- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

Raràn'i Shina Tsy Hitanisa Vaovao Avy Any Ivelany Ny Media

Sokajy: Azia Atsinanana, Shina, Fahalalahàna miteny, Media sy Fanoratan-gazety, Mediam-bahoaka

Namoaka fepetra vaovao [1] manakana ireo mpilaza vaovao sy fikambanana hafa tsy hitatitra ny vaovao avy any ivelany [2] tsy nahazoana alalana ireo manampahefana amin'ny fampahalalam-baovao ao Shina.

Navoakan'ny Fitantanana Ankapobeny ny Gazety, ny Trano Fanontàna, ny radio, ny Sarimihetsika ary ny Fahitalavitra ho fanta-bahoaka tao anaty filazana [3] [zh] navoaka ny 16 aprily 2013 ny fanaraha-maso tsy misy indrafo, tsy nisy andro iray akory taorian'ny nanambar [4]an'ny New York Times azy ho nahazo loka Pulitzer tamin'ny tatitra  [5]an-gazety mikasika ny harena miafin'ny fianakavian'i Wen Jiabao, praiminisitra shinoa .

Ho valin'io tatitra io, nosakanan’ [6]ny governemanta shinoa ny tranonkalan'i New York Times, ary koa ny anaran'i Wen Jiabao tao amin'ny Shina Weibo.

Fanampin'ny nandidiany ny fampahalalam-baovao shinoa haka fahazoan-dalana hampiasa ny votoatim-baovao avy any ivelany, mamotika ny fikambanana sy ny mpanao gazety mizara ny vaovao ara-piarahamonina koa ireo fepetra, toy ilay sehatra malaza fitorahana bilaogy madinika Sina Weibo, izay raha ny tokony ho izy dia tsy tafiditra ao anatin'ny resaka fanontàna.

Vakiana toy izao [7] [zh] ny filazana navoakan'ny fampahalalam-baovaom-panjakana Xinhua any Shina :

各类新闻单位均不得擅自使用境外媒体、境外网站新闻信息产品。坚决制止和依法查处采编人员以网络为平台牟取非法利益等行为。新闻单位设立官方微博须向其主管单位备案并指定专人发布权威信息,及时删除有害信息。

Tsy misy mpilaza vaovao mahazo mampiasa ireo vaovao avy any ivelany na tranonkala vahiny nefa tsy nahazo alalana akory. Voarara ankitsirano ireo mpanao gazety sy mpanonta gazety tsy hampiasa ny aterineto ho toy ny sehatra iray ahazoana tombontsoa tsy ara-dalàna; araha-maso sy saziana araka ny lalàna ny fitondrantena tahaka izany. Mba hanokafana kaonty ofisialy ao amin'ny Weibo, ireo masoivohon-gazety dia tsy maintsy mampilaza mialoha ny tompon'andraikitra ary manondro olona iray ho tompon'andraikitra amin'ny famoahana ny vaovao azo antoka sy hanaisotra ara-potana ny vaovao manohintohina.

Ny ankamaroan'ny tantara avy amin'ireo pejin'ny vaovaon'ny gazety vahintantanan'ny fanjakana dia avy amin'ny masoivohom-baovao iraisam-pirenena. Araka ny lazain'i The Telegraph [2], ny fanakanana ny fampiasana ny fampahalalam-baovao vahiny dia hisy akony goavana eo amin'ny gazety shinoa.

Nitarika hasosorana teo amin'ny maro mpampiasa ny tambajotran'ny Weibo ny vaovao, anisan'izany ireo mpanao gazety. “Qingdeng Xiaxiangmingbian”, mpanao gazety avy ao Pékin dia nanoratra [8] [zh] fa :

Internet in China by Karen Roach via Shutterstock

Ny aterineto ao Shina, avy amin'i  Karen Roach tao amin'ny Shutterstock [9]

青灯下香茗边:舆论监督是一个健康社会的必需品,批评的尺度就是民主的尺度,‘若批评不自由,则赞美无意义’。正确结论来自多元化的声音,而不是权威的选择。

Tena ilaina ny fanaraha-maso ny hevi-bahoaka hisian'ny fiarahamonina mendrika, ny maridrefin'ny tsikera no maridrefin'ny demokrasia”, raha tsy malalaka ny tsikera, tsy misy dikany ny fideraderàna”. Ny famintinana dia miainga avy amin'ny hevitry ny maro fa tsy amin'izay nofinidin'ny tomponandraikitra.

Nametra-panontaniana [10] [zh] i “Lida Suibi”,  mpampiasa aterineto raha toa ny fisian'ny fangejàna eo amin'ny filazam-baovao ka mbola hisy vokany amin'ny fotoana maharitra :

什么是有害信息?我觉得,信息只有真假之分。新闻的唯一目的是转播真相,这是人类社会的基本需求。在新中国历史上,被宣传管理部门定义为有害信息的绝大部分信息,事后都被证明是正确的。思想屏蔽也许有效一时,但掩耳盗铃之策非长久之道。

Inona no atao hoe vaovao manimba? Mino aho fa ny vaovao marina sy diso fotsiny ihany no misy. Ny tanjon'ny vaovao dia ny hanambara ny fahamarinana, izay filàna fototra ilain'ny fiarahamonina. Ny ankamaroan'ny vaovao manimba toa izay voafaritry ny fandemen-tsaina avy amin'ny departemanta tamin'ny tantaran'ny repoblikan'i Shina dia voamarina fa mahomby. Ny fisakanana ny vaovao sy ny fanehoankevitra dia mety handaitra amin'ny fotoana fohy, saingy tsy ho ela velona ny politika fandàvana ny filàn'ny tena tahaka izany.

Iray hafa, mpampiasa aterineto, “Yun Mu”, no nanisy feo [11] [zh] ny fihetseham-po tamin'ny ohabolana shinoa hoe :

欲盖弥彰!

Arakaraka ny hanafenana, vao mainka hibaribary.

Nanoratra [12] [zh] tamim-panesoana i “Ye Laodie aiLvse”

这要变朝鲜了吗?

Hanjary ho toa an'i Korea avaratra ve isika?

Nanipika [13] [zh] ny fahambangàna ao amin'ilay lalàna vaovao mikasika ny fampahalalam-baovao any Shina ilay mpanao gazety Liu Xiangqian:

是法律法规严重落后于事物的发展!互联网到目前为止还不被认为是法律意义上媒体,何况自媒体!

Tena tara any aorian'ny fivoaran'ny toe-javatra ireo lalàna sy fitsipika! Raha ny hevitry ny lalàna, tsy noheverina ho toy ny fampahalalam-baovao ny aterineto, mba tsy hitanisana ny fampahalalam-baovaon'olon-tsotra, na “citizen media”!