Paragoay: Atrikasan'ny Mediam-bahoaka Miaraka Amin'ireo Vondrom-piarahamonina Aché

Tsy ho ela dia hanomboka ireo hetsika voalohan'ny sokajin'ireo tetikasa tohanan'ny Rising Voices 2012. Any Paragoay, nanambara ny tetikasa Ache djawu/palabra Aché (Ny Tontolo Aché) tao amin'ny bilaogin'ny tetikasany [es] fa novolavolaina ho tontosaina ny 28 Aprily ny atrikasan'izy ireo voalohany [es].

Ny tanjon'io tetikasa io dia ny hamantatra ireo tanora maro avy amin'ireo vondrom-piarahamonina enina avy amin'ny Aché mba handray anjara anatinà atrikasa goavana ho fanamafisana ny traikefa amin'ny fampiasàna bilaogy, ny sary dizitaly ary ny lahatsary, ao ihany koa ny tambajotra sosialy, ho fomba iray hitahirizana sy hanandratana ny teny sy kolontsain'izy ireo. Manoratra momba ny tombontsoa goavana ho azon'ireo vondrom-piarahamoniny i Tamara Migelson, izay manaraka ireo vondrom-piarahamonina ireo mandritra ny atrikasa:

De esta manera se planteó una “urgencia” histórica, ya que tras cuarenta años de adaptación compulsiva a los modos de vivir occidentales, los ancianos y ancianas que vivieron la experiencia de la cultura plena en el monte y que hablan la lengua Aché “original” tienen hoy más de sesenta años y pueden testimoniar sus vidas, sus formas de significar y su cultura. Surgió la necesidad imperiosa de recoger su legado en peligro y unir estos relatos en materiales impresos y audiovisuales para fortalecer la lengua y la cultura Aché.

Amin'izany toe-javatra izany, misy tantara “maika”  mipongatra, satria taorian'ny efapolo taona niainan'ireo mpikambana ao amin'ilay vondrom-piarahamonina tamin'ny fomba fiaina Tandrefana tsy voafehy, ry zareo  izay niaina an'ireo kolontsaina voalohany indrindra tanatin'ny kirihitra. Ireo mponina ireo, izay enim-polo taona mihoatra, dia mampiasa ihany koa ny teny Aché “nentin-drazana” ary afaka manome fijoroana vavolombelona mikasika ny fiainana, sy ny hevitra fonosin'ny kolontsainy. Nitombo ny filàna handrakotra ny lova navelan'ity kolontsaina ity na eo aza ny risika ary hanambatra ireo tantara rehetra anatina fitaovana firaketana an-tsoratra ary fandraisam-peo sy sary mba hanamafy ny teny sy kolontsaina Aché.

Manomboka ny 28 Aprily, hampivondrona ireo solontena avy amin'ireo vondrom-piarahamonina Aché enina samihafa io atrikasa mandritra ny telo andro io, hatraminà mpitarika iray nahazo fanasàna handray anjara anatin'ireo hetsiky ny mediam-bahoaka ireo. Ireto avy ireo mpandray anjara:

  • Ricardo Mbekrorongi avy ao amin'ny Kuetuvy, Departemantan'i Canindeyú.
  • Marciano Chevugi avy ao amin'ny Chupa Pou, Departemantan'i Canindeyú.
  • Demecio Urugi avy ao amin'ny Arroyo Bandera, Departemantan'i Canindeyú.
  • Santiago Urugi avy ao amin'ny Ypetimí, Departemantan'i Caazapá.
  • Franciso Kandegi ao amin'ny Puerto Barra, Departemantan'i Alto Paraná.
  • Raquel Eiragi ao amin'ny Cerro Morotí, Departemantan'i Caaguazú.
  • Ny Mpitarika Margarita Mbywangi Kuetuvy, Departemantan'i Canindeyú.

Ho tanterahana ao Asunción renivohitra ireo atrikasa ireo ary hampifankafahalala ireo mpandray anjara, sy hampiseho ny fomba fampiasàna ny mediam-bahoaka ho amin'ny fananganana ireny tantara ireny amin'ny fomban'olona tomponandraikitra, mba hahafahan'izy ireo ho lasa mpitondra tenin'ireo vondrom-piarahamoniny avy. Hisy ireo fotokevitra manokana amin'izany hifantoka amin'ny fanokafana bilaogy, fitantarana tantara ara-dizitaly, ary ny fampiasàna sy ny famoahana sary.

1 hevitra

Hiresaka koa

Mpanoratra, azafady Hiditra »

Torolalana

  • Miandry fanekena ny hevitra rehetra. Aza alefa in-droa ny hevitra.
  • iangaviana ianao haneho fifanajàna amin'ny hevitra rehetra. Tsy ekena ny hevitra feno fankahalàna, vetaveta, mamely olona manokana.