Saint Lucia: Fetin'ny Jounen Kwéyòl (Andro Kiriolona)

Tamin'ny alahady (heriny) no nankalazan'ny tao Saint Lucia ny fety fanao isan-taona antsoina hoe Jounen Kwéyòl (Andro Kiriolona). Ny androm-pankalazana no faratampon'ny Iray Volan'ny Vakoka Kiriolona. Ny fandaharam-potoana hafa mandritra io volana io dia ahitana ny Fifaninanana Oliravina Lawenn Kwéyòl (Mpanjakavavy Kiriolona), Fifaninanana Woulé Laba (karazana lalao cricket) ary ny fisokafan'ny Harold Simmons Folk Academy. Amin'ny Jounen Kwéyòl, ny vondro-piarahamonina voafantina ny mampiantrano ny foara izay hankalazana ny kolontsaina Kiriolona amin'ny alalan'ny fomba fiakanjo, hira ary ny sakafo indrindra indrindra. Ny vondro-piarahamonina nandray ny lanonna amin'ity taona ity dia Marigot, Patience (Mon Repos) ary Vieux Fort.

Vahoaka tafavory eo amin'ny kianja filalaovana ao Marigot hianoka fety.

Ao amin'ny vondrona an-tserasera Saint Lucians Aiming for Progress (S.L.A.P) [na Saint Lucian Mikendry ny Fampandrosoana] dia ahitana hevitra samihafa momba izay tohin'ny dikan'ny vakoka kiriolona sy ny fomba hampivelarana ny fankalazana ny Jounen Kwéyòl.

Felicia Browne miantso ny Saint Lucians hifikitra amin'ny fiteny sy ny kolontsaina:

Embrace our mother language. It is a language in which our social and political culture have continued to shape our heritage and destiny. It is a language that our fore parents left behind to remind us that we must persevere against all odds. Kweyol is not ‘broken french’ but our very own African ancestral spirit which has continued to survive generation after generation. It is our way to connect and embrace each other.

lè ou di “bon maten ‘yon moun-li se yon fason ou nan di,’ mwen kontan ou se vivan. ‘Fè yon bon kweyòl jou.
(when you tell someone – ‘good morning’- it is your way of saying – ‘I am happy you are alive.’ Have a good Kweyol day 🙂

Ifikiro ny tenin-dreninao. Io ny fiteny nahatonga ny kolontsaina ara-tsosialy sy politika namolavola hatrany ny lovan-kolontsaina sy ny hoavintsika. Io ny fiteny navelan'ny [razantsika] ho fampahatsiarovana antsika fa tsy maintsy mikiry manohitra ny zavatra hafahafa rehetra isika: Kweyol izany ‘tsy teny frantsay vakivaky’ fa ilay fanahin'ny razambentsika Afrikana izay velona hatrany nitety andro samihafa. Io no fomba hifandraisana sy hifampiresahan'ny tsirairay.

lè ou di “bon maten ‘yon moun-li se yon fason ou nan di,’ mwen kontan ou se vivan. ‘Fè yon bon kweyòl jou.
(raha miteny amin'olona ianao hoe – ‘tsara maraina’- izaynyfomba fiteninao – ‘Faly aho fa velona ianao.’ Manàna andro Kweyol mahafinaritra 🙂

Brenda Paul-Jules mahatsapa fa mahaliana kokoa ny olona ny Jounen Kwéyòl noho ny amin'ny fahaleovantena aza:

Imagine the hype over jounen kweyol and independence goes almost unnoticed. Is it because we simply don't identify with the concept and values of Independence? I've heard many stories of long ago. Jokes that make my belly hurt from laughter the story of Independence? I dont know! Doesn't it show that our heritage means more than our political achievements?

Eritrereto ny tabataba manodidina ny jounen kweyol fa na ny fahaleovantena aza tsy voamarika. Satria tsy mijoro amin'ny hevitra sy ny sandan'ny Fahaleovantena isika? Efa nahare tantara maro aho efa ela izay. Hatsikana manapa-tsinay amin'ny tantaran'ny fahaleovantena? Tsy fantatro! Tsy mampiseho ve izany fa manandanja amintsika kokoa ny vakoka [lovan-kolontsaintsika] noho ny zava-bita ara-politika?

Megan Scapin, mpianatra ho mpampianatra monina ao Saint Lucia manoratra momba ny zava-niainany nandritra ny Jounen Kwéyòl tao amin'ny SFF Monchy:

Monchy Primary celebrates by allowing students to dress in their Kweyol fabric, which is basically different kinds of colorful plaid, instead of their uniforms. There [were] no classes on Friday, instead the day was spent playing, dancing, telling stories, and eating!

Nanao ny fankalazana ny SFF Monchy tamin'ny famelana ny mpianatra hiakanjo ny Kweyol namboariny, izay voaravaka loko misoratsoratra (lvoaravaka loko samihafa), fa tsy ny fanamiany. Tsy nianatra ny Zoma, fa natao andro hilalaovana, handihizana, hitantarana ary hihinanana!

Tambou sy bamboo

Lehilahy mikirakira ny fakana ranom-boankazo avy amin'ny fary

Nahatsapa i Frank Charles fa efa tafiditra lalina ny fankalazana ny Jounen Kwéyòl fanao isan-taona ka tsy ilaina intsony ny hamatsian'ny Governemanta azy:

Observation: As I move around yesterday I notice lots of persons out there doing their own thing when it come to jounen kweyol. I believe the St. Lucian people [have] taken ownership of this celebration and it's time that the GOVERNMENT SHOULD GET OUT OF IT. In this…economy, since jounen kweyol is walking its own path, I strongly believe the government can use the money some[where] else.

Fijery: Raha nandehandeha aho omaly, nahamarika fa maro ny olona nivoaka nanomana manokana izay nataony rehefa tonga ny jounen kweyol. Mino ho fa efa noraisin'ny vahoaka St. Luciana ho azy ity fankalazàna ity ary izao ny fotoana HISINTAHAN'NY FITONDRANA aminy. Ao anatin'ity… toe-karena ity, rehefa manana ny lalany manokana ny jounen kweyol, mino tanteraka aho fa efa afa-mampiasa ny vola amin-javatra hafa ny fitondrana.

Zazalahy manosika kabowé (fiara kilalao)

Jerry George namoaka sary sy ity ity lahatsary ahitana tsanga-kira ity ao amin'ny pejy Facebook page.

Lehilahy mampitovy tadin-dokanga sy banjo

Lehilahy eo an-tsenan'ny Castries Market mikarakara vatomamy “lanmant” (solila), fantatra ihany koa ho “bull” sy “comfort”

Voankazo-mofo, aviavim-bazaha maitso, akondro(lahy), kokombra ary trondro

Ny sary ato amin'ity lahatsoratra ity dia avy amin'i Bill Mortley sy Jerry George, nahazoana alalana.

Atombohy ny resaka

Mpanoratra, azafady Hiditra »

Torolalana

  • Miandry fanekena ny hevitra rehetra. Aza alefa in-droa ny hevitra.
  • iangaviana ianao haneho fifanajàna amin'ny hevitra rehetra. Tsy ekena ny hevitra feno fankahalàna, vetaveta, mamely olona manokana.