi alias Coplan.

Tonga ny fotoana hizakan'i Claude Pivi antsoina hoe Coplan ny nataony.

Ny Human Rights Watch dia namoaka vesatra ho an'io mpiasam-panjakana ambony tao amin'ny governemantan'ny filoha Alpha Condé io, izay nomena mariboninahitra ny taona 2011:

Le suspect, le lieutenant-colonel Claude « Coplan » Pivi, est le ministre guinéen chargé de la sécurité présidentielle, un poste qu'il occupait déjà au moment des crimes de 2009. Selon les médias, Pivi a été inculpé de meurtres, viols, incendies, pillage, destruction d’édifices et complicité. Conformément au droit international, Pivi est présumé innocent jusqu’à ce qu’il soit jugé et reconnu coupable.

Ilay olona ahiahiana, Lietnà-Kolonely Claude “Coplan” Pivi, dia Ministra Gineana nisahana ny Fiarovana Manokana ny Filoha, toerana niandraiketany tamin'ny fotoana nitrangan'ilay vono olona ny taona 2009. Araky ny nambaran'ireo filazam-baovao, dia voarohirohy tamin'ny famonoana olona, fanolanana, doro trano, ny fandrobàna, ny famotehana ireo vakoka sy ny firaisana tsikombakomba i Pivi. Araky ny lalàna Iraisam-pirenena, tsy meloka aloha i Pivi raha tsy efa nandalo fitsaràna sy namoahana didim-pitsarana manameloka azy.

Ilay vohikala aminata.com dia namoaka fanambarana an-gazety iray niarahan'ireo Fikambanana maro Mpiaro ny zon'olombelona ao Guine natao. Toy izao ilay tatitra :

Depuis le début de l’instruction, les victimes que nous accompagnons dans cette procédure craignaient que Claude Pivi, en raison des fonctions qu’il occupe et de sa place dans la hiérarchie militaire, échappe à la justice. Hier, les juges d’instruction ont apporté un premier élément de réponse en l’inculpant formellement.

Hatramin'ny fanombohan'ny fanadihadiana, efa maro tamin'ireo niharan-doza no niahiahy fa mety ho afaka eo anatrehan'ny fitsaràna amin'io raharaha io i Claude Pivi noho ny toerana misy azy sy ny toerany ao amin'ny antanan-tohatra miaramila. Omaly no nentin'ireo mpitsara mpanao famotorana ny valinteniny voalohany tamin'ny fanamelohany azy mivantana.

Tanatin'ilay lahatsoratra iray tao amin'ilay vohikala guineenews.org, Sarifou Barry nitatitra  ny tenin'i Dokotera Thierno Maadjou Sow, Filohan'ny Human Rights Organisation (OGDH) ao Ginea:

Nous considérons du point de vue des principes que c’est quelque chose de très important surtout dans la lutte pour le respect des droits de l’homme et aussi dans la lutte contre l’impunité qui est le terreau des crimes. Il ne faut pas oublier qu’il y a eu des personnalités qui ont été inculpées déjà dans cette affaire mais malheureusement, cela n’a rien donné. Ces personnes occupent encore des postes extrêmement importants au sein de l’administration. Vous savez, dès après les crimes commis, le Conseil de sécurité de l’ONU, les organisations de défense des droits de l’homme avaient déclaré que ces crimes commis étaient des crimes contre l’humanité.

Raisinay amin'ny fomba fijery ara-poto-kevitra ho manan-danja tokoa izany, indrindra eo anatrehan'ny ady atao ho fanajàna ny zon'olombelona sy ny ady amin'ny fisian'ireo tsimatimanota izay zezika mampiroborobo  ireny heloka be vava ireny. Tsy tokony ho adinoina fa nisy olona ambony maro voarohirohy sahady tamin'io raharaha io saingy indrisy fa tsy nitondra nankaiza akory izany. Mbola mitàna andraikitra ambony amin'ny firenena ihany ireny olona ireny hataramin'izao. Fantatrareo ve fa taorian'ireny heloka bevava ireny, efa nomelohin'ny Filan-kevi-pilaminana ao amin'ny ONU ” sy ireo Fikambanana Mpiaro ny zon'olombelona ho heloka bevava fanitsakitsahana ny maha olombelona ireny.

