Pero: Mampidi-doza Ny Rano Any Iquitos Ny Voly Tokana

Ity no laharana fahatelo sady farany amin'ny andian-dahatsoratra telo momba ny olana mikasika ny rano ao amin'ny tanànan'i Iquitos. Jereo ny voalohany sy ny faharoa.

Nasehonay tamin'ny lahatsoratra voalohany amin'ity andiany ity ireo olana vitsivitsy momba ny rano any Iquitos sy ny fifanoherana ateraky ny fikarohana sy ny fitrandrahana solika ao amin'ny lemaky ny reniranon'i Nanay.Tamin'ny lahatsoratra faharoa nidiranay lalindalina kokoa ny momba an'i Conoco Phillips, ary nasehonay ihany koa ny fepetra noraisin'ny fikambanana toy ny  Komitin'ny Rano ho fiarovana ny renirano sy ny famatsiana rano any Iquitos.

Ity lahatsoratra fahatelo ity, dia afantokay amin'ny voly tokana ao amin'ny reniranon'i Nanay sy ny olana entin'izany amin'ireo izay manohana ny fanaovana io voly io sy ireo izay tsy mankasitraka izany.

Tsy hoe tsy tandindonin-doza akory ny ady rano any Iquitos. José Álvarez, mpikaroka iray ao amin'ny IIAP (Ivotoeram-pikarohana Ambony Amazona Peroviana),dia namoaka lahatsoratra iray mitondra ny lohateny hoe :  “Voly tokana ao Nanay? Tsia misaotra”, [es] izay nilazany ny anton'ny tsy ankasitrahan'ny IIAP ny fambolena voanio hakana menaka ao amin'ny lemak'i Nanay, indrindra, ao amin'ny lemaky ny ranon'i Curaca, sampan-dranon'i Nanay, mifanila amin'ny Valan-javaboaharin'i Allpahuayo-Mishana.

Reserva Allpahuayo Mishana, cuenca del Nanay, Loreto, Perú.

Ny Valan-javaboahary Allpahuayo Mishana, lemak'i Nanay, Loreto, Pero. Sary avy amin'i Maholyoak tamin'ny Flickr. Alàlana avy amin'ny Creative Commons (CC BY-NC-ND 2.0)

Ireto ny antony sasany :

- La cuenca del Nanay es la abastecedora de agua potable para la población de Iquitos y poblaciones aledañas, y cualquier alteración grave de la cobertura vegetal puede poner en riesgo la provisión de este vital elemento, tanto en cantidad como en calidad. Las plantaciones industriales de palma aceitera, además de implicar la tala de grandes extensiones de bosques nativos, requieren de altos insumos de agroquímicos y por tanto implican una grave amenaza de contaminación del agua.

- Las zonas donde se está planificando establecer plantaciones de palma están cubiertas en su totalidad por bosques primarios muy poco alterados, los que apenas han sufrido una mínima extracción selectiva de algunas especies maderables y de fauna silvestre. Es política del Estado Peruano, y un compromiso formal ante la comunidad internacional, proteger los bosques primarios amazónicos, como una medida para reducir las emisiones de carbono y para contribuir a mitigar los impactos del cambio climático.

- Ny lemak'i Nanay no mpamatsy rano fisotro ho an'ny mponina ao Iquitos sy ny tanàna manodidina, ary izay rehetra fanovàna ny zavamaniry mandrakotra io lemaka io dia mety hitera-doza ho an'ny famatsiana io singa mahavelona io, ara-kalitao sy ara-kabetsahana. Ankoatry ny famongorana ny ala voajanahary, ny fambolena voanio famokarana menaka hamidy, dia mila fanafody simika avo lenta fampiasa amin'ny fambolena sy fiompiana izay midika ho loza mananontanona ny fahadiovan'ny rano.

- Ilay faritra novinavinaina hambolena voanio fakana menaka dia rakotra ala voa-janahary tsy mbola notrandrahana ary tsy mbola nokitihina afa-tsy ny tamin'ny nangalana santionany kely sy karazan-kazo fanorenana voafantina ary karazam-bibidia. Ny fiarovana ny ala voa-janaharin'i Amazona no politikan'ny governemanta peroviana sy andraikitry ny vondrona iraisam-pirenena ihany koa, ao anatin'ny fepetra raisina ho fampihenana ny etona karbôna sy hamerana ny fiantraikany amin'ny fiovaovan'ny toetry ny andro.

Nefa nisy olona sasany tsy nankasitraka izany, ka nanangana vondrona atao hoe “tantsaha” avy ao amin'io faritra io, izay nanao fihetsehana naneho ny fiandaniany amin'ny fambolena voanio fakana menaka ary nanohitra an'i José Álvarez, nilanja sora-baventy izay mivaky hoe : ” mpanondrana harena voa-janahary” ary nangataka ny fandroahana azy hiala ny firenena.

