Maty Tany Am-Ponja i Jorge Videla, Mpitondra Miaramila Tao Arzantina Teo Aloha

Nodimandry tamin'ny 17 mey 2013 teo amin'ny faha-83 taonany tao amin'ny efitrano namonjana azy i Jorge Rafael Videla, filohan'i Arzantina teo aloha.

Nitondra teo anelanelan'ny taona 1976 sy 1981, nandritra ny fitondrana jadona miaramila, fotoana nomarihan'ny fahafatesan'olona sy fanjavonan'olona [es] an'arivony i Videla.

Tamin'ny 1983 ny mpitondra jadona teo aloha no notsaraina sy nomelohina higadra mandra-pahafatiny noho ny heloka fandripahan'olona nataony. Tamin'ny 2010 i Videla no nodidiana [es] higadra mandra-pahafatiny noho ny fampijaliana sy fitifirana gadra politika 31, ary tamin'ny 2012 indray nodidiana higadra 50 taona noho ny fakàna an-keriny [es] zaza vao teraka nandritra ny fitondrana jadona.

Filazana Manjò [es] tao amin'ny BBC World no nandrenesana hoe: “Izy no iray amin'ny lehilahy mampiady hevitra sy ankahalaina indrindra any Arzantina, fa nandritra ny fotoana nitondrany dia manakaiky ny 30.000 ny olona maty na nanjavona araka ny filazan'ny fikambanana mpiaro ny zon'olombelona.”

Jose Alejandro Godoy avy ao amin'ny haba-tserasera Desde el Tercer Piso (Avy amin'ny Rihana fahatelo) no nanoratra [es] momba ny toe-draharaha nitranga nandritra ny nitondran'i Videla an'i Arzantina:

Secuestro sistemático de menores de edad, torturas, uso del mundial de fútbol para fines de propaganda (a pocas cuadras de los estadios donde se jugaba, había centros de tortura), un ajuste económico mal aplicado, exilio de cientos de argentinos, cierre de sindicatos. El penoso legado de una dictadura que se inició con él y que se liquidó el día que algún alucinado militar argentino pretendió que hacer una guerra en las Malvinas sería la mejor forma de prolongar la estancia castrense en el poder.

Fakana an-keriny hatrany ny zaza mbola kely, fampijaliana, fampiasana ny mondialy hanaovana propagandy (miampita arabe vitsivitsy miala ny kianjabe monja dia efa misy toera-pampijaliana), fampiharana amin'ny fomba tsy mety ny fanitsiana ara-toekarena, Arzanitiana an-jatony akaikin'ny sendikà lasa nitsoa-ponenana. Lova mahamenatra napetraky ny fitondrana jadona izany nanomboka taminy ary nifarana ny andro nanofinofisan'ny manamboninahitra arzantiniana sasantsasany nieritreretana fa ny fanombohana ny ady any amin'ny nosy Falklands no fomba tsara indrindra hanitarana ny fitondrana miaramila.

Hoy ny fehinteny nataony tamin'ny fahafatesan'i Videla:

Hoy Videla murió en una cárcel común sin privilegios. Condenado a cadena perpetua. Será enterrado en una tumba, a diferencia de muchas de sus víctimas, arrojadas al mar desde un avión. Repudiado por la sociedad argentina. Con un juicio histórico que lo remite a las páginas más infames de América Latina.

Ankehitriny i Videla maty tao amin'ny fonja itambarambe tsy manana tombontsoa manokana. Voaheloka higadra mandra-pahafatiny. Halevina amin'ny fasana tsy tahaka ny maro tamin'izay novonoiny natsipy tany an-dranomasina avy eny amin'ny voromby izy. Nailiky ny fiaraha-monina arzantiniana izy ary nana-tantara ny fitsarana azy nametraka azy ho any amin'ny pejy matroka indrindra amin'ny tantaran'i Amerika Latina.

Etsy ankilany, LSO nametraka hafatra kely teo amin'ny blaoginy [es] izay ametrahany an'i Videla ho “manamboninahitra mendrika sy miaramila […] nahavita iraka nanome voninahitra azy.”

Centro de tortura militar, hoy convertido en Museo de la Memoria - Ciudad de Rosario foto: Laura Schneider

Toera-pampijalian'ny miaramila, izay navadika ho mozea fahatsiarovana ankehitriny – Tanànan'i Rosario. Saripikan'i Laura Schneider

Tamin'ny fampiasana teny fifankafantarana #MurioVidela [Maty i Videla] no nanehoan'ny Arzantiniana an'arivony ny fihetsepony tamin'ny fandrenesana ny vaovao, anisan'i zany ny mpisera @Cami-cotarelo [es]:

@Cami_Cotarelo: No se festeja que #MurioVidela, pero hoy despues de casi 40 años descansan en paz mas de 30.000 personas

@Cami_Cotarelo: Tsy misy ny fihorakoraha-pifaliana ho amin'ny #MurioVidela, saingy efa ho 40 taona taty aoriana, olona mihoatra ny 30.000 no mandry am-piadanana

Nizara ny fahatsapana nananan'ny Arzanitiana maro ihany koa i Cecilia Saia (@Cecisaia) [es]:

@Cecisaia: Hoy hay un monstruo menos en el mundo. Si hay algo después de la muerte, que le vuelva por mil todo lo que hizo #muriovidela

@Cecisaia:: Nihena iray indray ny biby mahatsiravina miaina eto an-tany. Raha misy zavatra aorian'ny fahafatesana, enga anie izany hamerina aminy in'arivo ny zavatra rehetra nataony [hitody aminy in'arivony anie izay rehetra nataony] #muriovidela

Nanoratra toy izao tao amin'ny kaontiny Twitter ny nahazo ny loka Nobel ho amin'ny fandriampahalemana Adolfo Perez Esquivel (@PrensaPEsquivel) [es] :

@PrensaPEsquivel: #MurióVidela, un hombre que ha hecho mucho daño al país y a la humanidad. No se ha cerrado un ciclo, hay [que] buscar más #verdad y #justicia.

@PrensaPEsquivel: #MurióVidela, lehilahy nandratra lalina ny firenena sy ny mahaolona. Tsy mbola vita ny fihodin'ny kodiarana; mbola mila mahalala bebe kokoa ny #verdad (marina) sy ny #justicia (rariny) izahay.

Infobae namoaka lahatsoratra Storify [es] ahitana fihetseha-po maro kokoa ao amin'ny Twitter.

Atombohy ny resaka

Mpanoratra, azafady Hiditra »

Torolalana

  • Miandry fanekena ny hevitra rehetra. Aza alefa in-droa ny hevitra.
  • iangaviana ianao haneho fifanajàna amin'ny hevitra rehetra. Tsy ekena ny hevitra feno fankahalàna, vetaveta, mamely olona manokana.