Asmaou Diallo, Filohan'ny Fikambanan'Ireo Niharam-boina , Ray aman-dreny sy Naman'Ireo tamin'ny 28 Septambra (AVIPA), izay nanaovan'i Sarifou Barry fanadihadiana ihany koa, no namoaka ny fihetseham-pony tao amin'io lahatsoratra io ihany, tamin'ireto teny ireto :

C’est la réaction d’une victime qui crie toujours à ce qu’il y ait justice dans cette affaire. Si le colonel Claude Pivi a été inculpé, cela nous fait du bien mais ça ne suffit pas. Il ne s’agit pas seulement d’inculper et de laisser par la suite le dossier dans les tiroirs. Cette inculpation nous remonte quand même le moral mais, nous voulons plus. Nous voulons que tous ceux qui ont été inculpés dans ce dossier, quittent leurs postes de responsabilité pour qu’ils se mettent à la disposition de la justice.

Fitakian'ny iray niharan-doza ny mba hisian'ny fampiharana ny lalàna  amin'io raharaha io. Mampitony anay ihany raha toa ka voaheloka i Kolonely Claude Pivi kanefa tsy ampy izany. Tsy hoe miampanga fotsiny dia avy eo hidiana anaty vata ilay raharaha. Na dia izany aza, mampiakatra ny moralinay ihany io fanamelohana io, saingy mila zavatra mihoatra noho izany izahay. Takianay ny fialan'ireo rehetra voarohirohy tamin'io raharaha io amin'ny toerana maha-tompnandraikitra azy ireo mba ho afaka entina manoloana ny fitsarana.

Nahatonga ny mpamaky haneho ny heviny ihany koa ity lahatsoratra ity. Ohatra, Ardho dia nanipika manokana ny fahasahian'ireo mpitsara nanameloka ny Kolonely Pivi sy ireo manam-boninahitra ambony ao amin'ny hery mitam-piadiana :

Je pense qu'il faut encourager ces juges qui vont lentement dans des conditions que nous connaissons tous, mais qui entreprennent des actions importantes dans cette procedure… Nous esperons que le gouvernement prendra ses responsabilites aussi en ecartant ces maboules des postes de responsabilite qu'ils occupent.
Mihevitra aho fa tokony ho tohanantsika ireo mpitsara ireo izay mizotra tsimoramora ao anaty fepetra izay fantantsika tsara, kanefa tena mandray andraikitra lehibe amin'io raharaha goavana io… Antenanintsika handray an-tànana ny fanesorana ireo adala ireo amin'ny toerana itànany andraikitra ny governemanta.

Tao amin'ilay fanambarana an-gazety nolazaina tetsy aloha, dia naneho ny ahiahiny ihany koa ny Fikambanana Mpiaro ny zon'olombelona ao Ginea :

nos organisations expriment leur préoccupation quant à la sérénité de la procédure judiciaire et la sécurité de ses acteurs ou des victimes qui ont témoigné dans ce dossier, en raison du poste qu’occupe M. Pivi aujourd’hui. Comme nos organisations l’avaient recommandé concernant le colonel Moussa Oumar Tiegboro Camara, inculpé en février 2012, ou que le commandant Sekou Resco CAMARA, Gouverneur de Conakry, inculpé dans une affaire de torture en février 2013, qui ont tous deux été maintenus à leur poste, nous recommandons aux acteurs concernés de prendre toutes les dispositions afin garantir l’indépendance et l’impartialité du processus judiciaire en cours, dans le respect du droit à un procès équitable. Nous les invitons donc à envisager la mise à l’écart de ces hauts responsables, mis en cause pour des faits d’une exceptionnelle gravité.