Amin'ny fanambaràna  [es] nataon'ireo manohana ny mpikaroka , nisy fokonolona ao Iquito niteny fa rehefa avy niresaka tamin'ny  mpanao fihetsiketsehana, dia nolazainy fa ” kianina i Álvarez noho izy tsy nanaiky ny fampiroboroboana ny fambolena voanio fakana menaka ary lavina noho izany ny fampindramam-bola nataon'ny governemanta” izay no niheverana fa ny loharanon'io fanenjehana io dia avy amin'ireo manampahefana  ao amin'io faritra io.

Tsy ny hevitry ny olona rehetra anefa no manohitra io fambolena voanio fakana menaka any amin'ny lemak'i Nanay io. Mankasitraka izany ny mpahay toe-karena Víctor Villavicencio la Torre, izay Talen'ny Fampandrosoana ara-Toekarena amin'ny governemantan'ny faritr'i Loreto, ary manoratra [es] :

es imperativo adoptar o fijar una posición política regional respecto de la promoción y fomento para con un cultivo que, habiendo demostrado tener alta rentabilidad, bien puede constituirse en una alternativa para sacar de la pobreza, postración y miseria a cientos o miles de campesinos gracias a la alianza entre el Estado y la inversión productiva.

Esta alianza debe sacar del juego político a esos Organismos No Gubernamentales que reciben y administran el dinero proveniente de países que, digámoslo, son los primeros en atentar contra el medio ambiente y la biodiversidad de muchas naciones en el mundo.

Tsy maintsy atsangana na apetraka ny politikam-paritra mahakasika ny fampiroboroboana sy famporisihina fambolena iray, izay voaporofo ny tombontsoa azo avy aminy, ary mety ho fomba hafa ahafahan'ny tambanivohitra an-jatony na an'arivony  miala amin'ny fahantrana, ny ady ary ny ady amin'ny fiainana noho ny fisian'ny fifanarahana eo amin'ny fanjakana sy ny fampiasam-bola mamokatra.

Io fifanarahana io dia tokony tsy idiran'ny lalao politika ireo fikambanana tsy miankina amin'ny governemanta (ONG) izay mandray sy mitantana ny vola avy any amin'ireo firenena izay, ‘ndao atrehana io, no voalohany hanimba ny tontolo iainana sy ny zava-mananaina isan-karazany amin'ny firenena maro eran-tany.

Naveriny indray fa tokony ho andraikitry ny Fanjakana io noresahiny io :

el Estado debe fijarse como meta inmediata revisar las leyes que regulan la actividad agraria y forestal, para con ello arrancar las banderas “progres” que exhiben estos “caviares” del medio ambiente y dejar de ser pasivos espectadores de las acciones agresivas que desarrollan.

… encontremos un punto de convergencia que evite que la gente del campo, cansada de tantas promesas de cambio, termine incendiando la pradera y trayendo a la memoria colectiva los sucesos funestos de Cajamarca, Espinar, Madre de Dios y Bagua. ¿Eso queremos?. En lugar de la protesta tonta y el grito estridente, batamos palmas para la Palma Aceitera que será como batir palmas para Loreto.

Tokony hametraka tanjona malaky ny Fanjakana mba handinihina indray ny lalàna mifehy ny fambolena sy ny ala, mba ho famongorana hatramin'ny fakany ireto mpandinika ny tontolo iainana “malalaka tsy fantampantatra” ireto, ary tsy ho mpitazana fotsiny amin'ny fihetsika mahery ataony.

‘Ndao hitady marimaritra iraisana mba hialàna amin'ny fandoroan'ny tantsaha, izay efa leon'ny fampanantenana ho amin'ny fanovàna, ireo saha ka hampitadidy amin'ny besinimaro ny zava-nitranga tany Cajamarca, Espinar, Madre de Dios ary Bagua. Izay ve no tadiavintsika ? Tsy aleo ve manohana ny fambolena voanio fakana menaka, tahaka ny manohana an'i Loreto, toy izay manao fihetsiketsehana fanoherana sy kiakiaka mankarenin-tsofina.

Ho setrin'izany, namoaka lahatsoratra iray mitondra ny lohateny hoe : ” Ny tsy fandrosoana mitarazoka ” ny mpandinika ny zava-mananaina mpikaroka voalaza etsy ambony José Álvarez, izay hamelabelarany izao hevitra izao :

Hablan de que los conservacionistas han gastado decenas de millones en proyectos financiados por torvos extranjeros que buscan frenar el desarrollo de nuestra región. Sin embargo, sólo en los últimos 30 años que llevo viviendo en esta tierra, me consta que los promotores del fracasado modelo de desarrollo agropecuario-extractivista, a quienes llamaremos “subdesarrollistas”,  han gastado no decenas, sino miles de millones de soles: […] proyectos agropecuarios fracasados, sueldos de funcionarios y consultores, e infraestructura agrícola improductiva (fábricas de harina de yuca, molinos de arroz, fábricas de leche, envasadoras de palmito, etc.) […] La gran pregunta: ¿alguien impidió que se promoviese durante estos años en la selva la agricultura y la ganadería, sin restricciones, en las comunidades de Loreto? No.

