Bolivia: Tolotra Matotra Hanesorana ny Fandraràn’ny Firenena Mikambana ny Ravina Coca?

Filaharambe sy fihetseham-bahoaka notarihin’ ireo mpamboly sy mpivarotra coca no niseho tamin’ny tanàndehibe maro manerana an’I Bolivia tamin’ny Alatsinainy 12 martsa 2012 ho fangatahana ny fanalàna sazy iraisam-pirenena momba ny Ravina coca.

Ny haino aman-jery[es] eo an-toerana  dia nilaza fa 4 alina no isan’ireo vahoaka nandrasana hanotrona ny “ andron’ny fitsakoana coca” [nalaina avy amin’ny  acullicu na pijcheo  any Bolivia].

Ireo fihetseham-bahoaka ireo dia anisan’ny tetik’ady iraisam-pirenena entin’ny governemanta Boliviana hanesorana ny sazy momba ny ravina coca,izay mifanontona  amin’ny fotoana nitenenan’ny filoham-pirenena Evo Morales ,  mpamboly coca sy mpitarika ny sendikà taloha izy tenany mihitsy,  tamin’ ireo  tompon’andraikitra momba ny zava-mahadomelina ao amin’ny foiben’ny Firenena Mikambana  miady amin’ny zava-mahadomelina sy ny herisetra (UNODC) any Viena, Aotrisy telo taona taorian’ny diany farany tany.

Coca leaves on a table at a coca-growers' meeting. Photo by Jusada (CC BY-NC-SA 2.0)

Ravina coca eo ambony latabatra tamin’ny fihaonan’ireo mpamokatra coca.Photo by Jusada (CC BY-NC-SA 2.0)

Ny coca dia zava-maniry niavy  avy any amin’ny tandaha-tendrombohitra  Andes . efa novolena sy nohanina nandritra ny taon-jato maro tany amin’io faritra io. Nampiasaina noho ny antony  ara-pitsaboana sy ny fomba amam-panao, ary fantatra tsara amin’ny maha – mpamokatra angovo  voa-janahary azy. ny vakoky ny mponina , indrindra ny faritra andrefan’I Bolivia, dia mametraka ny coca ho ravina “manan-kasina” .

Na dia eo aza ny singa mahavelona sy ny fanjifàna ara-bakoka, ny ravina coca dia akora fototra ihany koa amin’ny fanamboarana ny cocaine, zava-misy izay fantatry ny fitondrana Boliviana ary nekeny ho  araha-maso akaiky.

Eduardo Bowles, mpitoraka blaogy avy any La paz ,dia nanadihady tao amin’ny blaoginy [es]:

En las últimas semanas se ha estado hablando hasta el cansancio sobre los preparativos del viaje del presidente, pero además de la noticia de que Evo Morales masticará coca frente todos en Viena, que viajará acompañado de algunos dirigentes cocaleros y que llevará consigo algunas “hojas sagradas” cultivadas en los Yungas, es poco lo que se conoce sobre el contenido de la posición boliviana ante la JIFE [Junta Internacional de Fiscalización de Estupefacientes]. Debemos recordar que no es la primera vez que el mandatario boliviano cumplirá con el ritual del acullico en la ONU, hecho que no redundó en beneficios palpables para la imagen de la coca en el mundo.

Teo koa dia nipetraka tsy nisy farany ny fanontaniana  nandritra ny herinandro vitsivitsy  momba ny fandrindràna ny dian’ny filoham-pirenena, satria  ankoatra ny fanambarana fa i Evo Morales dia hitsakotsako coca manoloana ny vahoaka any Viena, dia hitondra mpamboly coca vitsivitsy izay hiara-dia aminy koa izy,ary hitondra « ravina manan-kasina « vitsivitsy nambolena avy any Yungas, kely ihany ny vaovao fantatra momban’ny  votoatin’ny fepetra horaisin’ny Boliviana manoloana ny  foibe iraisam-pirenena ho amin’ny fizahana zava-mahadomelina an-tseranana (INCB).  Aoka hotsaroantsika tsara fa tsy vao voalohany amin’izao ny filoham-pirenena Boliviana no hampiseho ny fombafomba amin’ny acullico [fitsakoana coca] ao amin’ny firenena mikambana (UN), izay tsy mbola nahazoana vokatra mivaingana ho an’ny  toeran’ny coca maneran-tany.

Ny tanjon’ny fikambanan’ireo mpamboly coca sy ny fanjakana Boliviana dia ny hanalàna ny sazy ,tsy amin’ny famokarana coca ihany fa amin’ny fanjifàna azy koa , izay raràn’ny fifanarahana tokan’ny Firenena Mikambana misahana ny zava-mahadomelina, zava-nitranga izay antsoin’ny filoha Morales hoe « fahadisoana manan-tantara ».

Tamin’ny Jona 2011 ny fanjakana Boliviana dia nanapa-kevitra hiala amin’ny fifanarahan’ny firenena mikambana tamin’ny 1961. Raha araka ny tetik’adin’ny fitondram-panjakana amin’izao fotoana izao dia hiverina amin’ny fifanarahana indray ny firenena aorian’ny fiovàna momba ny fandraràna ny coca. Nanoratra fanadihadiana lalindalina kokoa momba ny fifanarahan’ny firenena mikambana tamin’ny 1961 sy ny ravina coca aho ao amin’ny Blaogiko [es].