Ny fikambanana misy anay dia maneho ny ahiahiny mikasika ny fahadiovan'ny dingam-pitsarana sy ny fiarovana ireo mpisehatra na ireo niharam-boina mitondra ny vavolombelony amin'ity raharaha ity, nohon'ny toerana iandraiketan'Ingahy Pivi amin'izao fotoana izao. Araky ny fangatahana [tsy fiankinan-doha sy tsy fisian'ny fiangarana] nataon'ny fikambanana misy anay mikasika ny Kolonely Moussa Oumar Tiegboro Camara, voaheloka ny volana Febroary 2012, sy ny komandà Sekou Resco Camara, Governoran'i Conakry, voaheloka tamin'ilay raharaha fampijaliana ny volana Febroary 2013, kanefa samy voatazona amn'ny toerana misy azy ihany, mangataka amin'ireo mpisehatra amin'izany izahay mba handray ny fepetra rehetra hahafahana mametraka dingam-pitsarana tsy miankin-doha sy tsy miangatra, ao  anaty fanajàna ny zo hahazo ftsaràna tsy mitanila. Noho izany mangataka ny hanisahana ireo manam-boninahitra ambony ireo izahay, izay voampanga fa nanao zavatra tena mihoatra ny fefy.

Almamy Camara nanoratra lahatsoratra toy izao ao amin'ny  afrik.com:

L’organisation internationale Human Rights Watch (HRW), a appelé ce mercredi 3 juillet à la suspension des accusés de leurs fonctions gouvernementales et invite les autorités à protéger les juges ainsi que les victimes dans le dossier du massacre du stade du 28 septembre, en 2009. Cet appel fait suite à l’inculpation du ministre de la Sécurité présidentielle, Claude Pivi dit Coplan par le pool des juges d’instruction le mercredi dernier.

Ny Fikambanana Iraisampirenana Mpiaro ny zon'olombelona na ny Human Rights Watch (HRW) dia nanao antso ny 03 Jolay ho amin'ny fampiatoana amin'ny asany ao amin'ny governemanta ireo rehetra voarohirohy,  ary nanasa ireo manam-pahefana rehetra hiaro ireo mpitsara sy ireo niharam-boina tamin'ilay Heloka bevava ny 28 Septambra 2009. Tohin'ilay fanamelohana ny Ministry ny Fiarovana Manokana ny Filoha, Claude Pivi antsoina hoe Coplan ity antso ity, fanamelohana izay nataon'ireo mpitsara mpanadihady ny Alarobia lasa teo.

Boubacar Bah dia naneho ny ahiahiny mikasika ny mety ho tohin'io raharaha io tao amin'ilay lahatsoratra nivoaka tao amin'ny guineedirect.org, izay miompana indrindra amin'ny fisian'ny tsimatimanota sitrahan'ireo olona sasany miandraikira ny tafi-panjakana  Guineana toa an'i Kolonely Pivi ary io fitsarana io ihany no niampanga azy ireo:

Mais pour des observateurs avertis, quelque soit la volonté du pool des juges d’instruction à éclaircir ce dossier, s’il n’y a pas de volonté politique, tous les efforts seront vains. Des soupçons forts sont portés sur le Président Alpha Condé qui ne souhaiterait pas du tout se débarrasser de Claude Pivi et de Tiegboro. Notamment parce que ces deux hommes puissants du temps du capitaine Dadis, lui avaient apporté tous leurs soutiens à l’occasion de la présidentielle de 2013. En prélude aux législatives de 2013, Alpha Condé ne veut pas perdre son électorat de la Guinée Forestière dont sont originaires Pivi et Tiegboro. Entre la justice pour les victimes du 28 septembre et la campagne pour les législatives, Alpha Condé a choisi la deuxième.