Lazain-dry zareo ny amin'ny mpikajy ny tontolo iainana mandany ampolony tapitrisa maro vatsian'ireo vahiny mampalahelo izay mitady ny hanakana ny fampandrosoana ny faritra misy antsika. Na izany aza, nandritra ny 30 taona nonenako tamin'ity tany ity, dia fantatro fa ireo mpandrisika ity maodelim-pitrandrahana ara-pambolena izay antsoinay hoe ” mpampihemotra”, ity dia tsy mba nandany am-polony tapitrisa fa miliara soles mihitsy : […] tetikasam-pambolena tsy nahomby, karaman'ny ekipa sy ny mpanolo-tsaina, foto-drafitrasa ara-pambolena tsy mamokatra ( fitotoana mangahazo, fitotoam-bary, orinasan-dronono, fametrahana an-tavoahangy ny menaka voanio,sns…) […] Izao ny fanontaniana goavana : Nosakanana ve izy ireo nandritra izay taona maro izay tamin'ny fampiroboroboana ny fambolena sy ny fiompiana tao amin'ny ala , tsy an-kanavaka, tao amin'ny fiaraha-monina tao Loreto ? Tsia.

Dia ampiany:

Pero su inepcia no ha sido gratis: gracias estos presupuestos y proyectos, los ‘subdesarrollistas’ se han llenado los bolsillos con comisiones, viáticos, coimas, expedientes, consultorías, asesorías, puestitos burocráticos, estudios de factibilidad, planes de negocios, planes de inversión, anteproyectos, proyectos y viáticos, sin que los ribereños e indígenas hayan mejorado en nada su calidad de vida, más bien se ha deteriorado.

Fa tsy maimaim-poana ireo hadalany ireo : fa noho ny teti-bola sy ny vinavinan'asa, ireo mpanohana ny “mpampihemotra” dia mameno ny paosiny amin'ny anjara kely, saran-dàlana, kolikoly, fandraketana, fanadihadiana, asam-birao, fanadihadiana fahafaha-manao, drafi-pandraharahana, drafi-pampiasam-bola, fanontana afisy, tetikasa sy karama isan'andro, nefa tsy manatsara akory ny fiainan'ny mponina amoron-drano na teratany ao ; fa vao mainka aza mampikororosy azy.

Fa ireo mpandraharaha dia tena liana amin'ny afera  tany 620.000 hekitara ao amin'ny faritr'i Loreto, raha araka ny hevitry ny Minisiteran'ny fambolena  dia azo ambolena,ary izy ireo no miandraikitra ny fampiroboroboana an'izany.

Ankoatra izay,ireo eny amin'ny sekoly ambony sy ny mpikaroka dia manohy manome angon-drakitra sy mandinika [es] ny momba ny loza ateraky ny fambolena voanio fakana menaka amin'ny rafitry ny tontolo marefo Amazoniana. Lazain-dry zareo aza fa anatin'ny fambolen-kazo ny fambolena voanio fakana menaka mba hakana vola azo avy ny amin'ny governemanta amin'ny fanaovana izany.

Na dia ny Filoha Ollanta Humala aza tamin'ny valan-dresaka ho an'ny mpanao gazety nataony vao haingana dia naka ohatra faritra iray ao Amazona, Alto Huallaga, ho toy ny ” otrik'harena amin'ny fandraharahana ara-pambolena, ho an'ny kafe, ny kakao, ny voanio fakana menaka, ny hazo fihinamboa.”

Araka ny hita, tsy misy fifanarahana mazava amin'ireo mpandray anjara momba ny politika amin'ireto olana izay mahakasika ny rehetra ireto. Amin'ny lafiny iray, misy ireo mampiasa vola be , ary amin'ny lafiny hafa kosa ireo miaro ny tontolo iainana. Mahasarotra ny olana ny havitsian'ny fifanakalozan-kevitra mahakasika io toe-javatra io ,ary tsy misy izay vaovao marina sy mazava ilain'ny mponina.

Loharanon-dahatsoratr'i Juan Arellano ao amin'ny bilaoginy manokana [es].

Atombohy ny resaka

Mpanoratra, azafady Hiditra »

Torolalana

  • Miandry fanekena ny hevitra rehetra. Aza alefa in-droa ny hevitra.
  • iangaviana ianao haneho fifanajàna amin'ny hevitra rehetra. Tsy ekena ny hevitra feno fankahalàna, vetaveta, mamely olona manokana.