Nandritra ny kabariny tany Viena ny filoha Morales dia nanamafy fa tsy mbola  nisy porofo fa ny ravina coca, amin’ny toetrany voajanahary  , dia manimba ny fahasalaman’ny zanak’olombelona ( azo jerena ao amin’ny firaketan-tsary  ivelany). Na izany aza I Mario Duran Chuquimia, mpitoraka blaogy avy any El Alto, dia nanome ny soso-kevitra [es]:

Al respecto, son interesantes algunos datos, el presidente Morales utiliza las hojas de coca producidas en los Yungas ya que las del Chapare tienen otras características, tampoco se menciona los destinos de la coca prensada y que en Bolivia 6 de cada 10 habitantes no acostumbra acullicar.

Raha avy amin’izany fomba fijery izany, ny vokatra sasantsasany dia mahaliana, ny filoha Morales dia manjifa ny ravina coca vokatra avy any Yungas [faritra ara-bakoka]raha toa ny coca vokarina any Chapare ka manana  tondro hafa [izay tsy ampiasaina araka ny vakoka] ,  tsy noteneniny  na ny fiafaran’ireo coca voatoto na ny zava-misy any Bolivia izay olona 6 amin’ny 10 no tsy manam- pahazarana hitsakotsako coca.

Ny olana momba ny famokarana ravina coca any Bolivia dia matetika avoitra ao amin’ny haino aman-jery lehibe iraisam-pirenena avy amin’ny fomba fijery ny zava-mahadomelina. Na eo aza izany dia sarotra kokoa ny tena zava-misy any Bolivia.

Ao amin’ny twitter, ireo mponina an-tanàn-dehibe dia maneho ny fanohanany  ny fanjifàna coca ara-bakoka  nefa miahiahy ihany koa noho ny maha akora ilaina amin’ny famokarana cocaine ny coca.

Toy ny mpampiasa Twitter tsy mitonona anarana @LaMarielle, nandritra ny fotoana nizarany horonan-tsarin-kira malaza manohitra ny fidiran’ny Amerikana an-tsehatra sy  manohana ny fanjifana ny coca ara-bakoka , dia niteny hoe [es] :

Y me uno a la jornada de acullicu en protesta por la falta de una política nacional de dignificación de la hoja de coca

Hampitombo isa ny andron’ny fitsakoana coca aho ho mariky ny fanoherana ny tsy fahampian’ny politika nasionaly momba ny fahamendrehan’ny ravina coca

Manaraka izany , i Tuffi Aré (@tuffiare), mpanao gazety avy any Santa Cruz, dia nanome ny heviny ao amin’ny Twitter hoe [es]:

Un estudio del Celin establece que el acullico tiende a bajar. Identifica al sector minero como el que mas pijchea coca

Ny fikarohana Celin [toeram-pikarohana fanta-daza misahana ny olana momban’ny coca] dia nilaza fa an-dàlam -pihenana  ny fitsakoana ny coca. Ireo mpitrandraka harena an-kibon’ny tany no tiana horesahina eto izay  mpitsako coca be indrindra.

Mpanao gazety hafa, Andrés Gomez(@AndrsGomezV), talen’ny  vondron’ny radio amin’ny tambajotra Erbol, ihany koa dia nanome ny heviny tamin’ny twitter [es]:

Buenos días en el día destinado a recordar que el acullicu está prohibido injustamente en Bolivia por la Convención de 1961

Ho tsara andro amin’ity andro  hahatsiarovana fa ny fitsakoana coca dia noraràna tamin’ny tsy rariny tany Bolivia noho ny fifanarahana tamin’ny 1961

Ho famaliana an’i Andrés Gomez, i Carlod Salas (@carlos_rs131)dia nanoratra tamin’ny twitter [es]:

es parte de nuestra CULTURA el acullicu, pero no dejemos que lo sea el narcotrafico

ny fitsakoana coca dia anatin’ny kolontsaintsika, nefa aoka tsy havelantsika ho isan’ izany koa ny fanondranana rongony an-tsokosoko.

Eduardo Bowles no mamarana ao amin’ny blaoginy fa [es]:

Hubiera sido plausible que el Gobierno lleve ante un foro tan importante, el estudio sobre la coca que tanto le ha prometido al país, los resultados de la política de industrialización y por supuesto, logros más alentadores en materia de lucha contra el narcotráfico. Nadie va a discutir que la coca merece un estatus especial en Bolivia y sería iluso pensar en que debe ser erradicada por completo o considerada una droga, pero lamentablemente su defensa luce poco seria.

Mety ho nanome lanja kokoa ny governemanta tamin’io ady hevitra misokatra lehibe  io ny famelabelarany  ny fikarohana momba ny coca izay nampanantenainy  ny firenena , ny vokatry ny politikan’ny fampiroboroboana ny indostria, ary mazava ho azy, ny fampanantenana ny fanatanterahana ny ady atao amin’ny fivarotana rongony .tsy misy na iray aza mandà fa ny coca dia mitazona anjara toerana manokana any Bolivia, ary toa hadalana ihany ny hieritreritra fa tsy maintsy holanina tamingana na koa hampitoviana amin’ ny rongony izy io, ny mampalahelo anefa dia hita tsy matotra loatra ny tetik’ady ho enti’izy ireo miaro ny heviny.

Atombohy ny resaka

Mpanoratra, azafady Hiditra »

Torolalana

  • Miandry fanekena ny hevitra rehetra. Aza alefa in-droa ny hevitra.
  • iangaviana ianao haneho fifanajàna amin'ny hevitra rehetra. Tsy ekena ny hevitra feno fankahalàna, vetaveta, mamely olona manokana.