Kanefa ho an'ireo mpanara-maso mahara-baovao, na inona na inona finiavan'ireo vondron'ny mpitsara hanao izay hampazava io raharaha io, raha tsy misy ny fandavan-tenan'ireo mpanao politika dia ho very maina ihany izany. Ahiahy maro no miantefa amin'ny filoha Alpha Condé izay voalaza fa tsy te hisaraka mihitsy amin'i Claude Pivi sy Tiegboro. Mazava ho azy, satria tena nanohana azy fatratra ireo lehilahy roa matanjaka tamin'ny andron'ny Kapiteny Dadi ireo tamin'ilay fifidianana ho filoham-pirenena ny taona 2013. Tsy sitrak'i Alpha Condé ny hanary ny vaton'ireo mpifidy azy tao amin'ny faritr'alan'i Ginea, “Guinean Forestry” izay tanàna fiavian'i Pivi sy Tiegboro talohan'ilay fifidianana ho solombavam-bahoaka ny 2013. Raha hisafidy amin'ny famoahana ny marina momba ireo vono olona ny 28 Septambra sy ny fampielezan-kevitra ho amin'ny fifidianana solombavam-bahoaka, dia naleon'i Alpha Condé nifidy ilay faharoa.

Ho fanehoan-kevitra tamin'ilay lahatsoratra nivoaka tao amin'ny guineenews.org, dia nanontany tena Ingahy Sylla hoe :

Comment voulez vous qu'il est une justice dans un zoo. En tout cas sa sera pour la première fois alors attendons de voir mais sa m'étonnera que justice soit faite .déjà il est venu avec ces gardes du corps pour une simple interrogation chose qui n'est pas admissible dans des pays civilisés et de droit .Alors le jour du jugement si jugement ai il viendra avec tout le camp militaire.je vous dis que ce pays est un zoo .
Ahoana moa no hiandrandranao fanarahan-dalàna ao anatinà vala iray fiompiana biby. Na izany na tsy izany, vao voalohany no nitranga izany, ka aleo miandry dia ho hita eo, nefa gaga aho raha misy fanarahan-dalàna izany eo. Voalohany aloha, nentiny nanaraka azy tamin'ilay famotorana azy ireo mpiambina azy manokana, zavatra izay tsy azo ekena any amin'ny firenena mandroso sy tsy araky ny lalàna. Koa raha amin'ny fotoam-pitsarana izany, raha hisy ny fitsarana azy, moa tsy ho entiny ao daholo hatramin'ny tafika iray manontolo ve. Efa lazaiko aminareo fa vala iray fiompiana biby ity firenena ity.

Mba hahafahana mandanja ny loza mitatao amin'ireo mpitsara sahy niampanga dia nandrahona azy i Kolonely Pivi, ato no ahitana ny fihetsiny araky ny tatitry ny lahatsoratra iray nosoratan'i Boubacar Bah :

lorsque le Pool des juges d’instruction a informé Pivi de son inculpation dans le dossier du massacre du 28 septembre, l’officier a piqué une colère noire. “Si les gens pensent qu’ils peuvent m’humilier comme ça dans ce pays, ils se trompent. Nous, nous avons servi ce pays”, aurait rouspété Coplan.

Tamin'ny fotoana nanambaran'ny fikambanan'ny mpitsara tamin'i Pivi ny mahatafidira azy amin'ilay raharaha fahafatesan'olona maro be ny 28 Septambra, dia tena romotra itty manam-boninahitra. “Diso hevitra ny olona raha mihevitra fa afaka ny hanalabaraka ahy toy izao eto amin'ity firenena ity, izahay no nanompo ity firenena ity,” hoy ny fitarainan'i Coplan araka ny tatitra.

Ireo mpanohana an'i Pivi dia nihetsika mba haneho ny fanohanany azy nandritry ny famotorana natao azy.

Tokony hanery ny filoha Alpha Condé ny Vondrona Iraisam-pirenena sy ireo Gineana mpiaro ny zon'olombelona mba hiaro ireo mpitsara sy ireo vavolombelona, amin'izay hoesorina amin'ny toerany ka hotsaraina ireo manam-boninahitra voampanga taminà heloka bevava na tafiditra ao anatin'ny lisitry ny olona noahiahiana no nanao heloka bevava manohintohina ny maha-olombelona.

Atombohy ny resaka

Mpanoratra, azafady Hiditra »

Torolalana

  • Miandry fanekena ny hevitra rehetra. Aza alefa in-droa ny hevitra.
  • iangaviana ianao haneho fifanajàna amin'ny hevitra rehetra. Tsy ekena ny hevitra feno fankahalàna, vetaveta, mamely olona manokana.